به نقل از آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها| براساس آیات قرآنی و منابع روایی، دفاع از مظلوم و مقابله با ظالم، یک فریضه دینی و تکلیف عمومی است؛ لذا همگان بایستی به شیوههای مناسب در سطوح فردی، خانوادگی، اجتماعی و جهانی، این وظیفه اعتقادی و اخلاقی را انجام دهند. برقراری عدالت جهانی و نابودی ظلم، از اهداف حکومت مهدوی (عج) است، مردم سرافراز ایران همسو با نظام اسلامی با اتخاذ راهبرد مبارزه با ظلم و حمایت از مظلومان در عرصه بین المللی موجب آگاهی و آمادگی در مردم جهان شده، ظهور منجی موعود بشریت را زمینه سازی میکنند.
مبارزه با ظالم و دفاع از حق مظلوم در قرآن و احادیث
مبارزه با ظالم در قرآن و احادیث در قرآن و احادیث، مبارزه با ظلم و ستم به عنوان یکی از واجبات مهم دینی و فریضهای الهی مطرح شده است. آیات و روایات متعددی در این زمینه وجود دارد که ابعاد مختلف این مبارزه را تبیین میکنند. مفهوم ظلم در قرآن و احادیث: ظلم در لغت به معنای تجاوز به حقوق دیگران و قرار دادن چیزی در غیر جای خود است. در قرآن و احادیث، ظلم به انواع مختلفی تقسیم شده است که از جمله آنها میتوان به ظلم به نفس، ظلم به دیگران و ظلم به خدا اشاره کرد.
وجوب مبارزه با ظلم: قرآن و احادیث مسلمانان را به مبارزه با ظلم و ستم در تمامی ابعاد آن سفارش میکنند. خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ (بقره، ۱۹۴): “و با کسانی که با شما میجنگند، در راه خدا بجنگید، و تعدی نکنید؛ زیرا خداوند متجاوزان را دوست ندارد. ” وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ (بقره، ۱۹۰): “و تعدی نکنید؛ زیرا خداوند متجاوزان را دوست ندارد”.
در احادیث نیز از ائمه معصومین (ع) روایات متعددی در مورد وجوب مبارزه با ظلم نقل شده است. از جمله، امام علی (ع) میفرمایند: “مَنْ سَمِعَ بِمُظْلُومٍ لَمْ یَنْصُرْهُ فَهُوَ مُظْلُومٌ” (نهج البلاغه، کلام ۴۷): “هر کس صدای مظلومی را بشنود و او را یاری نکند، خود ستمگر است. ”
مبارزه با ظلم در سطوح مختلف: مبارزه با ظلم در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و سیاسی و جهانی واجب است. در سطح فردی، هر مسلمانی موظف است از ظلم به نفس خود و دیگران پرهیز کند. در سطح اجتماعی، مسلمانان باید با ظلم و ستمی که در جامعه وجود دارد مبارزه کنند و در مقابل ظالمین بایستند؛ و در سطح سیاسی، مسلمانان باید تلاش کنند تا حکومتهای عدالتخواه و ظلمستیز بر سر کار آیند.
روشهای مبارزه با ظلم: روشهای مختلفی برای مبارزه با ظلم وجود دارد که از جمله آنها میتوان به امر به معروف و نهی از منکر، تظاهرات و اعتراضات، جهاد مسلحانه و سلاح دعا و توسل اشاره کرد. انتخاب روش مناسب برای مبارزه با ظلم به شرایط و موقعیت هر جامعه و هر فرد بستگی دارد.
عواقب ظلم: ظلم و ستم عواقب وخیمی برای ظالم و مظلوم هر دو دارد. ظلم در جامعه فساد و تباهی را به وجود میآورد و منجر به سلب امنیت و آرامش از مردم میشود. همچنین، ظلم در آخرت نیز عذاب و مجازات سختی برای ظالم در پی خواهد داشت.
مصادیق ظلم: ظلم در قرآن و احادیث به مصادیق مختلفی تقسیم شده است که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: ظلم به نفس: شامل مواردی مانند گناه کردن، ضایع کردن حقوق خود، و کوتاهی در انجام واجبات میشود.
ظلم به دیگران: شامل مواردی مانند تجاوز به مال و جان و آبروی دیگران، ظلم و ستم اقتصادی، و تبعیض میشود
ظلم به خداوند: شامل مواردی مانند شرک ورزیدن به خدا، کفر و انکار خداوند، و گناه کبیره میشود.
