مهریه از هر نوعی که باشد تحت شرایط خاص خود قابل مطالبه است و مرد در هر صورت باید مهریه همسر خود را بپردازد.

مهریه از جمله حقوق مالی است که به موجب عقد نکاح به مالکیت زن در آمده، به نحوی که حتی پس از فوت شوهر از ماترک وی قابل مطالبه است. مهریه انواع و اقسامی دارد که بر اساس شرط استطاعت به مهریه عندالاستطاعه و عندالمطالبه تقسیم می‌شود و از نظر تعیین مهر در نکاح به مهرالمثل، مهرالمتعه، مهرالمسمی و مهرالسنه تقسیم می‌شود.


بیشتربخوانید


مهریه از جمله حقوق مالی زن است که با عقد نکاح به او تعلق می‌گیرد و مرد هم باید آن را به او پرداخت کند به طوری که حتی در صورت مرگ مرد، مهریه بر ذمه مرد باقی می‌ماند و باید از ماترک او پرداخت شود.

در بیشتر ازدواج‌ها، در مورد میزان مهریه زن پیش از ازدواج، توافق صورت می‌گیرد و آن میزان در عقدنامه ذکر می‌شود و، اما این که به هر دلیل، این میزان را تعیین نکنند، خارج از تصور نیست؛ لذا از این نظر، مهریه به انواعی تقسیم می‌شود. به علاوه مهریه را با توجه به توانایی مالی مرد برای پرداخت آن، به اقسامی تقسیم کرده‌اند.

انواع مهریه

مهر یا مهریه یکی از حقوق مالی زن است که به مجرد جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن می‌شود. هر چیزی که ارزش مالی داشته باشد، می‌تواند مهریه زن قرار بگیرد و زن هم می‌تواند آن را حتی بعد از فوت شوهرش، مطالبه کند و عواملی مانند نشوز و مانند آن در این مورد که زن می‌تواند مهریه دریافت کند یا خیر تاثیری ندارد.

مهریه انواع و اقسامی دارد که بر اساس شرط استطاعت، به دو دسته عندالاستطاعه و عندالمطالبه تقسیم می‌شود و بر اساس تعیین مهر در نکاح به مهرالمثل، مهرالمسمی و مهرالمتعه تقسیم می‌شود که هر کدام از این انواع و اقسام شرایط خاص خودش را دارد.

مهریه می‌تواند ترکیبی از انواع آن باشد و مثلا می‌تواند مقداری از مهریه عندالمطالبه و مقداری از آن عندالاستطاعه باشد.

با توجه به ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده، میزان مهریه هر چقدر که توافق شود، تنها تا ۱۱۰ سکه آن، زن در صورت عدم پرداخت برای جلب شوهر اقدام نماید و برای دریافت مبلغ مازاد بر آن، امکان جلب مرد وجود ندارد، مگر اینکه ملائت و توانایی مالی مرد اثبات گردد.

مهریه از هر نوعی که باشد تحت شرایط خاص خود قابل مطالبه است و مرد در هر صورت باید مهریه همسر خود را بپردازد.

انواع مهریه از نظر شرط استطاعت

۱ مهریه عند المطالبه: عند المطالبه به معنی هنگام مطالبه است و مهریه عندالمطالبه مهریه‌ای است که زن هر زمان که آن را مطالبه کند مرد باید آن را بپردازد و در صورتی که مرد آن را نپردازد می‌تواند از مراجع قانونی برای مطالبه آن اقدام کند و حتی در صورتی که مرد واقعا استطاعت مالی نداشته باشد، و ادعای اعسار از پرداخت مهریه او اثبات شود، ضمانت اجرا‌هایی وجود دارد که زن می‌تواند با استناد به آن مرد را ملزم به پرداخت مهریه کند.

۲ مهریه عندالاستطاعه: عند الاستطاعه به معنی هنگام توانایی است و این توانایی در این جا به معنی توانایی مالی است و مهریه عندالاستطاعه، مهریه‌ای است که مرد هر زمان که توانایی مالی داشته باشد ملزم به پرداخت آن است. در مهریه عندالاستطاعه زن، باید استطاعت و توانایی مرد را اثبات کند.

