اربعین؛ کم‌نظیرترین اجتماع مذهبی در جهان

حجت الاسلام‌والمسلمین بهاری کارشناس مذهبی گفت: اجتماع میلیونی در اربعین حسینی به عنوان یکی از آیین‌های دینی که به صورت جمعی و توأم با احساس و دارای هدف برگزار می‌شود، نقش ها، ظرفیت ها، مؤلفه‌ها و کارکرد‌های مختلفی دارد و آن را می‌توان از زوایای مختلفی بررسی کرد. یکی از این زوایا بحث نقش‌ها و کارکرد‌های سیاسی و اجتماعی اربعین است. اقتدارآفرینی، وحدت و انسجام بخشی از کارکرد‌های سیاسی، و هویت بخشی و تقویت روح جمعی از مؤلفه‌ها و کارکرد‌های اجتماعی است.

این کارشناس مذهبی اظهار کرد: اربعین را می‌توان از عوامل گسترش تشیع دانست؛ زیرا در طول تاریخ شیعه، حرم‌های شریف امامان معصوم:، مراکز علم، تبلیغ و ترویج دین، مبدأ قیام‌ها و نهضت‌ها، محل پیمان بستن و هم قسم شدن برای انقلاب‌ها و جنبش‌های اجتماعی بوده است. آیین بزرگداشت اربعین در حال حاضر، صفوف شیعیان را درهم تنیده‌تر می‌کند و موجب اقتدار آنان می‌گردد. از این رو شناخت اربعین و پژوهش و ژرف اندیشی دربارة کارکرد‌های آن اهمیت بسیاری دارد.

حجت الاسلام‌والمسلمین بهاری تصریح کرد؛ حضور شیعیان از سراسر جهان در مراسم اربعین، یکی از کم نظیرترین اجتماعات مذهبی جهان را به وجود می‌آورد و موجب می‌شود تا اقتداری وصف ناشدنی مبتنی بر قدرت نرم شیعیان به نمایش گذاشته شود. 

وی افزود: کارکرد‌های سیاسی اربعینی اقتدارآفرینی در سایه وحدت راهپیمایی اربعین موجب اقتدار شیعیان و دیگر مسلمانان در برابر دشمنان به ویژه جریان‌های تکفیری خصوصاً داعش می‌شود. بی تردید مهم‌ترین کارکرد سیاسی اربعین حسینی در مقطع کنونی و با توجه به گسترش گروه‌های سلفی تکفیری در کشور‌های منطقه، بسیج سیاسی شیعیان است که راهپیمایی بیست میلیون نفری اربعین را به مصداق قدرت بسیج جهان اسلام تبدیل کرده است؛ به بیان دیگر اربعین حسینی تبیین هویت جمعی شیعه و کاربرد مناسک مذهبی به عنوان منابع قدرت و فعال شدن آن از نظر سیاسی است. مهم‌ترین پیام سیاسی بزرگ‌ترین تجمع دینی جهان، وحدت امت اسلامی در سایه محبت و ارادت به خاندان مطهر اهل بیت است.

او می‌گوید: تمام مذاهب اسلامی به محبت اهل بیت اعتقاد دارند و همین می‌تواند محور وحدت اسلامی باشد. توجه به شعار‌های مردمی نشان می‌دهد که آزادگی، عزت طلبی و ذلت گریزی با ماهیت راهپیمایی اربعین پیوند خورده است؛ لذا این گردهمایی عظیم که به واقع «رستاخیز حسینی» است، رسالت ملی و مذهبی مبتنی بر حفظ سرزمین از اشغال بیگانه و گروه‌های سلفی تکفیری را گوشزد می‌کند. حضور مردمی در اربعین نشان می‌دهد که مکتب حسینی، قابلیت و قدرت بسیاری برای بسیج کردن مردم دارد. نتیجه آنکه مراسم اربعین، افزایش قدرت نرم تشیع، امنیت سازی و ارتقای وحدت ملی در عراق را در پی داشته است. ازاین رو گروه‌های سلفی تکفیری در برابر این رویداد پراهمیت موضع گرفته و به آن واکنش نشان داده اند. راهپیمایی اربعین به عنوان یکی از مناسک دینی به بسیج سیاسی اجتماعی منجر می‌شود. بسیجی که ابعاد آن اساساً جهان شمول و فرامذهبی است. بدین ترتیب مهم‌ترین نتیجه آن ارائه تصویری حقیقی از شیعه در سپهر عمومی جهان اسلام و همچنین تمام عرصه جهانی است.