اهمیت مبارزه با ظلم: مبارزه با ظلم از اهمیت بسیار بالایی در اسلام برخوردار است. به طوری که برخی از روایات آن را واجبتر از نماز و روزه دانستهاند. دلیل این امر آن است که ظلم و ستم نظم جامعه را به هم میزند و حقوق انسانها را پایمال میکند. همچنین، ظلم باعث ایجاد حس یاس و ناامیدی در مظلومان میشود و آنها را از ایمان به خدا دور میکند. مراحل مبارزه با ظلم: مبارزه با ظلم در سه مرحله اصلی باید انجام شود:
مبارزه با ظلم درونی؛ اولین قدم در مبارزه با ظلم، مبارزه با ظلم نفس است. هر مسلمانی باید ابتدا خود را از ظلم و ستم پاک کند و سپس به مبارزه با ظلم در جامعه بپردازد.
امر به معروف و نهی از منکر؛ امر به معروف و نهی از منکر یکی از واجبات مهم دینی است که از طریق آن میتوان با ظلم و ستم در جامعه مبارزه کرد.
جهاد الهی؛ در صورتی که امر به معروف و نهی از منکر کارساز نباشد، مسلمانان موظف به جهاد علیه ظالمین هستند. جهاد آخرین راه حل برای مبارزه با ظلم است و باید فقط در شرایطی که هیچ راه دیگری وجود ندارد، انجام شود.
آثار و برکات مبارزه با ظلم: مبارزه با ظلم آثار و برکات فراوانی برای فرد و جامعه دارد. از جمله این آثار و برکات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ایجاد عدالت و امنیت در جامعه؛ مبارزه با ظلم منجر به ایجاد عدالت و امنیت در جامعه میشود و حقوق انسانها را در سایه قانون و شرع مقدس اسلام حفظ میکند. تقویت ایمان؛ مبارزه با ظلم ایمان انسان را تقویت میکند و او را به خدا نزدیکتر میکند. رسیدن به سعادت ابدی؛ مبارزه با ظلم یکی از راههای رسیدن به سعادت ابدی است
نقش امامان در مبارزه با ظلم: حضرات امامان معصومین (علیهم السلام) همواره در طول زندگی خود با ظلم و ستم مبارزه میکردند و از مظلومان دفاع میکردند. آنها الگوی مسلمانان در مبارزه با ظلم هستند و مسلمانان باید در این زمینه از آنها پیروی کنند.
نتیجهگیری: بر اساس منابع دینی، بدون تردید مبارزه با ظلم و ستم یکی از واجبات مهم دینی و فریضهای الهی است که در قرآن و احادیث به آن تأکید فراوانی شده است. مسلمانان در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و سیاسی و جهانی موظف به مبارزه با ظلم هستند و باید از روشهای مختلفی برای این کار استفاده کنند. ظلم و ستم عواقب وخیمی برای ظالم و مظلوم هر دو دارد و در نهایت، پیروزی نهایی با مظلومان خواهد بود.
مبارزه با ظلم در عصر حاضر نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بر مسلمانان فرض است که به صورت بایسته و پیوسته در سراسر جهان باید با ظلم و ستم رژیمهای صهیونیستی و استکباری جهانی مبارزه کنند و از حقوق مظلومان عالم دفاع کنند.
مبارزه با ظلم و ظالم و دفاع از مظلوم در همه سطوح از فردی و خانوادگی تا عرصه اجتماعی و سطح جهانی، موجب خشنودی حضرت مهدی صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، آن عدالت گستر موعود و منجی بشریت از ظلم و ظلمت وظالمان شده و زمینه ظهور آن منجی مهربان را فراهم میکند.
چگونه مبارزه با ظالم و دفاع از مظلوم، زمینه ساز ظهور منجی بشریت میشود؟
از دیدگاه اسلامی، مبارزه با ظلم و ظالم و دفاع از مظلوم باید با انگیزههای الهی و با رعایت اخلاق و احکام اسلامی صورت میگیرد. مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم، فرصتی برای کسب شاخص ها، اوصاف و آمادگی برای یاری رساندن به امام مهدی (عج) در زمان ظهور ایشان است. مبارزه با ظلم و ستم، نقشی اساسی در زمینه سازی ظهور منجی بشریت دارد. این مبارزه، نه تنها وظیفهای اعقادی، شرعی و اخلاقی است، بلکه فرصتی برای خودسازی و ارتقای ایمان و تقوا نیز محسوب میشود.
