پاسخ پیامبر (ص) به این سوال که بهترین اعمال در ماه رمضان چیست؟

 بعد از قرآن کریم، حدیث دومین منبع و سند دین شناسی و تعیین کننده راه سعادت انسان‌ها است. تکیه بر این منبع حیات بخش در برخی حوزه‌های دین پژوهی همچون فقه و بخش‌هایی از اخلاق بیشتر و گسترده‌تر است؛ زیرا اصول این دانش‌ها در قرآن به اجمال و اشاره آمده و تفصیل آن را باید در حدیث یافت.

حضرت آیت الله خامنه‌ای همواره در ابتدای درس خارج فقه خود که تا پیش از کرونا، چندین سال منظم برگزار گردید به قرائت و تبیین و شرح یک حدیث می‌پرداختند. احادیثی که با مضامین اخلاقی و اجتماعی و قابل استفاده برای عموم جامعه است و شرح حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر احادیث نیز حاوی نکات نو و کاربردی در سبک زندگی اسلامی است.

بیشتربخوانید

• چرا در ماه رمضان رزق و روزی زیاد می‌شود؟

رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای جلسه درس خارج فقه ۸ مهر ماه ۱۳۹۲ با استناد به روایتی از امام صادق (ع) می‌پردازند :

دنباله‌ی حدیث [امام صادق (علیه‌السّلام) است به]حفص بن غیاث.

ثُمَّ قالَ، مَرَّ موسَی بنُ عِمرانَ بِرَجُلٍ مِن اَصحابِهِ وَ هُوَ ساجِد

فرمود: حضرت موسی عبور کردند و دیدند که این مرد در حال سجده است؛

‌فَانصَرَفَ مِن حاجَتِهِ وَ هُوَ ساجِدٌ عَلی حالِه

حضرت کاری داشتند، [وقتی]از آن کارشان برگشتند، دیدند هنوز این مرد در حال سجده است.

فَقالَ لَهُ موسی عَلَیه‌السَّلامِ: لَو کانَت حاجَتُکَ بِیَدی لَقَضَیتُها لَک

[گفتند]این‌جور که تو سجده می‌کنی و تضرّع می‌کنی پیش خدای متعال، اگر حاجت تو دست من بود، آن را برآورده می‌کردم.

فَاَوحَی الله‌ُ تَعالی اِلَیهِ یا موسی لَو سَجَدَ حَتّی یَنقَطِعَ عُنُقُهُ ما قَبِلتُهُ حَتّی یَتَحَوَّلَ عَمّا اَکرَهُ اِلی ما اُحِبّ

تأدیب الهی این‌جوری است، خدای متعال وحی فرستاد به موسی بن عمران: اگر آن‌قدر سجده کند که گردنش بشکند، من او را قبول نمی‌کنم -حالا [در روایت]ندارد که حاجتش را برآورده نمی‌کنم، دارد که او را قبول نمی‌کنم- تا وضع خودش را از این حالتی که مکروه خدای متعال است تغییر بدهد و حال خود را به آن حالتی که محبوب خدای متعال است برگرداند؛ یعنی توبه کند از خلاف بزرگ و گناه زشتی که گرفتار آن است. ما شنیدیم که بزرگان می‌فرمودند مهم‌ترین مطالب این است که انسان از گناه بپرهیزد؛ از گناه اگر پرهیز کرد، آن‌وقت خیرات الهی و خیرات معنوی به سمت او سرازیر می‌شود، فتوحات الهی به روی او باز می‌شود؛ امّا کسی که دچار گناه است ولو عبادت هم می‌کند، ولو کار‌های خوب هم انجام می‌دهد، امّا این گناه، این زخم، این رخنه‌ای که در این استخر وجود دارد -که ما مکرّر مثال زدیم؛ عرض کردیم مثل استخری که چندین لوله‌ی قطور آب، مدام آب می‌ریزد در این استخر، امّا استخر پر نمی‌شود؛ وقتی نگاه می‌کنید، می‌بینید دیواره‌ی استخر تَرَک دارد، ته استخر سوراخ دارد، نمی‌گذارد آب پر بشود -نمی‌گذارد که رحمت الهی او را فرا بگیرد. می‌فرمودند اوّلین کار این است که انسان این رخنه‌ها را بگیرد؛ این رخنه‌ها گناه است.

در آن خطبه‌ی پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) در جمعه‌ی آخر ماه شعبان -این خطبه‌ی معروفی که شما، ما، همه بار‌ها در منبر برای مردم گفته‌ایم- وقتی که حضرت فضائل ماه رمضان را بیان می‌فرمایند، امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) سوال می‌کند یا رسول‌الله! بهترین اعمال در این ماه چیست؟ حضرت در جواب می‌فرمایند: الوَرَعُ عَن مَحارِمِ الله؛  ورع. اوّل این آلودگی‌ها را از دل خود، از جان خود پاک کنیم تا ویتامین‌های عبادت که در وجود ما وارد می‌شود، بتواند اثر خودش را ببخشد. البتّه این را هم باید دانست که این گناهی، محرّمی، محظور و ممنوعی که این‌جور تأثیر می‌گذارد که «حتّی یَنَقطِعَ عُنُقُهُ ما قَبِلتُه»، لابد گناه بزرگی است، انحراف بزرگی است -جزو گناهان بزرگ است والاّ اگر چنانچه گناهانِ کوچک باشد، اِنَّ الحَسَنٰتِ یُذهِبنَ السَّیئٰت؛ این هم هست، این هم در کنارش باید در نظر داشت- یا اصرار بر گناهان است که مستمرّاً انسان دچار یک گناهی باشد، [که]مانع می‌شود انسان از رحمت الهی برخوردار بشود.

 الشّافی، ج ۱، ص ۸۵۰ به نقل از کافی، ج ۸، ص ۱۲۹؛ «موسی بن عمران به مردی از اصحابش عبور کرد و دید که او در حال سجده است. هنگامی که برگشت دید هنوز این مرد در حال سجده است؛ پس موسی (علیه‌السّلام) به او گفت: اگر حاجت تو دست من بود آن را برآورده می‌کردم؛ خدای متعال به موسی وحی فرستاد:‌ای موسی! اگر آنقدر سجده کند که گردنش قطع شود، او را قبول نمی‌کنم، تا از آنچه من نمی‌پسندم به آنچه دوست دارم برگردد.»

منبع: مهر