ماه شرف خانم، مشهور به مستوره اردلان و ملقب به مستوره کردستانی، شاعر و از اولین مورخین ایرانی در سال ۱۱۸۴ خورشیدی( ۱۸۰۵میلادی) در سنندج دیده به جهان گشود.

پدرش ابوالحسن بیگ قادری و مادرش ملک نسا خانم نام داشت. ماه شرف خانم برادری نیز به نام ابوالمحمد داشت.

خانواده پدری مستوره کردستانی از قادری‌های سنندج بودند. در سال ۱۲۱۰ قمری یعنی در زمان حکومت شاه حسین صفوی، « درگزین » همدان را ترک و به سنندج و سلیمانیه مهاجرت کردند.

علت مهاجرت آنان به روشنی معلوم نیست و احتمالات زیادی از جمله دعوت کیخسروبگ والی کردستان و یا هرج و مرج حادث شده در همدان وجود دارند.

علت مهاجرت آنان هرچه که بوده، در سنندج به دلیل وجود فضایی علمی و ادبی و نیز آن چنان که مستوره خود می‌گوید مهر و محبت مردم سنندج و توجه کیخسرو خان والی سنندج آنان را در این شهر ماندگار می‌کند.

آثار و تالیفات

دیوان اشعار: که به فارسی سروده شده و در حدود دو هزار بیت است و سه بار به چاپ رسیده ‌است.

تاریخ اردلان: این کتاب معروفیت و ارزش علمی و اجتماعی مستوره را دو چندان نموده زیرا تا اواخر قرن نوزدهم میلادی در تمام خاورمیانه در عرصه‌ی تاریخ نویسی خصوصا کردشناسی در میان زنان جز مستوره کسی به این کار نپرداخته ‌است، این اثر ارزشمند در سال ۱۹۴۷ میلادی مطابق ۱۳۲۶ شمسی به وسیله مرحوم ناصر آزادپور در سنندج به چاپ رسید.

عقاید مستوره: این کتاب که رساله‌ی کوچکی از عقاید مستوره در مذهب اهل سنت شافعی است بر ارزش شخصی و عقاید دینی‌اش می‌افزاید و به جرات می‌توان گفت در میان زنان تا این زمان کسی به چنین تالیفی نپرداخته‌ است.

مرگ خاتون مستوره

این زن مورخ کرد در سال ۱۲۲۷ خورشیدی( ۱۸۴۸میلادی) در سلیمانیه درگذشت و احتمالا در نجف به خاک سپرده شد. 

پاسداشت مشاهیر بستر توسعه فرهنگی

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کردستان، در مراسم بزرگداشت مستوره اردلان،  اظهار کرد: لازمه توسعه فرهنگی هر جامعه‌ای پاسداشت مفاخر و مشاهیر آن است و باید قدر جایگاه این مفاخر را بدانیم.

 علی‌اصغر دریایی، افزود: بزرگداشت ادیبان و نامداران استان کردستان از برنامه‌ها و رسالت‌های اصلی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کردستان است.

وی ادامه داد: در شهر فرهنگ و هنر استان کردستان، شهر سنندج، بزرگداشت بانو مستوره اردلان جزو برنامه‌های شاخص بوده و در دیگر شهر‌های استان نیز برنامه‌های نکوداشت و بزرگداشت در کنار مزار آنها از جمله بزرگداشت ماموستا عبدالله باشماق در شهر دهگلان، بزرگداشت امیرنظام گروسی خوشنویس نامی بیجار و نکوداشت شاعر نامی ماموستا ملأ مصطفی بیسارانی را در کنار مزار آن شاعر در شهر سروآباد برگزار کردیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان  اضافه کرد: بزرگداشت سارو بانه‌ای نیز در شهر بانه از جمله دیگر برنامه‌های این سلسله نکوداشت‌ها است که به زودی برگزار می‌شود.

وی تصریح کرد: ما هم اکنون در امنیت و آسایش کامل از برگزاری این برنامه‌ها لذت می‌بریم، اما در جغرافیای دیگر در شهر امام شافعی (رض) شهر غزه مردم بی گناه در نهایت قساوت توسط رژیم صهیونیستی قتل عام می‌شوند که ضروری است ادیبان و شاعران این ظلم را فریاد بزنند تا جهانیان را متوجه این ظلم کنند.

دریایی خاطرنشان کرد: فضای مجازی با شگرد‌های نامناسب و ناهنجار بسیاری از آداب و رسوم و اخلاقیات و فضائل ما را تحت تأثیر قرار داده که لازم است بچه‌های خود را از این هجمه فرهنگی و اجتماعی دور نگهداریم.

برگزاری پنل تخصصی، شعرخوانی و برنامه‌های فرهنگی هنری از جمله دیگر برنامه‌های این مراسم بود.