سرشماری عمومی کشاورزی براساس اعلام سازمان آمار ایران به عنوان دومین طرح آماری بزرگ کشور و مهمترین فعالیت آماری بخش کشاورزی محسوب می‌شود که اطلاعات حاصل از آن، تامین کننده نیاز‌های چارچوبی و آمار پایه در سطح کوچکترین واحد جغرافیایی مورد نیاز مرکز آمار ایران، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان‌های متولی تنظیم بازار، برنامه ریزان و پژوهشگران می‌باشد.

برای برنامه ریزی صحیح در بخش کشاورزی، نیاز به اطلاعات دقیق و بهنگام در سطح روستا‌ها و شهر‌ها است و واقع این سرشماری عمومی، اطلاعات مهمی را از فعالیت‌های کشاورزی کشور در سطح کوچکترین واحد جغرافیایی ارائه می‌دهد.

تاکنون پنج سرشماری در سال‌های ۱۳۵۲، ۱۳۶۷، ۱۳۷۲ و ۱۳۸۲ خورشیدی با استفاده از ابزار کاغذی و سال ۱۳۹۳ با استفاده از ابزار الکترونیکی در ایران اجرا شده و نتایج آن منتشر شده است.

بر اساس آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۳ اجرا شده است بیش از چهار میلیون بهره بردار در بخش کشاورزی کشور وجود دارد که ۹۰ درصد آنها در مناطق روستایی ساکن هستند و سهم لرستان نیز از این قشر ۱۴۰تا ۱۶۰ هزار بهره بردار با جمعیت ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفری می‌باشد

با توجه به فاصله ۱۰ ساله از اجرای آخرین طرح سرشماری بخش کشاورزی و تحولاتی که در این بخش صورت می‌گیرد، سرشماری امسال به منظور اجرای برنامه ریزی‌های دقیق و درست امری ضروری برای کشور محسوب می‌شود.

به گفته "محمود غلامی" معاون دفتر انرژی، صنعت و زیر بنایی مرکز آمار ایران ششمین طرح سرشماری عمومی کشاورزی با شعار " همکاری برای رفاه و آبادانی کشور" با کمک آحاد مردم و بویژه بهره برداران اجرایی می‌شود و چهار هزار و ۶۰۰ نفر به صورت میدانی با حضور در روستا‌ها اطلاعات را از بهره برداران کشاورزی جمع آوری خواهند کرد، همچنین ۲۸۰ مورد از تمامی بهره برداران بخش‌های مختلف پرسش و نتایج آن اوایل سال آینده از سوی مسوولان امر اطلاع رسانی خواهد شد.

در لرستان نیز با ابلاغ اجرای این طرح بزرگ بخش کشاورزی، تاکنون جلسات متعددی از سوی متولیان امر برگزار و تلاش شده است تا این استان از هر نظر مهیای برگزاری شایسته این سرشماری در سطح شهرستان ها، بخش‌ها و روستا‌ها شود.

یکی از نگرانی‌های جدی در گرفتن آمار صحیح حوزه کشاورزی، بی اعتمادی و همکاری نکردن کشاورزان در اجرای این امر مهم است چرا که غالب کشاورزان می‌پندارند که اطلاعات مربوط به این آمار‌ها منجر به حذف یارانه نقدی آنان شده و همچنین مالیات‌هایی را برای آنان وضع خواهد کرد و همین امر باعث می‌شود تا آمار‌های واقعی ارائه نشود در حالی که اجرای این طرح بزرگ ملی هیچ ربطی به قطع یارانه یا پرداخت مالیات ندارد و کشاورزان باید نسبت به این مقوله توجیه شوند.

کشاورزان باید یقین داشته باشند که سرشماری کشاورزی به حذف یارانه نقدی یا پرداخت مالیات مربوط نمی‌شود و در این راستا انتظار می‌رود به درستی با ماموران سرشماری مشارکت و همکاری داشته باشند چراکه آمار و اطلاعات این بخش پایه و اساس برنامه ریزی‌های کلان کشور برای ارائه خدمات بهتر خواهد بود و اصولا بدون آمار و اطلاعات صحیح نمی‌توان به چشم انداز‌های مورد نظر دست یافت.

"عادل آذر" رییس مرکز آمار ایران نیز در اینخصوص می‌گوید: اطلاعات حاصل از سرشماری عمومی کشاورزی به صورت محرمانه بوده و مردم مطمئن باشند که اطلاعات آنها ارتباطی به هدفمندی یارانه‌ها نخواهد داشت.

آذر در رابطه با اینکه اطلاعات این سرشماری در جریان هدفمندی یارانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد یا خیر؟ گفت: این اطلاعات در سطح جزء و هر واحد بهره برداری کاملا محرمانه است و تنها به صورت کلان بررسی می‌شود و ممکن است از بابت خدمات رسانی و یارانه‌های کشاورزی، یارانه‌های نهاده‌ها یا تسهیلات معیشتی به صورت کلان بررسی شود کما اینکه در رابطه با سرشماری نفوس و مسکن نیز بسیاری از افراد نگران حذف یارانه شان بودند، اما به آنان اثبات شد که ارتباطی میان سرشماری و یارانه نبود.

معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی لرستان نیز اظهار کرد: ۱۲ آبان همزمان با سراسر کشور، سرشماری حوزه کشاورزی استان با ۱۲۳ مامور حضوری و ۱۰ مامور تلفنی آغاز شده است که هر ۱۰ سال یک بار انجام می‌گیرد.

