مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه میزبان سومین مجمع گفت‌وگوی تهران (TDF ۲۰۲۲) بود.

در مراسم افتتاحیه این مجمع، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان و برخی از مقامات سایر کشور‌ها از جمله وزیر امور خارجه نیکاراگوئه حضور دارند.

در این نشست، سید کمال خرازی، سیدعباس عراقچی، عادل عبدالمهدی نخست وزیر اسبق عراق، محمد بن عبدالعزیز الخلیفی معاون وزیر خارجه قطر، کالوس مارتینز معاون وزیر امورخارجه ونزوئلا و تعدادی دیگر از معاونان و مدیران کل وزارت امور خارجه نیز حضور دارند.

مفهوم محوری مجمع امسال «سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران، رهیافتی به دوستی و اعتماد سازی» است.

بر اساس اعلام وزارت امور خارجه، در این مجمع حدود ۷۰ نفر از ۳۶ کشور از میان مقامات سیاسی، مدیران اندیشکده‌ها و موسسه‌های پژوهشی، اندیشمندان و پژوهشگران حضور دارند.

مدیران اندیشکده‌های داخلی، سفرا و روسای نمایندگی‌های خارجی مقیم تهران از دیگر شرکت کنندگان در این نشست هستند.

در نشست‌های چهارگانه این مجمع پس از افتتاحیه، آخرین تحولات غرب آسیا و امنیت در خلیج فارس، اتصالات منطقه‌ای و امنیت انرژی، بحران اوکراین و پیامد‌های منطقه‌ای و جهانی آن و چشم‌انداز صلح و دولت فراگیر در افغانستان بررسی و تبادل نظر خواهد شد.

بر اساس اعلام وزارت امور خارجه، مجمع گفتگوی تهران که دور اول و دوم آن در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ برگزار شده؛ نقش برجسته‌ای را در گردهم آوردن و تعامل مقامات سیاسی و اندیشمندان حوزه مطالعات بین المللی و منطقه‌ای به ویژه در حوزه منطقه غرب آسیا ایفا کرده است.

در ابتدای این نشست «محمد حسن شیخ الاسلامی» رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گزارشی از اهداف برگزاری این نشست ارائه کرد.

وی افزود: در این نشست در مورد امنیت غرب آسیا، نقش کشور‌های منطقه در ایجاد امنیت، موضوع فلسطین، تحولات اوکراین و اهمیت تشکیل دولت جامع فراگیر در افغانستان گفتگو می‌شود.

شیخ الاسلامی گفت: در مورد این تحولات سوالات جدی وجود دارد که نخبگان باید در ارتباط با آن صحبت و بحث کنند.

سید کمال خرازی مشاور رهبر انقلاب در این نشست گفت: زمانی که من وزیر خارجه بودم طرف‌های اروپایی حاضر نبودند با این موضوع که ایران ۱۵ سانتریفیوژ داشته باشد موافقت کنند و صحبت از این می‌کردند که جمهوری اسلامی ایران باید تضمین عینی بدهد که دنبال سلاح هسته‌ای نمی‌رود.

وی با بیان اینکه تضمین عینی از نظر آن‌ها نداشتن غنی سازی بود، گفت: آن‌ها بر این موضوع تاکید داشتند که کشوری که نمی‌تواند غنی سازی کند نمی‌تواند بمب اتم نیز تولید کند.

وی با بیان اینکه با مقاومت ایران و همت دانشمندان ایرانی در حال حاضر ما ۱۹ هزار سانتریفیوژ در چرخش داریم، گفت: با توجه به توانمندی‌های ایران در زمینه دانش هسته‌ای و پیشرفت‌های کشور در این حوزه غربی‌ها ناچار شدند که با ایران مذاکره کنند و بر اساس ادعای خود موضوع هسته‌ای ایران را حل کنند.

