تگرگ بی‌سابقه و سرمازدگی تکراری بلای جان کشاورزان شاهرودی
چند روز قبل بود که فیلمی از غافلگیری مردم شاهرود ناشی از بارش تگرگ در اوج گرما منتشر شد اما گمان نمی‌رفت که این میهمان ناخوانده خسارتی وسیع به محصولات کشاورزی زده باشد.
بارش عصرانه تگرگ در روز‌هایی که کشور در اوج گرما قرار دارد سبب غافلگیری مردم شاهرود شد. تگرگ‌هایی که در بیست و چهارمین روز از خردادماه و تنها یک هفته مانده به تابستان، بارش تگرگ خیابان‌های شاهرود را سفید پوش کرد.
به گفته شهروندان مسن و قدیمی شاهرودی، بارش تگرگ در این ایام از سال، سال‌هاست که اتفاق نیفتاده و از این حیث باعث تعجب مردم شد.
در برخی دیگر از نقاط استان سمنان نیز پدیده‌های بارش باران و رعد و برق و همچنین پدیده تندباد لحظه‌ای رخ داده و برای شهروندان مزاحمت‌هایی ایجاد کرده است.
اگرچه هواشناسی استان سمنان نیز درباره خسارت‌های احتمالی فعالیت سامانه بارشی در این استان از امروز تا دوشنبه بیست و هشتم خرداد هشدار داد؛ اما هیچ کسی فکر آن را هم نمی‌کرد که در اوج گرما و تنها یک هفته مانده به تابستان، شاهد این حجم از بارش تگرگ در برخی نقاط استان سمنان باشیم باشیم.
قصه تکراری تگرگ و سرمازدگی؛ این‌بار تا ۷۰ درصد!
"بارندگی‌های بهاره شهرستان شاهرود از ۱۰ تا ۷۰ درصد به محصولات زراعی و باغی این شهرستان خسارت زد. "
در بارش‌های شدید شرایط جوی که منجر به بارش تگرگ و سرمای ناگهانی چند روز اخیر آخرین روز‌های بهار در شهرستان شاهرود بود خسارات غیر قابل‌پیش‌بینی را در این شهرستان به محصولات باغی و زراعی وارد کرد و البته این موضوع خیلی دور از تصور نبوده و نیست چراکه در شهرستان شاهرود در سال‌های متمادی شاهد وارد شدن خسارات شدید به محصولات باغی و زراعی در فصل بهار بوده و هست و این سرمایه هرساله در بخش کشاورزی شهرستان خسارات جبران‌ناپذیری را به کشاورزان منطقه وارد کرده است؛ اما سرمازدگی محصولات در این ایام از سال برای خود "نوبر" بود.
اما آمار‌های میزان خسارت وارده در بخش کشاورزی شهرستان شاهرود ناشی از بارش‌های شدید در چند روز اخیر از چه قرار بوده است؟
از حمید آقا بیکی معاون رئیس سازمان و مدیر جهاد کشاورزی شهرستان شاهرود پیگیر موضوع شدیم.
آن‌گونه که آقابیکی گفته است؛ تگرگ به محصولات باغی ازجمله سیب، زردآلو، گیلاس، آلبالو، گردو، آلو، هلو، پسته، انار و انگور و در برخی محصولات زراعی از جمله گندم، جو، گوجه‌فرنگی، جالیز، پیاز و زیره هسارت زده است.
وی با بیان اینکه میزان خسارت تگرگ به مساحت زراعی شامل ۳۲۱ هکتار بوده است افزود: تگرگ به محصولاتی مانند جو، گندم، گوجه‌فرنگی، جالیز، پیاز و زیره در اراضی کشاورزی شاهرود به میزان ۵۶ میلیارد و ۳۱۴ میلیون ریال خسارت زد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان شاهرود همچنین سطح باغات خسارت دیده در این شهرستان ناشی از تگرگ اخیر را یک هزار و ۲۰۳ هکتار عنوان و خاطرنشان کرد: تگرگ در این سطح از باغات شاهرود به محصولاتی مانند سیب، زردآلو، گیلاس، آلبالو، گردو، آلو، هلو، پسته، انار و انگور به میزان ۹۷۰ میلیارد و ۵۳ میلیون ریال خسارت وارد کرده است.
آقا بیکی اضافه کرد: بر اساس آمار مجموع خسارت وارد شده به باغات و اراضی زراعی شاهرود بر اثر تگرگ اخیر یک هزار و ۲۶ میلیارد و ۳۶۷ میلیون ریال بوده است که این عدد در مجموع رقمی قابل تأمل است.
وی همچنین از ورود خسارت به راه‌های فرعی و راه‌های بین مزارع در بخش بسطام واقع در شمال شرقی و منطقه حسین آباد بخش مرکزی شهرستان شاهرود خبر داد و افزود: میزان خسارت وارد شده به راه‌های فرعی در بخش بسطام چیزی در حدود یک میلیارد و ۵۰ میلیون ریال و در بخش مرکزی و حسین‌آباد شاهرود نیز یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال است که بر این اساس می‌توان گفت: مجموع خسارت بارش‌های اخیر به راه‌های بین مزارع شاهرود مبلغ دو میلیارد و ۲۵۰ میلیون ریال است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان شاهرود همچنین از ورود خسارت به هفت آب‌بندان در منطقه تاش این شهرستان به عنوان منابع آبی این منطقه خبر داد و گفت: برای مرمت این آب‌بندان‌ها ۱۴۰ میلیون ریال اعتبار نیاز است.
