امیرحسین میرآبادی، رئیس مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در نشست خبری با اصحاب رسانه ضمن اشاره به اهمیت موضوع کسب و کارهای بین المللی در دوره جدید معاونت علمی بیان کرد:  علاوه‌بر علم و فناوری، موضوع اقتصاد دانش بنیان هم به معاونت علمی محول شده و یکی از ارکان‌های تحقق رشد اقتصادی و دانش بنیان، توسعه بازارهای بین المللی است که ما آن را در مرکز تعاملات دنبال‌ می‌کنیم.

او ادامه داد: ایجاد ارتباط بین دولت ها، استفاده از ظرفیت کشور در رویدادهای بین المللی و استفاده از ظرفیت نهادهای بین المللی که در حوزه بین المللی فعالیت می‌کنند موضوعاتی است که در ارتباط با تعامل فناوری دنبال می‌شود.

میرآبادی افزود: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، موضوع اجرائی‌سازی سند جامع توسعه روابط علمی جمهوری اسلامی ایران را دنبال می‌کند. در این حوزه ارتباط نزدیکی با شورای عالی انقلاب فرهنگی داریم که یک بستر عالی را برای توسعه روابط علمی بین‌المللی فراهم کرده است.

رئیس مرکز تعاملات بین‌المللی در خصوص سهم تحریم‌ها بر مبادلات علمی و فناورانه تصریح‌کرد: اگر بخواهیم نگاه تحریمی داشته باشیم همکاری با تمامی کشور‌ها سخت به نظر می‌رسد، اما این مسئله را با به میدان آوردن بخش خصوصی از تهدید به فرصت تبدیل کرده‌ایم و در این راستا، در سال ۱۴۰۰ حدود ۶۰۵ میلیون دلار صادرات رسمی دانش بنیان داشتیم، این آمار در سال ۱۴۰۱ به ۸۷۰ میلیون دلار و در ۶ ماهه اول ۱۴۰۲ به ۶۵۰ میلیون دلار رسیده و تعداد مقاصد صادراتی ما بیش از ۸۵ کشور است.

وی ادامه داد: شاید اگر مسئله تحریم گریبانگیر کشور نبود این سطح از پیشرفت در حوزه فناوری برای ما ایجاد نمی‌شد. مسئله تبدیل تهدید به فرصت یکی از مسائل آشکار در حوزه علم و فناوری کشور است، ما در حوزه‌هایی مانند نانو فناوری رتبه چهارم را در دنیا داریم و در تعدادی از حوزه‌ها مانند زیست فناوری رتبه ما زیر ۱۰ است. موضوعات مورد بحث در علم و فناوری فراتر از منطقه است و به لحاظ جایگاهی در سطح جهان جزو کشور‌های پیشرو هستیم.

رئیس مرکز تعاملات بین‌المللی با اشاره به اولویت تعاملات بین المللی علم و فناوری ایران با کشور‌های همسایه، تصریح کرد: تعاملات علم و فناوری ایران با کشور‌های چین و روسیه در سطح وسیعی است. در همین مدت اخیر در بزرگترین نمایشگاه واردات و فناوری کشور چین شرکت کردیم. سعی داریم سطح تعاملات علم و فناوری را در کشور‌های افریقایی و آمریکای لاتین توسعه ببخشیم.

به باور او، جمهوری اسلامی ایران به لحاظ توانمندی فناوری جزو محدود کشور‌هایی است که به یک سیستم خود اتکایی کامل رسیده و این موضوعی است که یک شبه ایجاد نمی‌شود بلکه بستر‌های آن مدت‌ها است که در کشور ما فراهم شده‌است.

میرآبادی با بیان اینکه از کشور‌هایی که با آن تعامل داریم کشور روسیه است، گفت: چند هفته پیش معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور سفری را به روسیه داشت و ملاقات‌هایی را با دستیار ویژه رئیس جمهور روسیه در امور علمی، معاون نخست وزیر و وزیر تجارت روسیه انجام داد. گفتگو‌های بسیار مفصل و جدی‌ داشتیم، اما موضوع همکاری‌های فناورانه با روسیه جدید نیست و پیشتر نیز وجود داشته است. از موضوعاتی که در این تعاملات در دستور قرار دادیم می‌توان به حوزه‌های پزشکی، سلامت، کشاورزی، حمل و نقل و انرژی و. اشاره کرد و در این راستا کمیته‌هایی را تشکیل دادیم.

وی افزود: صادرات محصولات نانو به کشور روسیه در سال جاری نسبت به سال گذشته، هفت برابر شده که نشان می‌دهد تعاملات ما با روسیه در حوزه محصولات فناورانه شتاب بیشتری گرفته است.

میرآبادی همچنین به توافق‌نامه‌ای که بین بنیاد علم ایران و بنیاد علم روسیه امضا شده هم اشاره کرد و گفت: فراخوان‌هایی را در این زمینه منتشر کردیم تا دانشمندان ایرانی و دانشمندان روس بتوانند به صورت مشترک روی پروژه‌ها همکاری کنند؛ لذا ما هم در حوزه علم، هم در حوزه فناوری و هم در حوزه اقتصاد دانش بنیان همکاری‌های متنوعی را با روسیه در دستور کار داریم.

