نشست شورای سیاست گذاری ستاد بزرگداشت حافظ عصر دیروز شنبه ۱۷ تیر با حضور محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مهدی جمالی نژاد، معاون عمران، توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور، حمیدرضا قانعی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، محمدعلی چوبینی، معاون فرهنگی شهردار شیراز، ابوالحسن خلج منفرد نماینده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، علیرضا تابش، مشاور معاون وزیر میراث فرهنگی، شاه منصور شاه میرزا نماینده مؤسسه فرهنگی اکو و امیر اسماعیل آذر نویسنده و پژوهشگر ادبی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ضمن تاکید بر انجام یادبود ملی و فراملی در هفته حافظ گفت: با توجه به اینکه در آستانه شروع سال تحصیلی هستیم، حضور دانش آموزی را نیز می‌توانیم در این رویداد مهم موردتوجه قرار دهیم. البته اختصاص زنگ مدارس به مناسبت یادبود حافظ در سطح ملی به دلیل گسترده بودن کار امکان‌پذیر نیست. این پیشنهاد باید در شورای عالی آموزش و پرورش مطرح شود و بهتر این است که پویش دانش آموزی داشته باشیم. همچنین می‌توان اشعار حافظ را بر اتوبوس‌های شعری یا بیلبورد‌هایی در سطح شهر نوشت و نگاره‌های و نقاشی‌هایی از اشعار وی انجام داد. باید چند برنامه مهم ادبی و هنری را نیز در سطح استان فارس و سایر شهر‌های کشور و حتی خارج از کشور تدارک ببینیم.

وی افزود: چهره‌های شناخته‌شده فعال در حوزه حافظ‌شناسی و پژوهشگران حافظ را باید در مراسم یادبود وی دعوت کنیم تا جنبه بین‌المللی داشته باشد و می‌توانیم آثاری که در خارج درباره حافظ تنظیم و منتشر شده را نیز معرفی کنیم؛ بنابراین برای دستیابی به این هدف لازم است تا تولید محتوای مناسب در فضای مجازی انجام شود.

شالویی ادامه داد: همچنین می‌توان آثار مرتبط با حافظ را با آگهی‌های شهری به مسابقه بگذاریم و با قیمت مناسبی در اختیار علاقه‌مندان قرار دهیم؛ بنابراین هدف این است که جنبه فرهنگی و هنری بیشتری به حافظ ببخشیم و نباید تنها به یک شب یادبود بسنده کنیم.

خیابان‌های حافظ در سراسر کشور برای یادبود حافظ آذین‌بندی شود

در ادامه مهدی جمالی نژاد، معاون عمران، توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور نیز در این نشست گفت: برای یادبود حافظ باید در استان فارس دیوارنویسی و بیلبورد بیشتر باشد و کار زیباتر این است که در تمام شهر‌ها که یک خیابان به نام حافظ وجود دارد آذین‌بندی و مراسم شادی برگزار شود. می‌توانیم در خیابان‌های حافظ سراسر کشور این کار را انجام دهیم. گردشگری ادبی نیز باید گسترش یابد و باید یک نماد ماندگار برای حافظ تهیه شود و به یادگار بماند. از طرفی توجه داشته باشیم نباید ساختار ستاد را سنگین نکنیم و باید سبک و چابک باشد.

جمالی‌نژاد ادامه داد: بیشتر باید مردم پایه این یادبود باشند و بیشتر درگیر شوند. در این راستا باید شهرداری را به عنوان پشتیبان داشته باشیم و محافل ادبی و هنری را راجع به حافظ گسترش دهیم.

باید حافظ را بین‌المللی کنیم

در ادامه حمیدرضا قانعی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس گفت: حافظ را باید بین‌المللی و گستره آوازه‌اش را بیشتر کنیم. این برنامه بزرگداشت در استان فارس برگزار می‌شود و به طور خاص و آمادگی داریم تا با همکاری‌های مسئولان مربوط، این برنامه را از حیث محتوایی تأمین کنیم و در سطح ملی و بین‌المللی تجربه جدیدی را در معرفی مفاخر خاص کشور و شاعر پرآوازه‌ای مثل حافظ داشته باشیم. در سال‌های گذشته قرار بود یادبود حافظ که ۲۰ مهرماه است، جزو برنامه‌هایی باشد که از لحاظ سطحی وسعت بیشتری داشته باشد. این تجربه را در یادبود سعدی داشتیم و موفقیت آمیز بود و امید است برنامه‌های این چنینی برای این شاعر بزرگ کشورمان نیز انجام شود.