آقا بیکی با اشاره به اینکه مجموع خسارات وارد شده ناشی از بارش‌های اخیر به بخش کشاورزی شاهرود یک هزار و ۲۸ میلیارد و ۷۵۰ میلیون ریال بوده است تصریح کرد: در پی این بارش‌ها، به ۱۰ تا ۷۰ درصد از باغات و اراضی زراعی خسارت دیده شهرستان شاهرود، آسیب جدی رسیده است.
نقش جهاد در کاهش خسارت به بخش کشاورزی شاهرود چه بوده است؟
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان شاهرود با بیان اینکه تغییر رویکرد باغداری و زراعت و اصلاح نژاد درختان باغات و البته محصولات زراعی و استفاده از گونه‌های مقاوم در برابر سرمازدگی از مهم‌ترین راهکار‌های مقابله با سرمازگی بهاره محصولات کشاورزی است خاطرنشان کرد: البته باید توجه داشت که بارش‌های اخیر نشان داد که ما با یک تغییر اقلیم مواجه بوده و سرمای ناگهانی بهاره در حال کشیده شدن به تابستان نیز هست.
آقا بیکی با تأکید بر لزوم آموزش و آگاه‌سازی بهره‌برداران در این خصوص، تلاش جهاد کشاورزی برای آموزش به بهره‌برداران را قابل تحسین دانست و گفت: تغییرات اقلیمی سبب شده‌است تا دیگر روش‌های قبل برای جلوگیری از سرمازدگی مناسب نباشد و برای این کار باید کشاورزان رویکرد جدیدی را دنبال کنند.
وی با بیان اینکه عمده راهکار‌های مناسب در این حوزه و در شرایط اقلیمی شهرستان باغداری مکانیزه است که حتی در وسعت کم بهترین روش برای تولید در حوزه کشاورزی به شمار می‌رود عنوان کرد: همان‌گونه که از سامانه‌های نوین آبیاری استفاده می‌شود؛ باید برای پوشش باغ‌ها و ذخیره انرژی نیز از شیوه‌های نوین و روز دنیا بهره برد.
معاون رئیس سازمان و مدیرجهاد کشاورزی شهرستان شاهرود افزود: ترغیب کشاورزان به بیمه محصولات کشاورزی، استفاده از مکانیزاسیون و هیتر‌های باغی (بخاری باغی)، استفاده از دستگاه‌های سامانه ضد تگرگ در شهرستان که چندین نمونه آن وجود داشته و مورداستفاده قرارگرفته و همچنین استفاده از ارقام جدید و مقاوم از جمله اقداماتی است که در حوزه کشاورزی شهرستان شاهرود برای مقابله با سرمازدگی توصیه می‌شود و البته این اقدامات در حال انجام است.
آقا بیکی همچنین با تأکید بر اینکه با جوان شدن سن کشاورزان و آموزش درست به بهره‌برداران می‌توان به هدف ۳۰ درصد بهبود عملکرد در تولید محصولات رسید اظهار داشت: حضور ۴۳ هزار بهره‌بردار در استان سمنان امکان خوبی است که باید از آن استفاده شود و استانداری سمنان و فرمانداری‌ها باید جهاد کشاورزی را برای توسعه آموزش به بهره‌برداران یاری دهند.
وی اضافه کرد: باید بپذیریم شرایط اقلیم تغییر کرده‌است و کشاورزان نیز باید این تغییرات اقلیمی را پذیرفته و محصولات خود را بیمه کنند تا در صورت چنین حوادثی، تمام سرمایه خود را از دست ندهند.
معاون رئیس سازمان و مدیرجهاد کشاورزی شهرستان شاهرود تصریح کرد: در شرایط کنونی بهترین راهکار اقدامات پیشگیرانه، از جمله بیمه، استفاده از ارقام جدید مقاوم، استفاده از مکانیزاسیون در بخش کشاورزی، استفاده از هیتر‌های باغی و سامانه‌های ضد تگرگ است که باید در بخش کشاورزی و در مقابله با سرمازدگی شهرستان شاهرود استفاده کرد تا شاهد میزان کمتری از خسارات وارده در این بخش باشیم.
به هر روی سرمازدگی قصه تکراری و دردناکی است که در همه سال‌های اخیر گریبان کشاورزان شرق استان سمنان را در فصل بهار گرفته است. اینکه چرا با وجود این همه راهکار‌های متنوع، هنوز هم کشاورزان از همان سوراخی گزیده می‌شوند که سال‌های قبل بار‌ها و بار‌ها درد آن را کشیده‌اند موضوعی است که باید به آن به صورت ریشه‌ای پرداخته و برای آن راهکار‌های متنوع اندیشیده شود. استفاده از دانش‌بنیان‌ها شاید راه حلی درست و اصولی برای این مهم باشد که می‌تواند کشاورزان شاهرودی را از شر سرمای بهاره بِرَهانَد.
منبع: تسنیم