میرآبادی با بیان اینکه همکاری ما با معاونت دیپلماسی و اقتصادی وزارت امور خارجه بسیار تنگاتنگ است، گفت: یکی از بند‌های سند توسعه روابط علمی بین‌المللی، توسعه ارتباطات با دستگاه‌هایی است که دراین حوزه کار می‌کنند که از جمله آن‌ها وزارت امور خارجه است. یکی از اقدامات مهم در اجرایی‌سازی این سند مهم، تشکیل کمیته مشترک بین معاونت علمی به نمایندگی مرکز تعاملات و وزارت امور خارجه به نمایندگی معاونت دیپلماسی و اقتصادی وزارت امور خارجه است. تا امروز ۲۲ جلسه از این کمیته مشترک تشکیل شده است و موضوعات و مسائلی که شرکت‌های دانش‌بنیان در تعامل خارجی خود دارند و با وزارت امور خارجه مرتبط می‌شود در آن جلسات مطرح و راهکار‌هایی مقتضی برای آن تدوین می‌شود.

وی ادامه داد: «یکی از نیازمندی‌هایی که سفارتخانه‌ها برای معرفی دستاورد‌های فناورانه ایران و محصولات دانش بنیان، موضوع سبد‌های صادراتی است و در این راستا، درتعامل با وزارت امور خارجه، ۲۲ سبد صادراتی آماده و در اختیار همه سفارتخانه‌ها قرار داده‌ایم. از دیگر موضوعاتی که به آن ورود کردیم صدور ضمانت‌نامه‌هایی است که شرکت‌های ایرانی لازم دارند. معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نیزبه عنوان یک یار کمکی در این حوزه عمل کرده و ما موفق شدیم برای شرکت‌هایی که در حوزه آمریکای لاتین صادراتی انجام می‌دهند این موارد را تسهیل کنیم. همچنین، استفاده از ظرفیت سفارتخانه‌ها بعد از تشکیل کمیته مشترک بسیار زیاد شده است و تعاملات ما با سفارتخانه‌ها بسیار زیاد است. همه سفرای ایرانی پیش از اعزام به کشور محل مأموریت خود، یک نشست اختصاصی را با مرکز تعاملات دارند و از مرکز IHIT (خانه نوآوری و فناوری تهران) بازدید می‌کنند و با یک دید باز نسبت به این حوزه به محل مأموریت اعزام می‌شوند.

در بخش دیگری از نشست، معاون توسعه سرمایه انسانی مرکز تعاملات بین‌المللی در خصوص جزئیات اختصاص طرح جایگزین خدمت به دانش‌آموختگان خارجی گفت: موضوع نظام وظیفه تخصصی برای افرادی است که می‌خواهند به کشور رفت‌وآمد داشته باشند. در حال حاضر طبق قانون افراد می‌توانند حداکثر دو بار در سال و به مدت سه ماه به کشور تردد داشته باشند؛ اما متخصصان و نخبگان دانش‌آموخته در خارج از کشور و در دانشگاه‌های برتر دنیا که قصد دارند به داخل کشور تردد داشته باشند، می‌توانند با انجام یک طرح به عنوان جایگزین خدمت سربازی، کارت پایان خدمت دریافت کنند و مشکل رفت‌وآمد آن‌ها مرتفع شود.

او تأکید کرد: در حال حاضر برای انجام پروژه جایگزین سربازی، دو حالت داریم؛ افراد می‌توانند در ایران این پروژه را دریافت کنند و بعد از ۱۴ ماه انجام طرح و گذراندن دوره آموزشی، کارت پایان خدمت دریافت کنند. متخصصان و دانش‌آموختگان خارج از کشور نیز می‌توانند از این امکان استفاده کنند تا مشکلات تردد آن‌ها رفع شود؛ به همین دلیل، عموما از افرادی درخواست همکاری داشتیم که دوست دارند به داخل کشور رفت‌وآمد کنند و یا بازگردند.

حسینی اضافه کرد: حدود ۳۸۰ نفر از درخواست‌کنندگان، هم‌اکنون در حال انجام طرح جایگزین یا دفاع از آن هستند. این برنامه به‌تازگی انجام می‌شود و تاکنون حدود ۲۰ کارت پایان خدمت برای افراد صادر شده است.

معاون دفتر توسعه روابط علمی و سرمایه انسانی در بیان جزئیات درخواست‌های انجام‌شده در سامانه کانکت هم افزود: درخواست‌هایی که از طریق کانکت داشتیم، از دانشگاه‌های برتر دنیا و رتبه‌های زیر ۱۰۰ جهان مانند دانشگاه‌های تورنتو، برکلی، ای‌پی‌اف‌ال، بریتیش‌کلمبیا و ... و عمدتا از دانشگاه‌های اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا است و درخواست‌دهندگان به ترتیب دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد، دکتری و کارشناسی هستند.

وی ادامه داد: برنامه دیگری که برای همکاری با این متخصصان در کانکت داریم، کمک به تأسیس شرکت دانش‌بنیان توسط این افراد است. حدود ۳۸۵ نفر در این سامانه برای شرکت‌های دانش‌بنیان درخواست ثبت کرده‌اند که عموما دارای بیشتر از ۵ سال تخصص هستند و تجربه خوبی هم در فعالیت‌های اقتصادی دارند. مضاف بر اینکه حدود ۶۰ درصد از درخواست‌ها در حوزه فنی مهندسی و تجهیزات پزشکی، ۲۰ درصد مدیریت و بقیه از رشته‌های دیگر بوده است و در صدد آن هستم تا حوزه‌های خلاق مانند بازی، انیمیشن و حوزه‌های هنری را نیز به این برنامه افزوده و از ظرفیت این متخصصان بهره کافی ببریم.