کود زیستی مایکوریزا یک کود مادام العمر است و از آنجایی که مشکل جامعه کشاورزی، شوری آب و خشکی است این کود می‌تواند فقر عمومی خاک را رفع و به تقویت کشت و کار کشاورزان کمک کند.

کودی که محصول سالم و ارگانیک می‌دهد

پژوهشگران یک شرکت دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری شهرستان قائنات موفق به تولید کود زیستی شده اند که عملکرد محصول را تا ۴۰ درصد افزایش می‌دهد و مقاوم در برابر آفات و بیماری هاست.

دکتر رستمی مدیرعامل این شرکت دانش بنیان می‌گوید: از سال ۹۲ و با توجه به اینکه خودم کشاورز هستم تحقیقات آزمایشگاهی را برای این کود انجام دادم و متوجه شدم که در ایران هم انواع مختلفی از قارچ مایکوریزا وجود دارد که می‌توان آن را تولید و تکثیر کرد.

او افزود: اواخر سال ۹۴ بود که توانستم اولین نمونه این کود را در مزرعه ام آزمایش کنم و اولین نمونه آزمایشگاهی آن را برای اولین بار در ایران به مرحله تولید انبوه برسانم.

دکتر رستمی بیان کرد: هدف شرکت دانش بنیان ما از این کار این بود که بتوانیم یک غذای سالمی را بر سفره مردم بگذاریم و تا می‌توانیم از سموم و کود‌های شیمیایی کمتر استفاده کنیم تا کشاورز بتواند محصول سالم و ارگانیکی را تولید کند.

ثروتی برای زمین‌های کشاورزی

با آقای خویی از زرشک کاران شهرستان قاینات راهی باغ زرشک ۵ هکتاری او شدیم.

او که معتقد است با کمک این کود توانسته باغ خود را احیا کند به ما می‌گوید: ریختن ۵ گرم از این کود زیستی در پای هر درخت باعث شد که هم در باردهی و هم بهتر شدن محصول کمک ویژه‌ای شود.

آقای خویی می‌گوید: برای بعضی از درختان، کود را استفاده کردم و برای بعضی این کود استفاده نشد و بعد از مدتی تفاوت بین رشد و محصول آنان کاملا مشهود بود.

مختاری از دیگر کشاورزان منطقه هم به ما گفت: در سال‌های اولیه، زمین کشاورزی من بسیار ضعیف بود و محصول بی کیفیتی داشت، ولی از وقتی که توانستم از این کود استفاده کنم عملکرد قابل قبولی را بدست آورده ام.

او با اشاره به اینکه خاک این زمین شنی و ازنظر تغذیه و غنای خاک پایین است گفت: این کود‌ها باعث شدند که جذب عناصر افزایش پیدا کند و افزایش تولید و عملکرد ۴۰ درصدی را در محصول شاهد بودیم و برای زمین‌های کشاورزی این منطقه به نوعی ثروت شد.

این کشاورز در ادامه می‌گوید: باتوجه به پدیده گرم شدن زمین و به دنبال آن تنش‌های کم آبی، این کود به نوعی کود آینده محسوب می‌شود و دربحث کشاورزی پایدار و کشاورزی‌هایی که سازگار با محیط زیست هستند می‌تواند بسیار و مؤثر باشد به طوری که در آینده بتوانیم با جایگزین کردن این کود، کود‌های شیمیایی را از چرخه محیط زیست حذف کنیم.

بیشتر بخوانید

• کاهش ۴۵ درصدی قیمت و افزایش ۱۱ برابری مصرف کود‌های شیمیایی
•  امسال برداشت زرشک ۱۵ درصد کمتر است/ توزیع کود یارانه ای بین کشاورزان
•  تأمین بیش از ۴ هزار تُن کود شیمیایی

بیرون آمدن از انحصار خارجی‌ها

فناوری تولید این کود دانش بنیان پیش از این در انحصار کشور‌های خارجی مانند آمریکا، استرالیا و آلمان بود.