کمال خرازی با اشاره به روند مذاکرات در طی این سال‌ها گفت: ما امروز در حوزه دانش هسته‌ای از توانایی بالایی برخوردار هستیم. در صدد تولید بمب هسته‌ای نیستیم، توانایی داریم، ولی قصد تولید بمب نداریم و ما بار‌ها بر این موضوع تاکید کرده‌ایم که ما از نظر اعتقادی تولید بمب را حرام می‌دانیم و از نظر راهبردی نیز بر این موضوع تاکید داریم که تولید بمب راهگشا نیست، چرا که اگر ایران به سمت تولید سلاح هسته‌ای برود طبیعتا کشور‌های دیگر در منطقه نیز در یک مسابقه تسلیحاتی قرار می‌گیرند و می‌خواهند سلاح هسته‌ای تولید کنند. ما سال‌ها و دهه‌ها است که تاکید می‌کنیم که خواهان منطقه‌ای عاری از سلاح هسته‌ای هستیم و به همین دلیل می‌گوییم که باید سلاح‌های هسته‌ای اسرائیل در منطقه نابود شود و این رژیم به پادمان بپیوندد.

این دیپلمات ارشد ایرانی با تاکید بر اینکه ما داشتن سلاح هسته‌ای را امنیت آفرین نمی‌دانیم و مولفه‌های دیگری را در زمینه امنیت مورد توجه داریم، گفت: البته به این موضوع نیز توجه داریم که داشتن فناوری هسته‌ای خود بازدارنده است.

خرازی با تاکید بر اینکه ایران آمادگی دارد که به تعهدات هسته‌ای خود بازگردد در صورتی که طرف‌های مقابل نیز به تعهداتشان عمل کنند، گفت: در ارتباط با مذاکرات اخیر نیز مسئله پادمانی و ادعا‌های مطرح شده از سوی آژانس باقی مانده است که البته مطالب مطرح شده مطالب قدیمی است و امیدواریم که سفر اخیر کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران باعث شود که قضیه حل شود.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه تحقق توسعه در منطقه نیازمند صلح و ثبات و امنیت است خاطرنشان کرد: منطقه ما نیازمند گفتگو است و ما بار‌ها در موضع‌گیری‌های خود بر این مسئله تاکید کرده‌ایم.

وی با بیان اینکه ما تا کنون تجاوزی به کشوری نکرده‌ایم ادامه داد: البته به برخی از کشور‌ها که از ما تقاضای کمک برای استیفای حقوق‌شان کرده‌اند کمک کرده‌ایم که این قضیه را در عراق، سوریه و ... مشاهده کردیم.

خرازی با تاکید بر اینکه شرط موفقیت گفتگو عدم تجاوز، عدم دخالت بیگانگان در امور کشور‌های منطقه و ایجاد زمینه برای گفتگو است در بخش دیگری از صحبت‌های خود به سفر اخیر رئیس جمهور چین و رهبر حزب کمونیست این کشور به عربستان اشاره کرد و گفت: ما از این سفر‌ها و دیدار‌ها استقبال می‌کنیم. از اینکه در قالب طرح یک جاده یک کمربند سرمایه گذاری بیشتری در منطقه انجام شود استقبال می‌کنیم، ولی در جریان این سفر خطایی رخ داد و آن ورود به مباحث سیاسی و تمامیت ارضی ایران بود.

وی با انتقاد از بیانیه مشترک چین و کشور‌های حاشیه خلیج فارس و ادعا‌های مطرح شده در آن در مورد تمامیت ارضی ایران، گفت: آن‌ها (چینی‌ها) سعی کردند که این خطا را جبران کنند، ولی این خطا به مثابه این بود که ما بیاییم در مورد وضعیت تایوان که جزو خاک چین است اظهار نظر کنیم و قطعا این موضوع مورد خرسندی چینی‌ها نیست و امیدواریم دیگر چنین خطا‌هایی از سوی چینی‌ها رخ ندهد و به صورت کامل خطای صورت گرفته جبران شود.

وزیر امور خارجه پیشین جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود در سومین مجمع گفت‌وگوی تهران که در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه برگزار شده است به موضوع جنگ اوکراین و نقش کشور‌های غربی و ناتو در ایجاد این جنگ اشاره کرد و گفت: از نظر ما جنگ امر مطلوبی نیست، ما خودمان هشت سال درگیر جنگ بودیم. جنگ خسارت‌های زیادی را به بار می‌آورد. در عین حال که در جنگ هشت ساله تجربیاتی را نیز کسب کردیم. در موضوع جنگ اوکراین ما تاکید بر این داریم که جنگ باید هر چه زودتر از طریق گفتگو پایان یابد و ایران آمادگی دارد که وسیله چنین گفت‌وگویی را فراهم کند.