هر دو نوع مهریه، عندالاستطاعه و عندالمطالبه قابل دریافت و از دیون ممتاز است و مرد به هیچ وجه نمی‌تواند از پرداخت آن شانه خالی کند، مگر این که خود زن تصمیم به بخشیدن مهریه بگیرد و آن را بذل کند.

در گذشته، در صورتی که مهریه زن عندالمطالبه بود، و مرد به هر دلیل، از جمله عدم توانایی مالی آن را پرداخت نمی‌کرد، زن می‌توانست او را به زندان محکوم کند و در مورد مهریه‌های عندالاستطاعه، مرد تنها در صورتی به زندان می‌افتاد که توانایی پرداخت مهریه را داشت، اما از پرداخت آن امتناع می‌کرد، اما امروزه، طبق بخشنامه اصلاحیه بند (ج) ماده ۱۸ آیین نامه نحوهٔ اجرای محکومیت‌های مالی، مهریه چه عندالاستطاعه باشد چه عندالمطالبه، امکان به زندان انداختن مرد به دلیل عدم توانایی مالی برای پرداخت مهریه وجود ندارد و تنها در صورتی می‌توان او را به زندان محکوم کرد که علی رغم توانایی مالی، از پرداخت آن خودداری کند.

اقسام مهریه از نظر تعیین مهر در نکاح

۱ مهرالمسمی: مقدار مال معینی است که با توافق طرفین در هنگام عقد به عنوان مهریه زن معین شده است که مرد باید آن مقدار را به زن بپردازد. البته نکته قابل توجه این است که زن فقط می‌تواند برای دریافت ۱۱۰ سکه مرد را به پرداخت مهریه جلب کند و از ضمانت اجرا‌های قانون اجرای محکومیت‌های مالی بهره بگیرد.

۲ مهرالمثل: در صورتی که میزان مهریه زن، در عقدنامه نکاح ذکر نشده باشد و طرفین هیچ توافقی بر این مبنا انجام نداده باشند و همچنین بین طرفین نزدیکی رخ داده باشد، برای زن، مهرالمثل تعیین می‌شود. ماده ۱۰۸۷ مهرالمثل را تعریف کرده است: «اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشده یا عدم مهر شرط شده باشد نکاح صحیح است و طرفین میتوانند بعد از عقد مهر را به تراضی معین کنند و اگر قبل از تراضی بر مهر معین بین آن‌ها نزدیکی واقع شود زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود.»

علاوه بر آن موارد دیگری نیز وجود دارد که زن مستحق دریافت مهرالمثل می‌شود. این موارد عبارتند از:

در صورتی که عقد نکاح به درستی منعقد نشده باشد و یا شرایط لازم برای انعقاد را نداشته باشد و زن هم از این قضیه اطلاع نداشته باشد و با مرد، نزدیکی کند، مهرالمثل به او تعلق خواهد گرفت. طبق ماده ۱۰۹۹: «در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است.»

مورد دومی که زن مهرالمثل دریافت می‌کند، این است که مهریه‌ای که در عقدنامه مشخص شده باشد، معلوم نباشد و یا ارزش مادی نداشته باشد که در ماده ۱۱۰۰ این نکته به روشنی بیان شده است: «در صورتی مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد در صورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد بود…»

برای تعیین مهرالمثل، وضعیت زن مورد توجه قرار می‌گیرد و با توجه به‌شان زن و وضعیت خانوادگی او مهرالمثل محاسبه می‌شود ماده ۱۰۹۱ در همین مورد می‌گوید: «برای تعیین مهرالمثل باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به اماثل و اقران و اقارب و همچنین معمول محل و ... در نظر گرفته شود.»

۳ مهرالمتعه: در ماده ۱۰۹۳ این نوع مهر تعریف شده است: «هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه است» بنابراین در مورد این که مهرالمتعه به زن تعلق می‌گیرد یا خیر، دو شرط باید وجود داشته باشد: اول این که مهریه در زمان نکاح مشخص نشده باشد، و دومی این که پیش از این که زن و مرد باهم ارتباط زناشویی داشته باشند، طلاق بگیرند.