وی افزود: مرکز حافظ‌شناسی هر سال برنامه‌های علمی حافظ‌شناسی را دنبال می‌کند و مجموعه سخنرانی علمی در این راستا اتفاق می‌افتد. برنامه دیگری که امسال برای برگزاری موردتوجه است برگزاری نشست‌های تخصصی و حضور حافظ‌پژوهان و دانشجویان کشور‌های همسایه فارسی‌زبان، برگزاری کارگاه نقاشی و پوستر حافظ همچنین برگزاری نمایشگاه نسخ خطی مربوطه به حافظ است.

قانعی گفت: سال گذشته تاکید کردیم زنگ حافظ در مدارس به صدا در بیاید، اما این پیشنهاد در ۱۹ مهرماه محقق نشد و امید است امسال با نگاهی که وجود دارد، محقق شود. در برنامه اصلی که در آرامگاه حافظ برگزار خواهد شد، پیام‌های تصویری حافظ شناسان داخلی و همسایگان فارسی زبان نیز پخش خواهد شد. همچنین امسال در هفته فرهنگی و هنری سعدی تجربه داشتیم که برنامه یادبود در ۱۵ استان فارس همزمان برگزار شد و امید است برای یادبود شاعر بزرگ حافظ نیز این نگاه بلند را به سراسر کشور تسری دهیم.

مراسم یادبود حافظ می‌تواند به هفته حافظیه تبدیل شود

در ادامه محمدعلی چوبینی، معاون فرهنگی شهردار شیراز گفت: پیشنهاد این است که برنامه یادبود از ۱۵ مهر ماه شروع و به ۲۰ مهر ماه ختم شود تا هفته حافظ رخ دهد. شهرداری به واسطه رسالت خویش همکاری خوبی با مجموعه وزارت ارشاد دارد و هر برنامه‌ای که ضریب اجتماعی یابد مورد توجه خواهد بود. برنامه‌های یادبود معمولاً در فضای نخبگانی برگزار می‌شوند و مردم کمتر درگیر می‌شوند، اما طبیعتاً این برنامه‌ها باید طوری طراحی شود که مورد استقبال مردم قرار گیرد.

معرفی حافظ می‌تواند دریچه گسترش زبان و ادبیات فارسی باشد

ابوالحسن خلج منفرد، نماینده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلام نیز گفت: حافظ و غزلیات و آوای زیبای او یک اثر فراملی است. حافظ شاعر جوانان است و بسیار مورد اقبال ملت است. این شاعر سرمایه ملی کشور است و باید از اشعار و رسم و رسوم حافظ برای معرفی فرهنگ و تمدن کشورمان استفاده کنیم.

وی افزود: در این راستا باید ستادی که قرار است وظیفه اجرای یادبود حافظ را برعهده گیرد در حوزه بین‌الملل بسیار فعال باشد و کار را جدی بگیرد. ما نیز در سازمان در دفاتر داخلی و هم خارجی و هم در کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی خارج از کشور به کمک این هدف می‌آییم.

خلج منفرد گفت: همچنین در مراکز ایران‌شناسی که بسیار فراوان هستند از جمله در آمریکای شمالی و اروپا برای معرفی هر چه بیشتر و عمقی‌تر حافظ تلاش خواهیم کرد؛ بنابراین ورود رایزن‌های فرهنگی و مسئولان مربوط از طریق شعر حافظ برای ما می‌تواند دریچه‌ای باشد تا فرهنگ و ادب کشورمان را گسترش دهیم.

در ادامه علیرضا تابش، مشاور معاون وزیر میراث فرهنگی نیز در این نشست به جزئیاتی برای برگزاری بهتر یادبود حافظ اشاره کرد و گفت: به طور معمول کمتر می‌توانیم راجع به جزئیات مسائل یا رویداد‌های فرهنگی با صاحب نظران و برگزارکنندگان مراسم گفتگو کنیم و پیشنهاداتی در راستای هرچه بهتر برگزار کردن آن بدهیم. همین جلسه خودش یک سکوی پرتاب به سمت برگزاری هرچه بهتر مراسم و هفته یادبود حافظ و تداوم اندیشه این شاعر بزرگ است.

