فصل مهمی از روایت انقلاب در کشور ما در قالب شعارنوشت ها، عکس ها، پوستر‌ها توسط هنرمندان هنر‌های تجسمی است و می‌توان در میان جشن‌های هنری انقلاب سیر صعودی هنر‌های تجسمی را مشاهده کرد. 

بدون شک، هنر‌های تجسمی یکی از پرظرفیت‌ترین و گسترده‌ترین هنر‌هایی است که شاخه‌های مختلف هنری را در خود جای داده است و همین موضوع باعث تنوع هرچه بیشتر آن‌ها برای خلق آثار زیباست و در این میان، نباید از خدمتی که هنر‌های تجسمی و برخی از هنرمندان آن به انقلاب و هنر انقلاب و مقاومت کرده اند چشم پوشی کرد چراکه همیشه برای خاطرات و ثبت آن‌ها از روز‌های انقلاب و دفاع مقدس پای کار بوده است و امسال قرار است با تغییرات چشمگیر و سطح کیفی بالاتری با مخاطبان و علاقه‌مندان به حوزه هنر‌های تجسمی همراه شود.

شانزدهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر با برپایی نمایشگاه‌های «مفاخر هنر‌های تجسمی به روایت موزه هنر‌های معاصر تهران» و «آینه در آینه ۳» امروز، یکشنبه ۸ بهمن ماه در حالی در موزه هنر‌های معاصر تهران کار خود را آغاز می کند که برگزارکنندگان و متولیان آن نوید تغییرات قابل توجه این دوره با دوره های قبلی را می دهند. 

گفتنی است که در بخش مفاخر هنر‌های تجسمی رویداد امسال، بیش از ۸۰ اثر از ۵۵ هنرمند و در بخش پوستر‌های انقلاب اسلامی ۹۷ اثر از ۲۷ هنرمند روی دیوار قرار بگیرد.

نکته حائز اهمیت این است که در این نمایشگاه آثار هنرمندانی چون؛ حسین محجوبی، ابوالقاسم سعیدی، محمدحسین حلیمی، محمدعلی رجبی، ناصر اویسی، یعقوب امدادیان، جلیل رسولی، کاظم چلیپا، حبیب‌الله صادقی، حبیب‌الله آیت‌الهی، نصرالله افجه‌ای، حسین خسروجردی، جلال شباهنگی، ابوالفضل عالی، حمید شریفی آل‌هاشم، مرتضی کاتوزیان، محمد خزایی، کوروش شیشه‌گران، بهزاد شیشه‌گران، اسماعیل شیشه‌گران، مصطفی گودرزی، علیرضا عمومی و... در معرض دید علاقه‌مندان قرار می‌گیرند.

بر اساس گفته‌های برگزارکنندگان جشنواره شانزدهم، نمایشگاه مفاخر هنر‌های تجسمی دربرگیرنده منتخبی از آثار گنجینه موزه هنر‌های معاصر تهران است و نمایشگاه آینه در آینه ۳؛ پوستر‌های مقطع انقلاب و پس از آن است و همچنین، آثار گنجینه حوزه هنری انقلاب اسلامی را در برمی‌گیرد.

جشنواره شانزدهم هنرهای تجسمی پذیرای نقش‌آفرینی طیف‌های مختلف هنرمندان 

محمد خراسانی‌زاده، مدیرکل هنر‌های تجسمی وزارت فرهنگ و سرپرست موزه هنر‌های معاصر تهران بیان کرد: شانزدهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر با نگاهی فراگیر پذیرای نقش‌آفرینی طیف‌های مختلف هنرمندان با هر سلیقه و ذائقه‌ای است.

او گفت: در بین همه رویداد‌های هنری انقلاب اسلامی، گسترده‌ترین و پرمخاطب‌ترین از حیث حضور هنرمندان، جشنواره هنر‌های تجسمی فجر است. 

اگر بخواهم از حیث کمیت درمورد آن توضیح دهم تا مخاطبان درک بهتری درمورد این گستردگی داشته باشند تنها جشنواره هنری که یک دبیر کل به جای دبیر دارد جشنواره هنر‌های تجسمی فجر است. چون تعداد دبیران و بخش‌های مختلف زیاد است. 