برای تعیین میزان مهرالمتعه، بر خلاف مهرالمسمی، وضعیت اقتصادی مرد مورد توجه قرار می‌گیرد نه وضعیت زن. ماده ۱۰۹۴ قانون مدنی به این نکته اشاره کرده است: «برای تعیین مهرالمتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه می‌شود»

۴ مهرالسنه: تعریف مهرالسنه در قانون مدنی نیامده است، اما با مراجعه به منابع فقهی می‌توان به تعریف آن پی برد. مهرالسنه، مهریه دختران پیامبر بوده که میزان آن پانصد درهم نقره است که محاسبه آن با نوسانات بازار لحاظ می‌شود و در صورتی که در قسمت میزان مهریه، نوشته شده باشد، مهرالسنه این میزان قابل مطالبه است.

منبع: میزان

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۲۸
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۱۵ ۰۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
مهریه تحت هر شرایطی به زن تعلق می گیرد و مرد باید فکر ازدواج را از سر خود بیرون کند
Iran (Islamic Republic of)
اسلام
۲۱:۵۹ ۲۴ فروردين ۱۴۰۳
اگر زن به شوهر خود خیانت بکند وشوهر نیز خیانت او را ثابت کند وشاهد داشته باشد باز هم مهریه به او تعلق میگیرد یا نه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۲:۳۴ ۱۳ فروردين ۱۴۰۲
من خودم زن هستم اما قانون مهریه رو هرگز قبول ندارم ای کاش حق حضانت فرزند و ادامه تحصیل رو به جای مهریه داشتم. مردها رو توصیه می کنم هرگز با زن پر فیس افاده ای و مهریه بالا یا حتی بیشتر از پنجاه سکه ازدواج نکنید که بدبخت می‌شید. اغلب زن ها دنبال پول چاپیدن از مردها و عاشق طلا هستند و اینکه مرد حمایت کند یا بچه دار شوند وگرنه ازدواج به چه دردشان می خورد.... زن پر فیس که دایم دنبال عمل زیبایی و قر و فر هست پر خرج و بلا آفرین و بیچاره کننده هست حالا خود دانید....
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۵۴ ۱۳ فروردين ۱۴۰۲
مهریه فقط 6عدد.... تمام میزارم... جاش انسانیت... خانواده شرافت... بس... هرکس هم.. بیشتر گذاشت.. قانون کشور 6عدد هست.... همین که گفتم..... پادشاه جانان صاحب
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۵۳ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
مهریه ای که در اسلام آمده بر مبنای انصاف طرفین بنا نهاده شده اما به دلیل خوی حرص و طمع تبدیل به یک باج خواهی وحشیانه و قلاده ای برای هدایت و مهار آنان گردیده است.
یکی از علمای محترم پاسخ دهد که در کجای اسلام و بر چه مبنایی دستور داده شده است که مرد به طور خود خواسته زیر دین رفته و خود را مدیون فردی کند در حالی که هرگز نخواهد توانست آنرا ادا نماید؟؟؟؟؟؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۴۸ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
من اصلا به خطبه عقد ومهریه اعتقادی نیست چون اگه زندگی باعشق شروع وبا عشق ادامه نداشته باشه وبا وزنه‌ای مون مهریه متعادل باشه خود خود جهنمه اساس زندگی عشق محبت صفا صمیمیت حسن نیت مهربانی درستکاری صداقت شرافت هست نه بها وقیمت مهریه یعنی قیمت گذاشتن روی انسانی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۴۳ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
26میلیون زن متاهل در ایران هست آیا همه مهر خود را مطالبه کرده اند آیا همسرانشان مهرشان چه کم چه زیاد پرداخت کرده اند؟؟ لیاقت احمقی که با دختری ازدواج می کند که بامهریه کاسبی میکند زندان است و همچنین مردی که قصد ندادن مهریه را دارد مانند کسیست که چک بی محل کشیده پس خودش کلاهبردار است.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۲۲ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
بابای زن بازم مادرم رو با بچه هایه کوچیکش پرت کرد خیابون اگه مهریه نبود که از بابام بگیره تا لااقل یک سرپناهی داشته باشیم یا از گشنگی میمردیم یا خودکشی میکردیم یا.....