وی افزود: در چند بخش می‌توانیم این مراسم را برگزار کنیم. نخست در سطح استان است که باید فرمانده واحدی باشد تا این انتظار برآورده شود. با ستاد بزرگداشت فردوسی این تجربه را داشتیم که طی بخشنامه‌ای خطاب به ادارات کل میراث فرهنگی تاکید شد که آن روز موزه‌های سراسر کشور نمایش ویژه‌ای از آثار، نگاه‌ها و مطالب مرتبط با فردوسی را معرفی کنند. همین کار را نیز می‌توانیم برای حافظ انجام دهیم.

تابش گفت: حافظ در فرهنگ عمومی ایران و کشور‌های فارسی زبان حضور بالنده‌ای دارد و ضمن تعامل با میراث فرهنگی می‌توانیم حوزه مردم شناسی حافظ را نیز راه‌اندازی کنیم.

مشاور معاون وزیر میراث فرهنگی افزود: همچنین در این راستا می‌توانیم گردشگری ادبی را دامن بزنیم و گسترش دهیم. تور‌هایی که می‌توان با مضمون معرفی شعرا بین کشور‌های منطقه یا شهر‌های خواهر خوانده شیراز برگزار کرد ازجمله این پیشنهاد است. در ادامه برای استقبال این کار می‌توانیم برای دانشجویان مقیم ایران که در رشته‌های مختلف تحصیل تور برگزار کنیم و ازجمله این تورها، سفر به شیراز باشد. همچنین باید فهرستی از حافظ شناسان ایرانی و غیرایرانی تهیه شود و این دامنه فکری افزایش یابد.

در ادامه، شاه منصور شاه‌میرزا، نماینده مؤسسه فرهنگی اکو گفت: برای گسترش و معرفی شاعر بزرگی جون حافظ باید دانشنامه حافظ تنظیم و منتشر شود. همچنین جای سریالی که گویای زندگی و اندیشه حافظ باشد در لیست آثار هنری و سینمایی ایران خالی است.

وی افزود: ایران در عرصه بین‌المللی با سینما و فرهنگ و ادبیات خود حرف‌هایی برای گفتن دارد که بسیاری از کشور‌ها از آن محروم هستند و شاید حتی این حجم از ظرفیت ادبی که ایران دارد در سایر حوزه‌هایش نداشته باشد.

شاه‌میرزا گفت: همچنین می‌توان اشعار حافظ را در بسیاری از کشور‌های فارسی‌زبان ازجمله ازبکستان، تاجیکستان و افغانستان به صورت فایل فشرده جمع‌آوری کرد و این بهترین هدیه برای بزرگداشت حافظ خواهد بود. تقدیر از حافظ‌پژوهان خارج از ایران ازجمله ۱۶ نفری که در محدوده شوروی سابق فعالیت می‌کنند و تحقیقات و پزوهش‌های خوبی انجام داده‌اند، از جمله اقدامات مؤثر و گام‌های تأثیرگذار است. در این راستا مؤسسه فرهنگی اکو مقالات دانش‌پژوهان حافظ را منتشر خواهد کرد.

در ادامه امیر اسماعیل‌آذر، نویسنده و پژوهشگر ادبی گفت: حافظ یک اندیشه است. سال‌هاست در دانشگاه حافظ ساختاری درس می‌دهم و اکنون یک هفته است که تجربه‌های جدیدی بر اساس نظریه‌های ساختارمند جهانی را می‌نویسم. امروز در این جمع حاضر شدم تا شاید بتوانم این کتاب را به روزگار فعلی برسانم.

وی با بیان اینکه حافظ و اندیشه وی به‌قدری قوی بود که ترجمه‌های نسبتاً ناقصش به دست گوته رسید و به سراغ حافظ رفت، افزود: مسئله این است که اگر هزار سال بعد هم یک ایرانی شعر حافظ را بخواند لذت ‏ می‌برد؟ پاسخ مشخصاً مثبت است. شعر حافظ محدودیت زمانی ندارد. تمامیت غزل حافظ جاودان است و حافظ در واقع یک اندیشه است و ما باید در خدمت اندیشه او باشیم. اگر از من بپرسند که حافظ مرده است؟ می‌گویم خیر. او زنده است و اشعارش اندیشه و سبک تعالی است.

این نویسنده گفت: بنابراین باید برنامه ساختارمندی ساخته شود و تمام مولفه‌ها به‌صورت یکسان در خدمت اندیشه و تفکر حافظ باشد؛ حافظ شاعر زندگی است و شما هرجایی که حرکت کنید حافظ را می‌بینید. حافظ به ما درس زندگی می‌دهد و حتی در غزل که یک متن عاشقانه است، محتوای عاشقانه را کنار می‌زند و از زندگی می‌گوید. حافظ شاعر زندگی است.