طرح توان افزایی روستاییان ساکن در حاشیه تالاب بختگان در ۱۰ روستای شهرستان های نی ریز ، استهبان ، ارسنجان و بختگان با مشارکت و همراهی کشور ژاپن و با بهره گیری از منابع تالابی در حال اجرا است.

در این ارتباط تفاهم نامه همکاری بین اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس و دیگر سازمان های مسئول منعقد شده است ، به منظور اجرای مفاد تفاهم‌نامه در شهرستان‌های نی ریز ، بختگان، ارسنجان و شهرستان استهبان روستاهایی مشخص شده است که پس از اعتماد سازی و ورود به جامعه محلی؛ برخی مشاغل مرتبط با حوزه کشاورزان و مشاغل خانگی پیشرو انتخاب و تکنیک‌های تامین درآمد پایدار در این مناطق با هدف احیای بختگان اجرا می‌شود.

بر این اساس ، در برخی روستاها برنامه های پایدار کشاورزی و در پنج روستا برنامه‌های معیشت سازگار می‌بایست اجرا می شود؛ طی سال جاری، پس از عقد موافقتنامه بین سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جهاد کشاورزی فارس،اقدامات این طرح در استان فارس رسما ً آغاز شده است.

به گفته مسئولان حفاظت محیط زیست فارس ، در فعالیتهای کشاورزی پایدار، شرکتهای مجری انتخاب شده‌اند که در استان فارس سه مجری شامل شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی برای پیاده سازی فعالیتهای کشاورزی پایدار و پنج مجری شامل سازمان های مردم نهاد و شرکتها برای فعالیت‌های معیشت سازگار انتخاب شده است.

در حوزه تالاب‌ها به طور مشخص باید سه راهبرد سازگاری، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مقابله‌های کوتاه مدت با خشکسالی دنبال شود ، ضرورت مستند سازی فعالیت‌ها در پروژه مذکور،نیز مورد تاکید است ، اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی طرح در بازه‌های زمانی مشخص ارزیابی و از تصاویر ماهواره و فن‌آوری فضا پایه به منظور پایش بهره‌گیری می‌شود.

موافقت نامه "تعمیم دستاوردهای احیاء دریاچه ارومیه در تالاب بختگان استان فارس" در قالب طرح حفاظت از تالاب‌های ایران، بر اساس سند همکاری دولت ژاپن، برنامه توسعه، برنامه توسعه ملل متحد UNDP و سازمان حفاظت محیط زیست و در راستای خروجی های پروژه بین معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست و مجری ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران و و مسئولان استان فارس به امضا رسیده است.

اداره کل حفاظت محیط زیست فارس با همکاری دانشگاه شیراز و سایر اعضای ستاد احیای تالاب های استان فارس که متشکل از دستگاه‌های اجرایی است با مشارکت سازمان های مردم نهاد و جوامع بومی و محلی که از این استان منشعب می شوند تلاش هایی را برای نجات و احیای تالاب ها آغاز کرده‌اند و سازمان حفاظت محیط زیست از طرق مختلف تلاش‌های گسترده‌ای را برای نجات تالاب‌ها در کشور به صورت مداوم در دست انجام دارد که در یکی از این پروژه ها محیط زیست فارس با حمایت و همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و با استفاده از کمک های بین المللی، برای رفع چالش‌های موجود در حوزه تالاب بختگان و اطراف آن اقداماتی را آغاز کرده است.

کارشناسان محیط زیست فارس معتقدند ، بهره‌برداری‌های از منابع آبی و شیوه های معیشتی فشار زیادی را به اکوسیستم های آبی استان فارس وارد می کند پس از تلاش فراوانی برای الگوسازی برای روش های دیگر تامین معاش که علاوه بر تامین معیشت مردم و افزایش تولید و بهبود شرایط زندگی مردم به بهبود شرایط محیط زیست نیز کمک کند در دست اجرا است و باید بدانیم که این مهم در حال حاضر تنها به عهده سازمان حفاظت محیط زیست نیست بلکه باید در مجموعه وزارتخانه های جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و حتی همه دستگاه‌هایی که متولی حمایت از اقشار آسیب پذیر هستند نیز تلاش کنند.

