زنان و مردان قالی باف گاهی با تأسیس یک کارگاه کوچک آموزش قالی‌بافی، سعی در گسترش این هنر و صنعت نسبتاَ فراموش شده دارند که خانم جوادی یکی از این کارآفرینان است.

گره خوردن عشق و هنر

سراغ کارگاه بانویی خوش ذوق در شهرستان فردوس را گرفتیم، کار آفرینی که حدود بیست سال است در حوزه فرش بافی فعالیت دارد.

خانم جوادی به خبرنگار ما می‌گوید: به هنر فرش بافی از نوجوانی علاقه زیادی داشتم و در ابتدا با ۴ دستگاه شروع به بافندگی کردم و اکنون ۶ کارگاه بافندگی در شهرستان فردوس و حومه دارم.

او با اشاره به اینکه این کار را با سرمایه اندک شروع کردم می‌گوید: ابتدا خودم کارآموز بودم و کم کم به این فکر افتادم که خود کارآفرین شوم و این هنر را گسترش دهم و به نوعی بسیاری از زنان خانه دار بتوانند هم لحظات بیکاری خود را پرکنند و هم درآمدی برای خانواده فراهم کنند.

نان اشتغال بر سر سفره ۲۵۰ بافنده

این بانوی کارآفرین فردوسی حالا با را اندازی کارگاه ها، برای ۲۵۰ بانو به صورت متمرکز و غیر متمرکز شغل ایجاد کند که در حال فرش بافی هستند.

خانم جوادی برای بافت فرش در خارج از کارگاه هم به کارآموزان یا افرادی که امکان حضور در کارگاه نداشته باشند، ابزار کار و مواد اولیه را در منزل تحویل می‌دهد.

پشت دار قالی در کنار یکی از این بانوان که در چشم به هم زدنی نخ‌های رنگی را تبدیل به طرحی زیبا می‌کند نشستم، او می‌گوید: یک سالی می‌شود که در کارگاه مشغول به فعالیت هستم این کار هم یک منبع درآمدی برای ما زنان خانه دار است و هم به نوعی باعث حفظ و گسترش هنر اصیل ایرانی می‌شویم.

او افزود: من این هنر را از کودکی و نزد مادرم آموختم چرا که این یک هنر قدیمی است و نیاکان ما هم از این راه امرار معاش می‌کردند.

بانوی دیگری که در حال چله کشی قالی بود، گفت: اینجا به تنهایی روزانه ۱۰ هزار گره می‌زنم و هر روز در این کارگاه کنار دیگر بانوان تلاش می‌کنیم تا در هر خانه ایرانی یک فرش دستبافت از دیار خراسان جنوبی باشد.

او بیان کرد: امرار معاش از طریق فرش بافی یعنی کسب در آمد حلال، چرا که هنر و زحمت دست خود ماست.

نوغانداری؛ ظرفیتی که به کمک فرش بافی آمد

خانم جوادی که از ظرفیت نوغانداری این منطقه برای تولید ابریشم استفاده کرده در این باره به ما می‌گوید: برای تولید فرش‌های ابریشمی به ابریشم زیادی نیاز داشتم و تصمیم گرفتم به جای استفاده از ابریشم‌های وارداتی از ظرفیت خود منطقه استفاده کنم که توتستان‌های زیادی دارد.

او افزود: برای این کار پیله‌های کرم ابریشم را از نوغان دار تحویل می‌گیریم و سپس با دستگاه‌های ریسندگی ابریشم نخ را از پیله جدا می‌کنیم و بعد از فرآوری، آن را در دست بافته هایمان به کار می‌بریم.

جوادی بیان کرد: از هر پیله حدود ۶۰ کیلو الیاف تولید می‌شود و یک نخ حاصل مونتاژ صد تا پیله می‌باشد.

