در برنامه مادر کودک شبکه سلامت، مجری برنامه میزبان دکتر مهدیه صالحی، روانپزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود و در خصوص تنبلی کودکان و نوجوانان در بیدارشدن صبحگاهی به گفت وگو پرداختند.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که چه کنیم که بیدار شدن صبحگاهی برای کودک خوشایند باشد، گفت: وقت گذاشتن والدین برای از بستر بلند شدن کودکان و نوجوانان بسیار موثر است. در این زمان کودک نیاز به فرصت دارد و خواب آلوده است. بیدار کردن کودک به حدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه وقت نیاز دارد. استفاده از کلماتی مانند سلام، صبح بخیر عزیزم، بیدار شو، همراه با نوازش، تشویق و ترغیب، از راه‌های بیدار کردن خوشایند کودک محسوب می شوند.

این روانپزشک گفت: گاهی کار‌هایی می‌کنیم که مقاومت کودک در برابر بیدارشدن ادامه پیدا کند. مانند زدن، برچسب تنبل بودن به کودک زدن، یا این که تو لوس هستی! والدین باید توجه کنند که اگر روشی را به اشتباه آموزش دیده باشند، کنار بگذارند. ما می‌خواهیم تنها با دادن یک پیام خوشایند و آرام، کودک خود را بیدار کنیم.

وی گفت: در کودکان بزرگتر تهیه ساعت زنگ‌دار، باعث ایجاد حس مسئولیت بیدار شدن در او می‌شود. البته این حس به یک‌باره ایجاد نخواهد شد و به مرور شکل می‌گیرد. والدین گاهی به اندازه‌ای از کودکان حمایت می‌کنند که کودک عواقب کوتاهی‌های کار خود را نمی‌پذیرد. گاهی باید به کودک و نوجوان اجازه داد تا چند بار با عواقب کار‌های خود مواجه شود و مسئولیت آن را بپذیرد.

دکتر صالحی در پاسخ به این سوال که چه راهکار‌هایی را باید به روش تربیتی اضافه کرد تا در حل این مشکل موفق بود، گفت: به والدین توصیه می‌شود از جدول تشویق استفاده کنند. خصوصیات خوب کودک را با کلام اظهار کنند. مانند چقدر خوب است که زود بلند شدی یا چه خوب است که بلند سلام می‌کنی! در این بین هدیه‌های معنوی بسیار ارزشمند هستند. مانند آغوش گرفتن یا پارک بردن کودک. البته هدیه‌های مادی با فاصله‌های دورتر نیز می توانند تاثیر گذار باشند.

وی گفت: گاهی کودک قشقرق راه می‌اندازد و درخواست می‌کند که به مدرسه نرود. والدین به هیچ وجه نباید موافقت کنند؛ زیرا باعث عادت می‌شود و این کار را تکرار می‌کند. محافظت بیش از اندازه از کودک، مانع رشد او خواهد بود. به طور مثال اگر کودک دیر به مدرسه رفت، به جای موجه کردن تاخیر، به مدرسه اعلام کنید که اگر روش تنبیهی خاصی در این زمینه دارند، اعمال کنند تا کودک مسئولیت اعمال خود را به گردن بگیرد.

روش تنبیه هرگز با ترساندن کودک و آسیب زدن روانی به او، جایز نیست. تنها محروم کردن کودک از یک امتیاز مثل سلب یک وسیله بازی، می‌تواند یک تنبیه محسوب شود. در این بین زمان تنبیه اهمیت دارد و باید بلافاصله اعمال شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: برای موفق شدن در بیدار کردن به موقع کودک، از جدول تشویق استفاده کنید. به رعایت بهداشت خواب کودک مانند خوابیدن به موقع کودک توجه کنید و مسئولیت بیدار شدن کودک را به خودش بسپارید.

وی گفت: والدین باید برای قوانین منزل ارزش زیادی قائل باشند؛ زیرا اصل قانون گذاری با والدین است که یکی از این قوانین ساعت خواب است.

او گفت: بعضی از مسائل نیز باعث مقاومت صبحگاهی در بیدار شدن کودک می شوند. مانند انجام ندادن تکالیف مدرسه و یا دوست نداشتن مدرسه، در این صورت باید دلایل این موانع و مشکلات را پیدا کرده و در رفع آن ها اقدام کنید.