مدیرعامل شرکت دانش بنیان زیست سپیدان حیات پایا می‌گوید: با تحقیقاتی که در این سال‌ها انجام دادیم توانستیم به فناوری تولید آن در ایران هم دست پیدا کنیم.

دکتر رستمی بیان می‌کند: ما در این شرکت با بومی سازی و مهندسی معکوس توانستیم این محصول را آزمایش کنیم و بعد از بدست آمدن نتایج مثبت آن به کمک دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاینات و پارک علم و فناوری خراسان جنوبی، نشان دانش بنیان را برای آن کسب کنیم.

یکبار استفاده از کود برای تمام عمر گیاهان و درختان

کود زیستی مایکوریزا یک کود مادم العمر است چرا که کود‌های شیمیایی و حیوانی هر سال باید عوض شوند، اما این کود تجدیدناپذیر است.

دکتر رستمی درباره تأثیرات این کود بر گیاه و درخت می‌گوید: افزایش مقاومت گیاه در برابر تمامی پاتوژن‌ها، قارچ‌های مضر و بیماری‌ها، افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش شوری خاک و آب و خشکی و کم‌آبی و کاهش میزان خسارت‌های ناشی از تمامی تنش‌های زیستی و غیرزیستی از دیگر ویژگی‌های این کود مادام العمر است.

او افزایش مقاومت گیاه در برابر سرمازدگی و گرمازدگی گیاه و محصول، ایجاد شرایط بهینه رشدی در شرایط نامساعد خاکی و آبی و افزایش مقاومت گیاه در برابر انواع تنش‌ها را از دیگر فواید این کود می‌داند که استفاده یکبار از آن، برای تمام عمر گیاهان و درختان کافی است.

تولید دو برابری کود‌های دانش بینان در صورت حمایت

هرچند مجتمع تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاینات برای حمایت از اینگونه تولیدات و فروش آنان دست به کار شده است، اما مدیرعامل شرکت دانش بنیان می‌گوید: این حمایت‌ها کم است و سازمان جهاد کشاورزی و دیگر نهاد‌ها هم باید پای کار بیایند.

به گفته دکتر رستمی، کمبود نقدینگی و صدور مجوز از جمله مشکلاتی است که شرکت‌های دانش بنیان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

این کارآفرین در ادامه می‌گوید: مبتکران جوان برای کسب مجوز‌ها دچار پاسکاری اداری و پیچ و خم مجوز‌ها می‌شوند و چه بسا که این معطل ماندن‌ها باعث دلسردی آنان می‌شود.

رستمی بیان می‌کند: این شرکت دانش بنیان هم اکنون سالانه ۵۰ تن کود تولید می‌کند و در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد که در صورت حمایت می‌تواند این تولید را به دو برابر برساند.

توسعه بخش کشاورزی با قطار دانش بنیانی

در سال‌های اخیر با برنامه ریزی‌های صورت گرفته، مسیر توسعه بخش کشاورزی برای سوار شدن به قطار دانش بنیان آماده شده و پیشرفت‌هایی صورت گرفته، اما این هنوز اول راه است.

بخشی حیاتی و راهبردی که هم اکنون با مشکل کم آبی و افت کیفیت محصولات دست و پنجه نرم می‌کند و ورود شرکت‌های دانش بنیان به عرصه تولیدات فناورانه می‌تواند به بقای کشاورزی کمک کند.

شرکت‌هایی که با درک درست از مشکلات موجود، به فکر گذر از شرایط خشکسالی افتاده اند و محصولاتی تولید می‌کنند که هم مقاوم در برابر شوری و کم آبی اند و هم عملکرد تولید را افزایش می‌دهند.

تجربه بیش از ۲۰ سال خشکسالی کافی است تا مسئولان را به این باور برساند که تنها راه نجات کشاورزی از بن بست موجود، تکیه بر دانش بومی و باور به توانمندی نخبگان ایرانی است.

گزارش از سمیرا گنجی