اسماعیل آذر استاد زبان و ادبیات فارسی ، پژوهشگر گفت: ادبیات ایران از  قرن شانزدهم میلادی یعنی ۴۰۰ سال گذشته نزد ادبیات جهان به جایگاه رسید، اما رشد و نمایان شدن این مسئله در قرن نوزدهم، و دوره‌ی مشهور به دوره‌ی ویکتوریا است.

گلستان سعدی مبدایی برای شناخت زبان فارسی

به گفته آذر در سال ۱۶۴۳ میلادی پس از ترجمه‌ای که آندره دوریه از گلستان سعدی به زبان فرانسه انجام داد باعث شد اروپایی‌ها متوجه مخزن معنوی و حکمی زبان فارسی شوند.

آثار خیام منبع تراز اول تدریس ادبیات 

او گفت: پرفسور کاول، استاد دانشگاه کمبریج و از مترجمان زبان فارسی خیام را به عنوان فخر ادبیات ایران شناسایی و به فیتز جرالد معرفی می‌کند، فیتز جرالد نزد کاول زبان فارسی را می‌آموزد و ترجمه‌ای از خیام به دست می‌آید که امروز نثر او یا به عبارتی نثری که به نظم نزدیک است، جزو منابع تراز اول ادبیات انگلیسی است و در دانشگاه‌های انگلیس تدریس می‌شود.

به گفته این نویسنده، فیتز جرالد اواخر عمرش نامه‌ای به کاول می‌نویسد و می‌گوید تو کتاب خیام را به من معرفی کردی من می‌خواهم کتابی را به تو معرفی کنم که این کتاب بر آن ارجح است و آن کتابی  است به نام مثنوی از مولانا جلال الدین بلخی که البته عمر کاول به خواندن این کار قد نداد.

نویسنده ای آلمانی در آرزوی ترجمه شاهنامه

آذر می‌گوید: ژول مل فردی که شاهنامه را تصحیح کرده و فقط عمرش به تصحیح یک جلد از آن رسید یک شب با خدای خودش به سخن نشست و گفت خدایا عمری به من بده تا  بتوانم شاهنامه را تصحیح انتقادی کنم.

زبان فارسی رایحه عشق

این نویسنده همچنین گفت: نمونه دیگری از تاثیر ادبیات فارسی در جهان ادوارد بروان، ایرانشناس است که گفته بود هر جا فارسی صحبت می‌کنند و لفظ فارسی به گوش من می‌رسد گویی رایحه‌ای از عشق من را تکان می‌دهد.

به گفته آذر برای اثبات تاثیر ادبیات ایران بر ادبیات جهان نمونه‌های بسیاری وجود دارد، اگر در قرن نوزدهم میلادی ادبیات جهان از ادبیات فارسی تاثیری نمی‌گرفت خواننده ای نداشت و این نکته به این معنی است که ادبیات فارسی بر ادبیات اروپا حکمرانی می‌کرد.