این کارشناسان می گویند، سازمانهایی چون میراث فرهنگی و گردشگری، کار و رفاه اجتماعی تعاون روستایی، بانکها و سایر دستگاههای مرتبط بایستی در این مهم نقش آفرینی کنند تا با هم افزایی بتوانیم به اصلاح روش‌های بهره‌برداری از منابع پرداخته و از بحرانی که در آن گرفتار شده ایم نجات یابیم.

موضوع کشاورزی و شیوه های بهره برداری از منابع آب و کشاورزی پایدار را باید تعیین و الگو سازی نمود ، همچنین معیشت های ناپایدار را اصلاح و معیشت های سازگار را در سطح جامعه الگوسازی و ترویج کرد ، سازمان حفاظت محیط زیست بودجه ای به همین منظور و برای اجرای طرح توان افزایی جوامع محلی در نظر گرفته است انتظار می رود سازمان جهاد کشاورزی حداقل سه برابر این بودجه را برای کشاورزی پایدار هزینه کند.

از این رو همه دستگاه‌های اجرایی در سطح استان فارس علاوه بر اینکه به مسئولیت خود در بخشهای کشاورزی، صنعت و معدن منابع طبیعی، صنایع دستی و گردشگری و غیره می پردازند ؛ در عین حال دغدغه تالاب بختگان را نیز باید داشته باشند و به اهمیت مسئله حفاظت نگهداری و مدیریت از تالاب‌ها بپردازند و بدانند که حفاظت از تالاب ها تنها وظیفه یک دستگاه نیست و هر یک از بخش هایی که به نحوی فعالیت و بهره برداری از تالاب را در برنامه خود دارند باید منطبق بر اولویت های توسعه پایدار برنامه ریزی کرده و اولویت های اجرایی و پروژه های خود را به نحوی اجرا کنند که منجر به مدیریت بهینه و بلندمدت منابع آبی در سطح حوضه شده و در نهایت بتواند معیشت و رفاه را برای جوامع محلی اطراف و حاشیه تالاب فراهم کند.

اخیرا نیز کارگاه سه روزه "توان افزایی مجریان فاز جدید پروژه معیشت های سازگار با منابع تالابی در حوضه تالاب بختگان" از تاریخ ۱۰ لغایت ۱۲ مرداد با حمایت طرح حفاظت از تالاب های ایران برگزار شد.

نبی الله مرادی معاون حفاظت محیط زیست فارس در این کارگاه اظهار داشت : این کارگاه در راستای اجرای بهتر و هر چه دقیق تر شرح خدمات مجریان پروژه و آشنایی آنها و سایر شرکت کنندگان با رهیافت های مشارکتی و استفاده هر چه مؤثرتر از آنها، با حضور تیم تسهیلگر مجریان پروژه "تنوع بخشی به معیشت های سازگار با منابع تالابی در حوضه تالاب بختگان" و کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست استان، صندوق خرد زنان روستایی سازمان جهاد کشاورزی استان و طرح حفاظت از تالاب های ایران، برگزار شد.

معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس ادامه داد: این پروژه ها با توجه به امضای سند سه ساله همکاری با دولت ژاپن با عنوان الگوسازی مشارکت مردم در "بسط و توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت پایدار در دریاچه ارومیه و تالاب های بختگان و شادگان با اتکا به تجارب فازهای قبلی پروژه در ۱۰ روستای حاشیه تالاب بختگان در حال اجرا است.

تالاب و دریاچه بختگان بزرگترین دریاچه استان فارس در سال‌های پر آب زیستگاه زمستانه پرندگانی مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آب‌ چلیک، مرغابی و غاز است که از روسیه و دشت‌های سیبری به ایران مهاجرت می‌کنند.

این دریاچه که در فاصله ۲۲۰ کیلومتری شرق شیراز در استان فارس قرار دارد در حفظ بوم‌ ساختار و محیط زیست شهرستان‌های اطراف نیز تأثیر بسزایی دارد و در سال‌های گذشته کاملاً خشک بود و در حالی که در روزهای گذشته بر اثر بارش‌های سیلابی قدری آبگیری شد اما در گرمای تابستان معمولا باز هم به سمتی خشکی می گراید.