بیشتر بخوانید

• گره کور تولید فرش دستباف در خراسان‌جنوبی
• بافت ۶۹۰ متر مربع فرش برای اهدا به عتبات عالیات
• درآمد ۲۸۰ میلیارد تومانی بافت فرش در خراسان جنوبی

این بانوی کارآفرین عنوان کرد: هرچند این کار به دقت و ظرافت زیادی نیاز دارد و کارسخت و پرزحمتی است، ولی همینکه بتوانیم از ظرفیت منطقه استفاده کنیم خود کار بسیار لذت بخشی است.

استفاده از ابریشم در بافت فرش، هم درآمد بافندگان منطقه را افزایش داده و هم شهرستان فردوس را نفیس باف کرده است.

خانم جوادی می‌گوید: بافت معمول منطقه، فرش نائین بوده و حدود دو سالی است که فرش تمام ابریشم و تمام کرک طرح قم و کرمان می‌بافیم.

او گفت: با این اقدام هم دستمزد بافندگان تا ۴۰ درصد افزایش یافته و هم منطقه به نوعی نفیس باف شده است.

او که با این کارش به نوعی زنجیره ارزش ابریشم را در شهرستان فردوس تکمیل کرده می‌گوید: فرق اینگونه فرش‌های نفیس با سایر فرش‌ها این است که در زیبایی و جذابت بسیار بالا منحصر به فرد می‌باشند و دیگر اینکه در عین سبک بودن، دارای استحکام و کیفیت بالاتری هستند.

بافت در فردوس، فروش در خارج کشور

تنوع و تولید فرش دستباف، این هنر صنعت علاوه بر معرفی فرهنگ و تمدن کهن دیار خراسان جنوبی توانسته طرفدارانی را در کشور‌های خارجی پیدا کند.

خانم جوادی کارآفرین فرش دستباف فردوسی می‌گوید: سالانه ۱۰ هزار متر مربع انواع فرش در این کارگاه‌ها تولید می‌شوند که تجار محلی، بخشی از این فرش‌ها را به دلیل زیبایی، اصالت در طرح و نقشه و ظرافت فرش‌های خراسان جنوبی، به کشور‌های آلمان، سوئیس و حوزه خلیج فارس صادر می‌می کنند.

او بیان کرد: در داخل کشور هم فرش‌های ما در بین استان‌های دیگر که تمکن مالی آنان بهتر است از جمله تهران، اصفهان و تبریز مشتریان خود را دارد.

نقش حمایت بر تن فرش‌های خوش طرح و رنگ

در حالی نام خراسان جنوبی سالهاست با فرش دستباف این هنر چندین هزار ساله ایرانیان گره خورده است که کارآفرینان و بافندگان از کم توجهی مسئولان به مشکلات صنعت فرش دستباف گلایه دارند.

خانم جوادی کارآفرین موفق فردوسی می‌گوید: من عاشق کارم هستم، اما برایمان سودی ندارد و هیچ حمایتی از بافنده نمی‌شود.

او بیان کرد: هزینه مصالح، بافنده و اداره کارگاه در دو سال اخیر به شدت افزایش یافته است و سود چندانی نصیب کارآفرین نمی‌شود.

او ادامه داد: اگر مرکز ملی فرش، ما کارآفرینان و تولیدکنندگان فرش ایرانی را با خریداران خارجی مرتبط کند تا بتوانیم بدون واسطه‌ها و دلالان محصولمان را بفروشیم و سود حاصل از دسترنج خودمان را به دست خواهیم آورد؛ با این کار دست دلالان کوتاه و چراغ امید در دل بافندگان فرش استان روشن می‌شود.

فرش دستباف خراسان جنوبی نیاز به حمایت بیشتری دارد تا بتواند به روزگار خوشش برگردد؛ اگر مسئولان پای کار بیایند و این فرش‌های خوش طرح و رنگ را در زمینه‌های فروش حمایت کنند و بیمه قالی بافان هم پرداخت شود، بافندگان هم با انگیزه بیشتری به تولید خواهند پرداخت.

گزارش از سمیرا گنجی