یه زن که تمام عمرش و تو خونه به تربیت و تیمار شوهر و بچه اش گذرانده بعد از طلاق تجربه و مهارت و توانایی کسب درآمد نداره باید بره گدایی کنه
مرد که عمری تو بازار گزرونده و مو سپید کرده کم میاره چه برسه به زنی که یهویی انداختنش تو گود
Iran (Islamic Republic of)
موسی
۲۰:۴۰ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
رویکرد جامعه ایرانی نسبت به مهریه از یک هدیه عاشقانه متناسب با توان مالی فعلی مرد به وثیقه های سنگین برای مهار مرد در دست زن تغییر کرده و نیازمند جرات فقهای عظام فعلی در صدور فتواهای جدید است مثل فتوای تحریم توتون و تنباکو و تحریم نوشابه پپسی در زمان خودش تا زمینه ساز تغییر قانون هم بشه
Iran (Islamic Republic of)
غفار
۱۷:۱۶ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
زنان ودختران ایرانی چهره واقعی وشیطانی خودرانشان دادندوجود شیطانی وکثیف آنها بعدازشکست آنها خود را نشان دادو بی حجابی تیرآخرزنان ایرانیست که این هم فایده ای ندارد وآنهابه جهنم ابدی خدا واصل خواهند شد انشالله الله اکبر
Iran (Islamic Republic of)
احسان
۲۲:۴۷ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
چه ربطی داره
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۰۲ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
توجیح کردن زن اعصاب فیل رو میخواد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۵۸ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
متاسفانه برای اون خانم هایی که هدفشون کاسبی هست و ازدواج میکنن تا مهریه به جیب بزنن و برن خوشگزرانی بکنن هیج قانونی نیست راحت مرد رو محکوم میکنن
Iran (Islamic Republic of)
سعید
۱۵:۲۴ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
مهریه درسته حق زن است..زمانی که که مرد مال و ثروتی داشته باشه بهش بده .ولی وقتی مرد هیچ درامدی و مالی نداشته باشه و به زور دادگاه و زندان بخواد از شوهر بگیره... از خون سگ حرامتره...زن وقتی پای پول وسط میاد دیگه وجدان و رحم را میذاره کنار.اون مرد بدبخت را حتی کاملا میدونه هیچی نداره.زندان میکنه .به امید اینکه خانوادش مجبور بشه .ماشینی یا زمینی یا خونه ای دارن بفروشن و بدن به این زن..
واقعا در کشور ما مهریه شده یه نوع شغل برای خانم های بی وجدان..وکلای از خدا بی خبر و کارمندان دادگاه..
بنظر من باید اصلاحاتی در کشور برای مهریه صورت بگیره..چون همه مردها .حتی خود من.از ترس مهریه و این دوستانی که بخاطر مهریه زندان هستن.و همشون هم بی گناه و با آبرو.ازت کمک میخوان..من به این نتیجه رسیدم فقط ازدواج سفید کنم و به همه مردها هم پیشنهاد میکنم...
Iran (Islamic Republic of)
artemis
۱۵:۵۵ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
کاملا داری اشتباه می کنی ... با ازدواج سفید به قول خودت فقط بار گناهت سنگین تر می کنی و از نظر جسمی و روحی به خودت آسیب میزنی.
اون زنی که مهریه اجرا میذاره برو تو زندگیش ببین شوهرش چقدر اذیتش کرده که مجبور به این کار شده لطفا یکطرفه قضاوت نکنید.
الان تو خودت داری به همسر آینده ت خیانت میکنی با همین ازدواج سفید.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۵۸ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
خانم artemis بقول آقا سعید گرفتن مهریه برای بعضی خانما شده شغل و منبع درآمد . در تایید حرفهای آقا سعید.یکی از فامیلهای ما ( که ما خوب میشناسیم خانواده ی خوب و آروم و مومنی هستن ) برای پسرش از شیراز زن گرفته . بعد از دو ماه زندگی دختره به بهانیه ی واهی اختلافی راه انداخته .تمام سکه و طلاجات و پول مرد بدبخت رو که تو این چند سال جمع کرده رو بر میداره و میره شهرستان خودش . حالا هم نفقه اش رو میگیره و هم مهریه اش رو گذاشته اجرا .بعدها فهمیدن که شغل این خانم همینه. بنا بگفتیه خوددختره با پسرهای پولدار دوست میشد و تیغشون میزد .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۰۶ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