خرازی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به تحولات عراق و تشکیل دولت جدید در این کشور اشاره کرد و افزود: امیدواریم که دولت عراق در توسعه صلح، ثبات و امنیت در عراق و منطقه و مبارزه با تروریسم موفق باشد. ما در این زمینه حاضریم به عراق کمک کنیم. همانطور که پیش از این نیز کمک کرده‌ایم و شهیدان بزرگوار و عزیزی را از جمله شهید سردار سلیمانی را در این ارتباط تقدیم کردیم.

وی همچنین به موضوع افغانستان نیز اشاره کرد و گفت: افغانستان همسایه ماست، تحولات در این کشور تاثیر زیادی بر روی منطقه و کشورمان دارد. توصیه اکید ما به طالبان این است که با تروریسم و ناامنی در این کشور مقابله کند و اجازه ندهد که تروریسم در خاک افغانستان گسترش پیدا کند. آن‌ها باید از ورود بیگانگان به خاک افغانستان جلوگیری کنند و اجازه ندهند که دوباره آمریکایی‌ها به بهانه‌های دیگر وارد خاک این کشور شوند.

خرازی همچنین بر اهمیت تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان با حضور اقوام و مذاهب مختلف در این کشور تاکید کرد و گفت: در دنیای امروز یک قوم نمی‌تواند بر کشوری که چند مذهب و چند قوم دارد حکومت کند. در چنین حالتی شانس بروز درگیری و مخالفت بالاست و امیدواریم که طالبان و رهبران آن با این نگاه به آینده توجه کنند.

وی افزود: ایران آمادگی دارد که در جهت ایجاد صلح و امنیت در افغانستان تلاش کند و کمک ارائه کند.

وزیر خارجه پیشین جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به تحولات داخلی کشور و برخی از ناآرامی‌های رخ داده در کشور و با انتقاد از مداخلات برخی از کشور‌های غربی در امور داخلی ایران، گفت: اعتراض حق هر شهروندی است و ایرانیان نیز از این حق برخوردار هستند، ولی اغتشاش مقوله دیگری است و هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد که امنیت سرزمین خود با خطر مواجه شود، اغتشاش ایجاد شود، جلوی اغتشاش و ناامنی را می‌گیرد.

وی افزود: شما در کشور‌های غربی نیز مشاهده می‌کنید که وقتی اغتشاش ایجاد می‌شود چگونه با اغتشاشگران برخورد می‌شود و ایران نیز خارج از این قاعده نیست.

مشاور رهبر انقلاب با انتقاد از مواضع برخی از کشور‌ها در امور داخلی ایران و تلاش‌های صورت گرفته در این زمینه برای ورود اسلحه به کشور از برخی از مناطق مرزی و سازماندهی نیرو‌های تروریستی در خارج از ایران برای ایجاد ناامنی در کشور گفت: آنچه که در ایران رخ داد صرفا یک مسئله داخلی نیست بلکه یک جنگ هیبریدی بود. جنگی بود که در آن برخی از گروه‌های تروریستی و برخی از دستگاه‌های اطلاعاتی تعدادی از کشور‌ها نیز در آن درگیر بودند. آن‌ها این جنگ را از قبل طراحی کرده بودند و منتظر بودند که این آتش را برافروزند و فوت خانم امینی این بهانه را به دست آن‌ها داد.

وی با بیان اینکه جنگ هیبریدی شامل اضلاع نظامی، سیاسی، اجتماعی، رسانه‌ای و ... است، گفت: تخریب افکار عمومی یکی از وجهه‌های این جنگ است که از آن به عنوان جنگ شناختی یاد می‌شود.

خرازی گفت: امروزه ناتو، آمریکا، ارتش آمریکا و سایر ارتش‌های بزرگ در صدد اضافه کردن یک عرصه جدید به عرصه نظامی‌شان هستند. در کنار هوا، زمین، دریا و سایر عرصه‌ها امروز عرصه ذهن و تاثیرگذاری بر ذهن نیز به ابعاد جنگ آن‌ها اضافه شده است و به دنبال آن هستند که روش‌ها و تاثیرگذاری بر ذهن را نیز بر عرصه جنگ اضافه کنند و آنچه که در ایران رخ داد نمونه چنین استفاده‌ای از شناخت انسان و افکار عمومی و تخریب آن شناخت بود.