در روایات و آموزههای دینی، مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم به عنوان یکی از مهمترین زمینهها و شرایطی تسریع در ظهور منجی بشریت (امام مهدی (عج)) معرفی شده است؛ که برخی از دلایل این امر عبارتند از:
ایجاد آمادگی و شایستگی در جامعه: هنگامی که مردم در برابر ظلم سکوت نمیکنند و برای دفاع از حق و مظلوم برمیخیزند، در واقع روحیه ظلمستیزی و عدالتخواهی در آنها تقویت میشود. این روحیه، جامعه را برای پذیرش رهبری منجی و برقراری عدالت مطلق در جهان آماده میکند.
فراهم شدن بستر لازم برای ظهور: از بین رفتن ظلم و ستم و گسترش عدالت، بستر لازم برای ظهور منجی و حاکمیت الهی را فراهم میکند. امام مهدی (عج) زمانی ظهور خواهد کرد که جهان پر از ظلم و جور باشد و مردم از ستم ستمگران به ستوه آمده باشند.
اثبات صلاحیت یاران منجی: یاران امام مهدی (عج) کسانی هستند که در برابر ظلم ایستادگی میکنند و از مظلومان دفاع میکنند. با مبارزه با ظلم، این افراد صلاحیت خود را برای یاری رساندن به آن حضرت و برقراری عدالت جهانی اثبات میکنند.
تکمیل رسالت انبیاء الهی: یکی از اهداف اصلی انبیاء و مرسلین الهی، برقراری عدالت و از بین بردن ظلم بوده است. مبارزه با ظلم و ستم، در راستای تکمیل رسالت انبیاء و ائمه اطهار (ع) است و زمینه را برای ظهور منجی و برقراری عدالت مطلق در جهان فراهم میکند. البته باید توجه داشت که مبارزه با ظلم باید به گونهای باشد که به نفع مظلوم و در راستای برقراری عدالت باشد.
اهتمام عملی به مصادیق مبارزه با ظلم: در روایات به برخی از مصادیق مبارزه با ظلم که زمینه ظهور را فراهم میکند، اشاره شده است. از جمله این مصادیق، میتوان به امر به معروف و نهی از منکر، یاری رساندن به مظلومان، دفاع از حق، و مبارزه با ظالمین و ستمگران اشاره کرد. در نهایت، میتوان گفت که مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم، وظیفهای اعتقادی، شرعی و اخلاقی برای همه مسلمانان است. این عمل اجر و ثواب الهی را به همراه دارد، بلکه زمینه را برای ظهور منجی بشریت و برقراری عدالت مطلق در جهان نیز فراهم میکند.
شیوه زمینه سازی ظهور منجی بشریت از طریق مبارزه با ظلم چیست؟
مبارزه با ظلم و ستم و دفاع از مظلومان از مهمترین کارهایی است که زمینه را برای ظهور منجی بشریت، حضرت مهدی (عج) فراهم میکند. در اینجا به برخی از نکات تکمیلی بخش قبلی، در این زمینه میپردازیم:
ارتباط مبارزه با ظلم، با ایمان: در روایات متعددی، ایمان به خدا و یقین به وعدههای الهی، از جمله وعده ظهور منجی، به عنوان شرط اصلی مبارزه با ظلم معرفی شده است. کسی که به خدا و وعدههای او ایمان دارد، در برابر ظلم سکوت نمیکند و برای دفاع از حق و مظلوم تلاش میکند.
نقش صبر و استقامت: مبارزه با ظلم و ستم، امری دشوار و طاقتفرسا است. یاران امام مهدی (عج) کسانی هستند که در این راه صبر و استقامت میکنند و از سختیها و مشکلات هراسی به خود راه نمیدهند.
اهمیت اتحاد و همدلی: مبارزه با ظلم یک کار فردی نیست، بلکه نیازمند اتحاد و همدلی همه مسلمانان است. زمانی که همه مردم با هم متحد شوند و برای دفاع از حق و مظلوم تلاش کنند، میتوان امیدوار به پیروزی و از بین رفتن ظلم و ستم بود.
مبارزه با ظلم درونی انسان: علاوه بر ظلم بیرونی، ظلم درونی نیز از موانع ظهور امام مهدی (عج) محسوب میشود. هر کس باید ابتدا با نفس اماره خود مبارزه کند و آن را از ظلم و ستم پاک کند. در احادیث و روایات، به یاران امام مهدی (عج) ویژگیها و اوصاف خاصی نسبت داده شده است. از جمله این ویژگیها میتوان به ایمان قوی، تقوا و پارسایی، شجاعت و دلیری، صبر و استقامت، ایثار و فداکاری، و بصیرت و آگاهی اشاره کرد.