بیحجابها هر روز در خیابان به شوهرشون خیانت میکنن وقتی هزارتا نامحرم دارن اونا رو میبینن یعنی خیانت به شوهرشون کردن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۴۶ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
بااین شرایط هیچ مرد بالغ وعاقلی ازدواج نخواهد کرد کاش درمورد وظیفه زن در ازدواج می نوشتید تا روشن شود ازدواج یعنی بدبختی مرد
Iran (Islamic Republic of)
artemis
۱۵:۵۶ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
یک مهریه میخوایین به همسرتون بدین آن‌قدر با تنفر ازش یاد می کنید و زورتون میاد ؟؟ بعد فکر نمیکنید که اون زن بیچاره میخواد براتون بچه بیاره بچه شیر بده ... فکر کردین هر زایمانی چقدر آسیب جسمی و روحی به یک زن وارد میکنه...
Iran (Islamic Republic of)
ت
۱۳:۳۰ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
زن خودش موجود پر دردسر و بی کیفیت و آزار دهنده ایست آنوقت قوز بالای قوز هم دارد با این عبارات و اصطلاحات قلمبه و سلمبه که باید یک فرهنگ لغت معتبر عربی به فارسی همراه داشته باشی تا پای سفره عقد بنشینی ...کمتر کسی حاضر می شود قبر خود را بکند مگر اینکه بسیار غافل باشد .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۰۰ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
احسنت
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۴۱ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
اشتباه مثبت زدم
مردک، زن نجیب و با حیا و مومن خیلی هم احترام داره
خودت از شکم یک زن به دنیا اومدی بعد به راحتی این قدر به زنان حتی زن های با عفت و با حیا و کم توقع توهین داشتی؟
حدیث پیامبر هست که جز آدم بدبخت و گمراه به زن توهین نخواهد کرد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۱۲ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
اصلا آقایون ازدواج نکنند تا توی چاله نیافتند، زوجه تقاضای هزارسکه طلا جهت مهریه میکند، مگردیه یک انسان چقدراست؟ امسال تقریبا شده یک میلیاردتومان، خالا قیمت مهریه هزا رو چند هزارسکه طلا را تعیین کنید؟ مگریک زن در تمام طول عمرش چقدرمیتواند دارایی کسب مال کند؟ که تقاضای صدمیلیارد مثلا مهریه دارد؟ فعلا که کاسبی مهریه بعصیها توی روغن زیتون است،؟؟؟؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۲۳ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
دقیقا . تازه در مسیر زندگی پوست مرد را هم میکنند و بار مسئولیت زندگی هم دوش مرد هستش .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۴۴ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
خوبه ما زرتشتی ها مهریه نداریم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۱۶ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
خدا رو شکر که من مسلمان اثنی عشری هستم
و تا جایی که از دینم فهمیدم زن و مرد هردو در پیشگاه هم قابل احترام هستند.....
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۲۶ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
کاش بیشتر توضیح می دادید که ازدواج دردین زرتشت چگونه است
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۳۲ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
سلام ،

همگی عربی بود نفهمیدم ،

به هر حال :
مهریه باید چند ویژگی داشته باشد :

اول ، دارای ارزش باشد ،

دوم ، مخصوص زن باشد
(با توجه به خصوصیت مرد تعیین نشود) ،

سوم‌ ، کمتر از قدرت مالی خانواده باشد
(چه زن و چه مرد در زندگی سهم دارند ،
نه اینکه صاحب آن باشند) ،

پیمان اشراقی.