خراسانی زاده تصریح کرد: وقتی واژه هنر‌های تجسمی مطرح می‌شود بعضی از افراد صرفاً فکر می‌کنند که درمورد مجسمه سازی صحبت می‌کنیم چراکه متأسفانه، در ذهن عمومی به خوبی شکل نگرفته است. این در حالی است که عرصه‌هایی مثل نقاشی، نگارگری، خوشنویسی، عکاسی، کارتون و کاریکاتور، مجسمه سازی، سفال و سرامیک، تصویرسازی، هنر‌های مدرن، نقاشی خط و... و شئون مرتبط با آن هاست و این‌ها بخش‌هایی هستند که مجموع آن‌ها به نام هنر‌های تجسمی یا Visual Art گفته می‌شود.

تغییرات شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی 

او با اشاره به تغییرات این دوره از جشنواره با جشنواره های قبلی هنرهای تجسمی مطرح کرد: حجم فعالیت ما در شانزدهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر حدود سه برابر بیشتر از ادوار قبلی است و یک دبیر کل، ۲۲دبیر ملی، ۳۲ دبیر استانی و بیش از ۶۰ داور ملی داریم که مجموع دست اندرکاران پرشمار و متخصص ظرفیتی را راهبری می‌کنند که به لطف خداوند مهربان، در سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۰هزار اثر را برای شرکت در بخش رقابت شاهد بودند؛ یعنی دقیقاً ۱۰هزار و ۷۶ اثر.

مدیرکل هنر‌های تجسمی وزارت فرهنگ ادامه داد: در بخش استانی، بدون استثناء در تمام استان‌ها نمایشگاه‌های تجسم هنر را داریم و برای این که آثار هنرمندان انتخاب شود حدود ۱۳-۱۲ هزار اثر را به ادارات کل ارشاد استان‌ها ارسال کردند و در مجموع، حدود ۲۲ هزار وارد رقابت شدند تا از میان آن‌ها یک نمایشگاه باشکوه ملی در تهران و ۳۲ نمایشگاه دیگر در استان‌ها داشته باشیم. 

او افزود: محل برگزاری افتتاحیه هنر‌های تجسمی، موزه هنر‌های معاصر تهران است و حدود یکهزار اثر بر روی دیوار‌ها در فضای نمایشگاهی به نمایش درمی آیند و دو بخش را در موزه هنر‌های معاصر تهران خواهیم داشت که یکی، مفاخر هنر‌های تجسمی ایران به روایت موزه هنر‌های معاصر و دیگری، بخش آینه در آینه است که به پوستر‌های پنج سال نخست انقلاب اسلامی اختصاص دارد و تقریباً از سال ۵۷ تا حدود سال ۶۱ را دربر می‌گیرد. بنابراین، در این دوره پوستر‌های بسیار خاطره انگیزی را خواهیم داشت و اتفاق‌های جذاب دیگری که در آن دوره وجود داشته اند.

خراسانی زاده گفت: شاهد رویکرد‌های کاملاً استکبارستیزانه‌ای هستیم که در پوستر‌ها وجود داشتند یا طراحی‌هایی که بر روی نهاد‌های انقلابی شکل می‌گرفتند و ان شاءالله، با حضور مردم، بخش موزه هنر‌های معاصر تهران و ۲۰ بخش مربوط به فضای مجموعه صبا و همه نمایشگاه‌های استانی دیده شوند.

حضور جوانان در قامت هنر انقلاب 

او درمورد ارزیابی رویکرد جوانان در قامت هنر انقلاب در شاخه‌های فجر تصریح کرد: خدا را شُکر می‌کنم که در دوره شانزدهم تجسمی فجر نگاه فراگیری وجود دارد و با وجود این که این جشنواره کاملاً منتصب به انقلاب اسلامی و بخش جدایی ناپذیر از جشن‌های ملی ماست و همه آن را در قامت انقلاب می‌شناسند همه ذائقه‌ها و سلیقه‌های مختلفی که در عرصه هنر‌های تجسمی فعالیت می‌کنند این اتفاق را به عنوان یک جشن ملی می‌دانند و در آن نقش آفرینی کرده‌اند و این مسئله مهمی است. یعنی این طور نیست که به خاطر این که جشن انقلاب است صرفاً یک گروه خاصی در آن حضور دارند و همه فرزندان انقلاب با هر نگاه و رویکردی که زیر پرچم مقدس کشور هستند و علاقه دارند برای ایران کار کنند اثر ارسال کردند.