ایمان و تقوا: اولین و مهمترین گام در مسیر زمینهسازی ظهور، تقویت ایمان و تقوا در خود و جامعه است. انسان با ایمان به خدا و باور به وعدههای الهی، انگیزه و توان لازم را برای مبارزه با ظلم و فساد پیدا میکند.
علم و دانش: جهان امروز نیازمند رهبران و الگوهایی است که با تسلط بر دانش و علوم مختلف، بتوانند راه را برای عدالت و صلح هموار کنند. کسب علم و دانش، انسان را در برابر ظلم و ستم آگاهتر میکند و او را به یافتن راهحلهای مناسب برای مشکلات جامعه یاری میرساند.
جهاد و مبارزه: در برابر ظلم و ستم سکوت جایز نیست. انسان مؤمن باید با استفاده از تمام توان خود، در برابر ظالمین و ستمگران بایستد و از حق مظلومان دفاع کند. این جهاد میتواند به صورت مسلحانه و یا غیرمسلحانه انجام شود.
امر به معروف و نهی از منکر: همه انسانها موظف هستند که در برابر منکرات و زشتیها واکنش نشان دهند و دیگران را به انجام کارهای نیک و پسندیده تشویق کنند. امر به معروف و نهی از منکر، فضایی را در جامعه ایجاد میکند که در آن ظلم و ستم جایی نداشته باشد.
صبر و استقامت: مبارزه با ظلم و ستم، کار آسانی نیست و نیاز به صبر و استقامت دارد. انسان مؤمن باید در برابر سختیها و مشکلات خم به ابرو نیاورد و با امید به آیندهای روشن، به تلاش خود ادامه دهد.
وحدت و همدلی: هیچ ظالمی نمیتواند در برابر جبهه متحد و یکپارچه مردم بایستد. برای زمینهسازی ظهور، لازم است که همه انسانها با فارغالتفاوت بودن از نژاد، مذهب و قومیت خود، در کنار یکدیگر قرار بگیرند و برای تحقق عدالت و صلح تلاش کنند.
دعا و توسل: انسان مؤمن هیچگاه نباید از دعا و توسل به خداوند غافل شود. دعا و نیایش، به انسان قدرت و توان میدهد و او را در مسیر مبارزه با ظلم و ستم یاری میکند..
انتظار واقعی و زمینهسازی ظهور: منتظران واقعی منجی بشریت، باید در عمل به این آموزهها کوشا باشند و با تلاش خود، زمینه را برای ظهور آن حضرت فراهم کنند. هر انسانی میتواند با اصلاح خود و جامعه، گامی در جهت زمینهسازی ظهور بردارد. ظهور منجی بشریت، وعدهای الهی است که حتماً به وقوع خواهد پیوست. اما این ظهور، زمانی اتفاق میافتد که انسانها آمادگی لازم را برای پذیرش آن حضرت داشته باشند. با تلاش و کوشش همه انسانها، میتوان این آمادگی را ایجاد کرد و به یاری خداوند، زمینه را برای ظهور منجی بشریت و برقراری عدالت و صلح در سراسر جهان فراهم نمود.
با یاری رساندن به مظلومان، دستگیری از نیازمندان، ترویج اخلاق و معنویت، و اصلاح نفس از موارد دیگری است که در روایات و آموزههای دینی در زمینهسازی ظهور منجی بشریت به آنها اشاره شده که منتظرانِ زمینه ساز ظهور بایستی بدانها اهتمام بورزند.
نقش شناخت ظلم در تشخیص وظیفه مسلمان در مبارزه با ظالم
شناخت ظالم نقش مهمی در تشخیص وظیفه مسلمان در مبارزه با ظلم دارد. هرچه مسلمان شناخت دقیقتر و جامعتری از ظالم و ظلم او داشته باشد، بهتر میتواند وظیفه خود را در قبال آن تشخیص دهد. شناخت ظالم به مسلمان کمک میکند تا از ظلم او دوری کند و در دام ظلم او گرفتار نشود. همچنین، شناخت ظالم به مسلمان کمک میکند تا وظیفه خود را در قبال ظلم او به درستی تشخیص دهد و به بهترین نحو به آن عمل کند.
شناخت نوع ظلم: اولین قدم در تشخیص وظیفه مسلمان، شناخت نوع ظلمی است که ظالم انجام میدهد. ظلم انواع مختلفی دارد، از جمله ظلم به نفس، ظلم به دیگران و ظلم به خدا. هر کدام از این انواع ظلم، وظایف متفاوتی را برای مسلمان ایجاد میکند.
