در تعیین گرما، دما تنها چیزی نیست که اهمیت دارد. برای سنجش میزان گرما، علاوه بر درجه دما باید به میزان رطوبت نیز توجه شود. زیرا ترکیب گرمای زیاد و رطوبت می‌تواند سریعتر از آنچه که قبلاً تصور می‌شد برای انسان خطرناک باشد.

کارشناسان مدت‌هاست بر این باورند که دمای بالا همراه با رطوبت بالا - که به عنوان دمای حباب‌تر نیز اندازه‌گیری می‌شود - می‌تواند تهدیدی جدی برای بدن انسان باشد.

بیشتربخوانید

• راهکار‌های طب سنتی برای فرار از گرمازدگی

وقتی دمای حباب‌تر بالا می‌رود، زمانی فرا می‌رسد که تعریق دیگر برای کاهش دمای بدن کارساز نیست و این امر نمی‌تواند دمای مرکزی بدن را ثابت نگه دارد.

یک مطالعه کلیدی در سال ۲۰۱۰ حد بالای دمای حباب‌تر را ۳۵ درجه سانتیگراد تخمین زد که در این دما بدن انسان دیگر نمی‌تواند با گرما سازگار شود و با آن مقابله کند. با این حال، تحقیقاتی که در اوایل سال جاری توسط دانشمندان دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در ایالات متحده منتشر شد، نشان داد که این حد ممکن است در واقع کمتر از آنچه که قبلا تصور می‌شد، باشد.

محققان با بیان جزئیات یافته‌های خود توضیح دادند که در طی بررسی‌های خود، پی یافتن پاسخی مناسب برای این سوال بودند: چقدر گرما برای فعالیت عادی روزانه، حتی برای بزرگسالان جوان و سالم، خیلی گرم محسوب می‌شود؟

برای پاسخ به این سوال، آن‌ها تصمیم گرفتند تا گروهی از بزرگسالان جوان و سالم را با قرار دادن آن‌ها در معرض استرس گرمایی در یک محیط آزمایشگاهی کنترل شده آزمایش کنند.

ابتدا، هر شرکت‌کننده باید یک قرص تله‌متری را می‌بلعید که دمای مرکزی آن‌ها را اعلام می‌کرد. سپس، شرکت کنندگان در یک محفظه خاص نشستند و به اندازه کافی برای شبیه‌سازی حداقل فعالیت‌های زندگی روزمره مانند آشپزی و غذا خوردن، حرکت کردند. در همین حال، دانشمندان به آرامی دما یا رطوبت اتاق را افزایش دادند. سپس میزان افزایش دمای مرکزی بدن شرکت کنندگان را اندازه گرفتند. به این ترتیب، آن‌ها کشف کردند که دمای آستانه یا ترکیب دما و رطوبت که به موجب آن دیگر دمای بدن در تعادل با محیط نیست و دمای مرکزی یک فرد شروع به افزایش می‌کند، حتی از آستانه ۳۵ درجه سانتی‌گراد که قبلاً در مطالعه سال ۲۰۱۰ بیان شده بود، کمتر است. این گروه بیان داشت: «مطالعات ما بر روی مردان و زنان جوان سالم نشان می‌دهد که آستانه ترکیب دما و رطوبت برای بدن انسان کمتر از ۳۵ درجه سانتی‌گراد است. به بیان دیگر، این میزان برابر با دمای ۳۱ درجه سانتی گراد در رطوبت ۱۰۰ درصد یا دمای ۳۸ درجه سانتی گراد در رطوبت ۶۰ درصد است.»

وقتی دمای بدن انسان شدیدا افزایش یابد، چه اتفاقی می‌افتد؟

به گفته محققان، توجه به دمای بدن مهم است؛ زیرا قرار گرفتن طولانی مدت در معرض گرمای زیاد همراه با رطوبت بالا می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی مرتبط با گرما شود. بدن انسان قادر است تا در دمایی پایین‌تر از دمای آستانه که قبلا توضیح داده شد، به سبب فرآیند‌های بیوشیمیایی، میزان گرمای مرکزی بدن را در حد طبیعی ثابت نگه دارد. اما در دمایی بالاتر از حد آستانه، دمای مرکزی بدن به صورت مستمر افزایش می‌یابد که این امر برای سلامت انسان خطرناک است.

محققان توضیح می‌دهند: «زمانی که بدن بیش از حد گرم می‌شود، قلب برای پمپاژ جریان خون و دفع گرما از بدن باید سخت‌تر کار کند. همچنین زمانی که عرق می‌کنید، مایعات بدن شدیدا کاهش می‌یابد. این امر، در بدترین حالت می‌تواند منجر به گرمازدگی شود که جان یک انسان را تهدید می‌کند.»

محققان همچنین تاکید می‌کنند که حتی دما و رطوبت پایین‌تر از حد آستانه نیز می‌تواند بر قلب و سایر سیستم‌های بدن فشار وارد کند که این امر می‌تواند برای افراد آسیب‌پذیر مانند افراد مسن یا مبتلایان به بیماری‌های مزمن خطرناک باشد. از این رو، تحقیقات آن‌ها اکنون بر روی این جمعیت‌های آسیب پذیر و پاسخ آن‌ها به استرس گرمایی متمرکز شده است.

چگونه با گرما مقابله کنیم؟

کم آبی و گرما زدگی خطرات اصلی ناشی از موج گرما است. علائم اولیه گرمازدگی شامل موارد زیر است:
• سردرد
• سرگیجه و گیجی
• از دست دادن اشتها و احساس بیماری
• تعریق بیش از حد و پوست و رنگ پریدگی
• گرفتگی در بازوها، پا‌ها و معده
• تنفس سریع یا تپش قلب بالا
• دمای بدن بالای ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر
• تشنگی شدید

اگر متوجه شدید که شخصی در نزدیکی شما این علائم را دارد، سعی کنید او را خنک کنید. او را به مکانی خنک منتقل کنید، به او کمک کنید تا دراز بکشد و پا‌های خود را بالا بیاورد. ازاو بخواهید مقدار زیادی آب بنوشد و روی او آب خنک بپاشید. او را باد بزنید و کمپرس سرد زیر بغل یا گردن او قرار دهید.

در صورت مشاهده علائم گرمازدگی با اورژانس تماس بگیرید؛ به عنوان مثال اگر فرد پس از ۳۰ دقیقه استراحت در یک مکان خنک و نوشیدن آب زیاد همچنان احساس ناخوشی کرد یا تعریق نداشت، اگر تب ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر داشت، اگر سریع نفس می‌کشید یا تنگی نفس داشت، اگر علائم گیجی را از خود نشان داد یا تشنج کرد و هوشیاری خود را از دست داد، سریع با اورژانس تماس بگیرید.

از این رو، توجه به برخی از نکات در روز‌های گرم تابستانی حائز اهمیت است:
• مایعات فراوان بنوشید .
• سعی کنید بین ساعت ۱۱ صبح تا ۳ بعد از ظهر از آفتاب دوری کنید.
• در سایه راه بروید، به طور مرتب ضد آفتاب بزنید و اگر بیرون می‌روید از کلاه لبه پهن استفاده کنید.
• از ورزش در گرم‌ترین ساعات روز خودداری کنید.
• اگر در سفر هستید آب فراوان همراه داشته باشید.
• هرگز شخصی را (به خصوص نوزادان، کودکان خردسال) در یک وسیله نقلیه در بسته و پارک شده رها نکنید.
• در منزل، بستن پرده‌ها در اتاق‌هایی که رو به آفتاب هستند می‌تواند به خنک نگه داشتن خانه شما کمک کند.

منبع: تابناک باتو