خراسانی زاده مطرح کرد: در شورای سیاست گذاری جشنواره هنر‌های تجسمی در کنار توسعه کمّی، نگاهمان بر این بود که کیفیت آثار بسیار بالا برود و حتی اگر لازم است تعداد آثاری که قرار است در نمایشگاه عرضه شوند را کمتر و محدودتر کنیم تا رقابت پیچیده و سخت‌تر شود و همچنین، سعی کردیم در میان داوران و دبیران از چهره‌هایی استفاده کنیم که علاوه بر توانمندی فردی رویکرد داوری و راهبری داشته باشند. همچنین، به حدی انتخاب آثار برای داوران دشوار بود که در برخی از رشته‌ها تعداد آثار انتخابی بسیار بالا بود و به همین دلیل، اعتراض کردم و به دبیر کل جشنواره گفتم و ایشان گفتند که داوران واقعاً نمی‌توانند اثری را حذف کنند و کیفیت در سطحی بود که نمی‌توانستند اثری را کنار بگذارند و اساتید این آثار فاخر را برای فجر انقلاب در این سطح نگه داشتند و جزء بهترین‌ها درنظر گرفتند و اگرچه پوستر دوره‌های قبلی جشنواره هنر‌های تجسمی را پیشکسوتان طراحی می‌کردند در این دوره از یکی از هنرمندان جوان برای این منظور استفاده شد.

او ادامه داد: به حدی ظرفیت‌های پرباری داریم که می‌توانیم به آن‌ها بپردازیم و جالب این جاست که ۲۵ نفر از حدود ۶۰ داور ملی از چهره‌هایی هستند که بسیار توانمند هستند، ولی هیچ گاه در این جایگاه از آن‌ها استفاده نشده بود و ما به سراغ آن‌ها رفتیم و حدود ۴۰ درصد از دبیران ۲۲ گانه ما افرادی هستند که برای نخستین بار به عنوان دبیر جشنواره هنر‌های تجسمی فجر نقش آفرینی می‌کنند و این اتفاق‌ها همگی نشان می‌دهند تا چه اندازه ظرفیت داشتیم. اما به سراغ آن‌ها نمی‌رفتیم.

کیفیت به جای کمیت در شانزدهمین جشنواره تجسمی فجر 

مدیرکل هنر‌های تجسمی وزارت فرهنگ افزود: نقطه افتخار فجر شانزدهم صرفاً مربوط به کمیت نیست، بلکه در اصل مربوط به کیفیت است. جایی که داوران برای کنار گذاشتن یک اثر با هم چانه‌زنی می‌کردند و حجم آثار نهایی به‌رغم تأکید برای کاهش، افزایش یافت.

خراسانی زاده با اشاره به حضور پررنگ بانوان افزود: باعث افتخار بود که در این رویداد، هم در شورای سیاستگذاری و ترکیب دبیران و داوران و هم این که برای اولین  بار، در بخش مجسمه‌سازی از داورانی دعوت به عمل آمد که تمامی آن‌ها از بانوان هنرمند بودند و بخش مهمی از جامعه هنر‌های تجسمی، ورودی‌های دانشگاه‌ها، نگارخانه‌داران و افرادی که در فضای هنر‌های تجسمی فعال هستند را بانوان تشکیل می‌دهند و این موضوع مهم به برکت ظرفیت‌های انقلاب اسلامی رقم خورده است و  در جشنواره شانزدهم فجر نیز، شاهد این حضور چشمگیر هستیم.

گفتنی است که  بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، موزه هنر‌های معاصر تهران از هشتم بهمن ماه میزبان برنامه‌ای از شانزدهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر خواهد شد. در همین راستا قرار است نمایشگاهی از آثار مفاخر هنر‌های تجسمی و نمایشگاه «آینه در آینه ۳» که نمایشی از پوستر‌های مقطع انقلاب و پس از آن است، در موزه هنر‌های معاصر تهران برپا شود. افتتاح این نمایشگاه بخشی از برنامه‌های شانزدهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر است.