شناخت انگیزه ظالم: شناخت انگیزه ظالم نیز در تشخیص وظیفه مسلمان نقش مهمی دارد. گاهی اوقات ظالم از روی جهل و ناآگاهی ظلم میکند و گاهی اوقات از روی عمد و کینه. در صورتی که ظلم از روی جهل باشد، وظیفه مسلمان بیشتر ارشاد و راهنمایی ظالم است. اما در صورتی که ظلم از روی عمد و کینه باشد، مسلمان باید با قاطعیت با ظالم مقابله کند.
شناخت قدرت ظالم: شناخت قدرت ظالم نیز در تشخیص وظیفه مسلمان نقش مهمی دارد. اگر ظالم ضعیف باشد، مسلمان میتواند به طور مستقیم با او مقابله کند. اما اگر ظالم قدرتمند باشد، مسلمان باید از روشهای غیرمستقیم مانند امر به معروف و نهی از منکر برای مبارزه با ظلم او استفاده کند.
منابع شناخت ظالم: مسلمانان میتوانند از طریق منابع مختلفی ظالم و ظلم او را بشناسند. از جمله این منابع میتوان به موارد زیر اشاره کرد: قرآن و روایات حاوی آیات و روایات متعددی در مورد ظلم و ظالمین هستند که میتوان از آنها برای شناخت ظالم و ظلم او استفاده کرد. تاریخ اسلام سرشار از داستانهایی در مورد ظلم و ظالمین است که مسلمانان میتوانند از آنها درس بگیرند. سومین منبع مشاهده و تجربه: مسلمانان میتوانند با مشاهده و تجربه ظلم در جامعه و جهان پیرامونی، ظالم و ظلم او را بهتر بشناسند. اما منابع مهم در تشخیص دشمن و ظالمان به مسلمانان و شیعیان، رهبر عادل و ولی فقیه است که به مقضای شرایط هر عصری و آگاه به زمانه بودن، مسیر مبارزه، مقاومت و مقابله با ظالمان جهانی روشن و هموار میکند.
نتیجهگیری: شناخت ظالم نقش مهمی در تشخیص وظیفه مسلمان در مبارزه با ظلم دارد. مسلمانان باید با استفاده از منابع مختلف ظالم و ظلم او را بشناسند و وظیفه خود را در قبال آن به درستی تشخیص دهند.
دشمنان مشترک مسلمانان و انگیزه ظلم آنان
با این وجود، میتوان به برخی از گروهها و کشورهایی اشاره کرد که به طور سنتی به عنوان دشمنان اسلام تلقی میشوند. این گروهها و کشورها شامل موارد زیر هستند:
گروههای افراطی و تروریستی: گروههای افراطی و تروریستی مانند داعش و القاعده به دلیل خشونت و جنایاتی که علیه مسلمانان و غیرمسلمانان انجام دادهاند، به عنوان دشمنان اسلام شناخته میشوند.
رژیمهای صهیونیستی: رژیم صهیونیستی به دلیل اشغال سرزمین فلسطین و ظلم و ستمی که علیه مردم فلسطین انجام میدهد، به عنوان دشمن اصلی مسلمانان شناخته میشود.
کشورهای غربی: برخی از مسلمانان، آمریکا و کشورهای غربی را به دلیل سیاستهای خارجی خود که اغلب به ضرر مسلمانان است، به عنوان دشمن تلقی میکنند. این سیاستها شامل جنگها و اشغالها، حمایت از رژیمها صهیونیستی و تبعیض علیه مسلمانان در کشورهای غربی میشود.
انگیزههای ظلم به مسلمانان: شناخت انگیزههای ظلم و ستم به مسلمانان میتواند پیچیده و چندوجهی باشد. ولی برخی از این انگیزهها عبارتند از:
جهل و عدم آگاهی؛ بسیاری از افرادی که علیه مسلمانان ظلم میکنند، درک درستی از اسلام و مسلمانان ندارند و بر اساس کلیشهها و تعصبات در مورد آنها قضاوت میکنند. نژادپرستی و تعصب؛ برخی از افراد به دلیل نژاد یا قومیت مسلمانان، آنها را مورد تبعیض و ظلم قرار میدهند. اهداف سیاسی: برخی از دولتها و گروههای سیاسی از اسلامهراسی و ظلم به مسلمانان برای پیشبرد اهداف سیاسی خود استفاده میکنند. طمع و منافع اقتصادی؛ برخی از افراد و شرکتها از جنگ و اشغال کشورهای مسلمان برای کسب منافع اقتصادی بهرهبرداری میکنند. مقابله با رشد وفراگیری اسلام در جهان؛ یکی از انگیزههای اصلی ظلم و ستم و سرکوب مسلمان این است که اسلام و تشیع به صورت فزایندهای در جهان در حال رشد و پیشروی است و این مسئله سران کشورهای غربی و صهیونیستها و دین ستیزان را به واکنش و مقابله وا میدارد.
شیوه دشمنان اسلام در ظلم به مسلمانان
در پاسخ به این سوال که ظالمان بین المللی علیه اسلام و مسلمانان چه کسانی هستند و انگیزه آنها از ظلم و ستم به مسلمانان چیست، اینگونه پاسخ میدهیم؛ با نگاهی به صحنه جهانی در روزگار ما، میتوان به برخی از اقدامات و رویکردهایی که به عنوان ظلم و ستم علیه مسلمانان تلقی میشوند، اشاره کرد:
تبعیض و اسلامهراسی: مسلمانان در بسیاری از نقاط جهان با تبعیض و اسلامهراسی در زمینههای مختلف مانند اشتغال، آموزش، مسکن و دسترسی به خدمات اجتماعی مواجه هستند. این تبعیضها اغلب ریشه در کلیشهها و تعصبات ضداسلامی دارند.
نقض آزادیهای مذهبی: آزادیهای مذهبی مسلمانان در برخی از کشورها از طریق قوانین و مقررات محدود میشود. به عنوان مثال، در برخی کشورها حجاب اسلامی برای زنان ممنوع شده است یا مسلمانان در ساخت مسجد یا برگزاری مراسم مذهبی خود با مشکلاتی مواجه هستند.
خشونت علیه مسلمانان: مسلمانان در برخی از نقاط جهان مورد خشونت و حملات فیزیکی قرار میگیرند. این خشونتها میتواند توسط گروههای افراطی، افراد نژادپرست یا حتی توسط دولتها انجام شود.
جنگ و اشغال ممالک اسلامی: برخی از کشورهای غربی به بهانههای مختلف به کشورهای مسلمان حمله کردهاند و این جنگها و اشغالها منجر به کشته و زخمی شدن هزاران مسلمان و آوارگی میلیونها نفر دیگر شده است. آمریکا علیه دهها کشور اسلامی به طور مستقیم یا غیرمستقیم و نیابتی تجاور جنگی کرده است. از جنگ تحمیلی علیه ایران اسلامی گرفته جنگ و اشغال عراق و افغانستان، ویران کردن سوریه و لیبی و یمن همگی ناشی از خوی استکباری و چپاول گری چندین ساله آمریکا و غرب علیه مسلمانان ناشی میشود.
در چندماه اخیر نیز به پشیبانی دهها کشور اروپایی و خیانت برخی از کشورهای عربی و حمایت و دخالت مستقیم آمریکا، رژیم صهیونیستی بیش از ۱۰۰ هزار نفر از مردم مظلوم و مقتدر غزه را شهید و زخمی نموده است. شهر و مسکن و زندگی بیش از ۲ میلیون نفر رادر نوار غزه به کلی ویران کرده است.
در مورد اینکه آیا دفع ظلم و مبارزه با ظالم و دفاع از مظلوم به طور مستقیم موجب فراهم شدن شرایط ظهور منجی بشریت میشود، در روایات و احادیث مختلف نظرات گوناگونی وجود دارد.
آیا مقابله با ظلم و ظالمان، زمینه ساز ظهر منجی بشریت است؟
برخی روایات بر این نکته تأکید دارند که ظلم و ستم گسترده در جهان یکی از نشانههای نزدیک شدن زمان ظهور است. در این روایات، مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم به عنوان زمینهسازی برای ظهور و به عنوان وظیفهای اخلاقی و دینی برای مسلمانان مطرح میشود. از سوی برخی روایات دیگر بر این نکته تأکید دارند که ظهور منجی بشریت امری الهی و فراتر از اقدامات بشری است و صرف مبارزه با ظلم و ستم، به تنهایی نمیتواند به طور مستقیم آن را رقم بزند.
در این دیدگاه، وظیفه اصلی انسانها در دوران غیبت، ایمان به امام زمان و دعا برای فرج ایشان دانسته شده است! البته به نظر میرسد که این دو دیدگاه با یکدیگر تناقضی ندارند و هر دو جنبهای از حقیقت را بیان میکنند. از یک سو، مبارزه با ظلم و ستم و دفاع از مظلوم وظیفهای اخلاقی و دینی برای همه مسلمانان است و این امر میتواند در ایجاد شرایطی مساعد برای ظهور منجی بشریت نقش داشته باشد. از سوی دیگر، ظهور منجی امری الهی و فراتر از اقدامات بشری است و انسانها باید در کنار تلاشهای خود، ایمان و امید به فرج ایشان را نیز حفظ کنند. در روایات اسلامی، تأکید زیادی بر صبر و استقامت در برابر ظلم و ستم و پرهیز از اقدامات خشونتآمیز و غیرقانونی شده است.
یاری رساندن به مظلومان و مبارزه با ظلم در چارچوب احکام الهی و قوانین شرعی باید انجام شود. ایمان به امام زمان (عج) و دعا برای فرج ایشان از مهمترین وظایف مسلمانان در دوران غیبت به شمار میرود.
انقلاب اسلامی ایران، زمینه ساز ظهور منجی موعود بشریت
رابطه بین انقلاب اسلامی ایران و ظهور منجی بشریت (امام زمان (عج)) موضوعی پیچیده و دارای دیدگاههای مختلف است. افراد زیادی معتقدند که این دو پدیده ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند و انقلاب اسلامی گامی در جهت آمادهسازی جهان برای ظهور امام زمان (عج) است. دلایل متعددی برای این باور وجود دارد، از جمله:
ایجاد حکومت اسلامی: برخی معتقدند که برپایی حکومت اسلامی بر پایه احکام الهی، یکی از شرایط اصلی ظهور امام زمان (عج) است. انقلاب اسلامی ایران اولین تجربه حکومت اسلامی در عصر حاضر است و میتواند الگویی برای سایر جوامع مسلمان باشد.
بیداری اسلامی: انقلاب اسلامی ایران، جرقهای در جهان اسلام بود که منجر به بیداری اسلامی در بسیاری از کشورهای مسلمان شد. این بیداری میتواند زمینهساز اتحاد و انسجام مسلمانان و آمادگی آنها برای ظهور امام زمان (عج) باشد. مبارزه با ظلم و ظالم: یکی از اهداف و راهبردهای اصلی انقلاب اسلامی ایران، مبارزه با ظلم و ستم و استکبار است. امام زمان (عج) نیز در زمان ظهور خود، با ظلم و ستم مبارزه خواهد کرد و عدالت را در جهان حاکم خواهد کرد. نابودی ظلم و ستم و برپایی عدل و قسط آرمان انقلاب اسلامی است که در انقلاب مهدوی و جهانی تحقق پیدا خواهد کرد.
راهبرد ایران اسلامی در زمینه سازی ظهور منجی موعود بشریت
از ابتدای پیروزی انقلاب شکومند اسلامی ایران راهبرد مبارزه با ظالم و دفاع از مظلوم در عرصه بین الملل، از سوی رهبران انقلاب مطرح شده و عملا نیز پیگیری شده است. مسئله فلسطین، مسئله اول ایران در این چهل و اندی سال پس از انقلاب بوده و در سطح جهان اسلام نیز این مسئله را همچنان زندهتر از همیشه نگه داشته است. دیدگاههای بسیار بنیادی و اعتقادی از سوی امام خمینی (ره) و امام خامنهای (حفظه الله) در این باره بیان شده است که مجال ذکر آنها نیست. رهبر معظم انقلاب در جملهای کلیدی فرموده اند که ” کلید رمزآلود ظهور، قضیه فلسطین است” است.
ازسویی در برهه زمانی چند ساله اخیر، ایران اسلامی ضربات پی در پی و سنگینی بر پیکرهی نظام سلطه و استکبار جهانی و به ویژه بر رژیم صهیونیستی وارد کرده است که موجودیت آن را که از دشمنان تاریخی اسلام و تشیع و از موانع اصلی ظهور منجی موعود، قلمداد میشود، را به شدت زیر سوال برده است.
اکنون سوال این است که آیا این کلانراهبرد نظام جمهوری اسلامی، میتواند مقدمات ظهور منجی موعود بشریت را فراهم میکند؟
در پاسخ عرض میشود؛ گرچه این راهبرد به تنهایی نمیتواند مقدمات ظهور را فراهم کند و عوامل دیگری نیز در این زمینه دخیل هستند. اما با عنایت به توضیحات بخش قبلی، راهبرد مبارزه با ظالم و دفاع از مظلوم در عرصه بین الملل که جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کرده است، میتواند در جهت تسریع در فراهم شدن مقدمات ظهور منجی بشریت، حضرت مهدی (عج) را قرار بگیرد، چرا که:
ایران بیداری اسلامی را تقویت میکند: حمایت جمهوری اسلامی ایران از مظلومان و ملتهای ستمدیده در کشورهای مختلف، میتواند به بیداری و آگاهی آنها کمک کند و زمینه را برای گسترش اسلام ناب محمدی (ص) و آمادگی برای ظهور امام زمان (عج) فراهم سازد.
اتحاد مسلمانان را افزایش میدهد: ایران با اتخاذ مواضع ضد ظلم و ستم و حمایت از مظلومان، میتواند به عنوان پرچمدار وحدت و اتحاد مسلمانان در جهان تبدیل شود. این امر میتواند زمینهساز همبستگی و انسجام امت اسلامی و آمادگی آنها برای ظهور امام زمان (عج) باشد.
ایران با ظلم و ستم مبارزه میکند: یکی از اهداف اصلی امام زمان (عج) در زمان ظهور، برقراری عدالت و از بین بردن ظلم و ستم است. جمهوری اسلامی ایران نیز در سیاست خارجی خود همواره بر مبارزه با ظلم و ستم و حمایت از مظلومان در سراسر جهان تأکید کرده است. این امر میتواند به عنوان تشابهی بین اهداف جمهوری اسلامی ایران و اهداف امام زمان (عج) تلقی شود و نشان دهد که ایران در مسیر برقراری عدالت جهانی که یکی از شروط ظهور امام زمان (عج) است، حرکت میکند.
آمادگی عمومی در جهان ایجاد میکند: در نهایت باید گفت که انتظار فرج و ایجاد آمادگی درخود و دیگران برای ظهور امام زمان (عج)، وظیفهای همگانی است و همه مسلمانان باید در این راستا تلاش کنند؛ و انقلاب اسلامی ایران با ایجاد نظام اسلامی و اتخاذ راهبرد فعالانه مبارزه با استکبار، مبتنی بر آموزههای حسینی و مهدوی، میتواند زمینه ساز پدید آمدن آمادگی همگانی مطلوب در سطح شیعیان، مسلمانان، موحدان و آزادگان جهان برای طلب و شوق ظهور منجی موعود بشریت باشد.
راهکارهای ترویج وظیفه مبارزه با ظلم و ظالم ازسوی نهادهای فرهنگی
گرچه همانطوریکه اشاره شد دفاع از مظلوم و مقابله با ظلم و ظالم در همه سطوح یک تکلیف و وظیفه همگانی است و هر مسلمانی به صورت فردی و جمعی و در قالب سازوکارهای حکومتی مکلف و موظف به انجام این فریضه قرآنی است. در عین حال نهادهای فرهنگی مذهبی نقش مهمی در ترویج وظیفه مبارزه با ظلم و ظالم در جامعه دارند. در پایان نوشتار صرفا به برخی از رویکردها و راهکارها برای انجام این وظیفه مهم اشاره میکنیم:
آموزش و ترویج معارف دینی: تبیین آموزههای دینی در مورد ظلم و ستم و وظیفه مسلمانان در قبال آن ارائه مثالهایی از مبارزات انبیاء و ائمه اطهار علیه ظلم و ستم ترویج فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر برگزاری جلسات بحث و گفتگو با موضوع ظلم و ستم و راههای مبارزه با آن.
حمایت از مظلومان: یاری رساندن به مظلومان در حد توان، حمایت از حقوق مظلومان در مراجع و مجامع قانونی، ایجاد صندوقهای قرضالحسنه برای کمک به نیازمندان، برگزاری رویدادیی برای جمعآوری کمک به مظلومان،
ایجاد زمینههای مشارکت مردم: تشکیل گروههای مردمی برای مبارزه با ظلم و ستم، برگزاری راهپیماییها و تظاهرات علیه ظلم و ستم در سطح جهان، استفاده از رسانهها برای ترویج فرهنگ مبارزه با ظلم و ستم، ایجاد شبکههای اجتماعی برای تبادل اطلاعات و هماهنگی اقدامات.
توجه به ابعاد مختلف مبارزه با ظلم: مبارزه با ظلم فردی و اجتماعی، مبارزه با ظلم ظاهری و باطنی، مبارزه با ظلم به خود و ظلم به دیگران، مبارزه با ظلم به انسان و ظلم به حیوان و محیط زیست.
استفاده از روشهای مختلف: استفاده از روشهای ایجابی و مسالمتآمیز، استفاده از روشهای قانونی، استفاده از روشهای فرهنگی و تبلیغی، استفاده از روشهای تربیتی و آموزشی برای ترویج دفاع از مظلوم در جامعه اسلامی و جهان بشریت.
نویسنده: حجت الاسلام محمدباقر مشکاتی، دبیر کارگروه محتوایی ستاد بزرگداشت دهه کرامت