سید حسین نورالدینی افزود: در این طرح شاخص‌های اقتصادی همچون سطح زیر کشت، تعداد بهره برداران، محصولات قابل کشت، مساحت اراضی، مساحت باغات و قلمستان‌ها و زیربخش‌های دام و طیور سرشماری می‌شود و تمام دستگاه‌هایی که براساس چارت ابلاغی در این سرشماری دخیل هستند باید همکاری لازم را داشته باشند.

وی یادآور شد: در این سرشماری گردآوری آمار مربوط به ۵۰ محصول زراعی همچون گندم، جو، چغندرقند، کلزا، تعداد اصله درخت‌های ۳۷ محصول باغی همچون سیب، انار و گردو، تعداد دام‌های سبک و سنگین و مساحت اراضی زراعی در دستور کار است.

به گفته وی سهم شاغلان بخش کشاورزی کشور ۱۵ درصد می‌باشد، اما ۲۳ درصد شاغلان استان در بخش کشاورزی بوده و ضرورت سرشماری در آن بیشتر از سایر استان‌ها است.

معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی لرستان با بیان اینکه طرح، سرشماری تمامی نقاط روستایی و شهری را تحت پوشش قرار می‌دهد عنوان کرد: چهار میلیون بهره بردار کشاورزی در کشور وجود دارد که ۹۰ درصد آنها ساکن روستا‌ها هستند و ۱۴۵ هزار بهره بردار از این مجموع در لرستان وجود دارد که ۸۵ درصد در روستا‌ها ساکن می‌باشند.

نورالدینی با اشاره به اجرای طرح طی ۴۵ روز تصریح کرد: مساحت لرستان ۱.۷ درصد کشور می‌باشد و با سه درصد جمعیت روستایی کشور، دارای سه هزار و ۱۸۰ روستا است.

وی با بیان اینکه ۲۳ درصد شاغلان استان در بخش کشاورزی، و بیش از ۱۸.۵درصد GDP (تولید ناخالص داخلی) استان مربوط به بخش کشاورزی است عنوان کرد: این رقم در کشور ۹ درصد است که این مهم ضرورت برگزاری سرشماری کشاورزی را در این استان بیشتر از سایر استان‌ها می‌کند.

وی با اشاره به استفاده از ابزار الکترونیکی تبلت و مراجعه حضوری و همچنین سرشماری تلفنی در این طرح بیان کرد: مجموع عوامل اجرایی و ستادی استان که در امر سرشماری شرکت می‌کنند ۴۵۲ نفر می‌باشد.

نورالدینی با بیان اینکه یک پنجم از نیرو‌های سرشماری لرستان در خرم آباد فعالیت می‌کنند گفت: طرح سرشماری از امروز آغاز شده است و تا ۲۶ آذرماه ادامه خواهد داشت تا آمار و اطلاعات جمع آوری شده در ۱۰ سال آینده بخش کشاورزی استان استفاده شود.

رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی لرستان نیز افزود: ۱۹۸ کارشناس، مامور آمارگیر و کارشناس فنی در امر سرشماری کشاورزی استان مشارکت دارند که ۱۲۳ نفر از این مجموع آمارگیرانی است که به درب منازل مراجعه می‌کنند.

سمانه حسن پور افزود: سرشماری به مدت ۴۵ روز برگزار می‌شود که اولین دوره آموزشی هفتم مهرماه توسط سازمان آمار برگزار و دومین جلسه نیز در سازمان مدیریت استان اجرا و ۵۲ نفر کارشناس فنی آموزش داده شده است.

وی افزود: ۳۰ درصد از این مجموع کارشناسان جهاد کشاورزی بودند که طی سومین دوره آموزشی در تمامی شهرستان‌ها آموزش لازم را توسط ستاد‌های شهرستانی دریافت کردند و تمامی مقدمات اجرای طرح تا هشتم آبان ماه فراهم شد.

حسن پور عنوان کرد: جمع آوری اطلاعات در همه زمینه‌ها اعم از مسکن، تورم و کشاورزی که توسط معاونت آمار و اطلاعات انجام می‌شود، نقش بسزا و مهمی برای سهم خواهی و استفاده از تسهیلات و امکانات بیشتر در مرکز دارد.

وی عنوان کرد: در سرشماری کشاورزی نیز می‌توانیم با احصای اطلاعات دقیق، مشکلات دامن‌گیر کشاورزان را به حداقل برسانیم و از تسهیلات بخش کشاورزی در کشور برای استان بیشتر استفاده کنیم.

رییس سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز گفت: در اجرای این طرح، برخی اقلام مانند مشخصات بهره بردار، مساحت اراضی کشاورزی شامل مساحت اراضی زراعی، باغ و قلمستان ها، نام محصولات کشاورزی، سطح کاشت محصولات سالانه، تعداد و جنس انواع دام، وجود فعالیت کشت گلخانه ای، پرورش ماهی و میگوی خوراکی، زنبور عسل، کرم ابریشم، پرورش طیور و سایر شاخص‌های کشاورزی محاسبه و برای تصمیم گیری کلان در کشور جمع‌آوری می‌شود.

سید عماد شاهرخی ضمن اشاره به مطالبه شخصی مقام معظم رهبری در خصوص داشتن اطلاعات و آمار دقیق و صحیح بخش کشاورزی، عنوان کرد: با توجه به اینکه بر اساس آمار بدست آمده از این سرشماری حداقل برای یک دهه آینده بخش کشاورزی کشور برنامه ریزی خواهد شد بنابراین تمام عوامل اجرایی باید بر انجام درست این طرح نظارت مستمر داشته باشند.

وی افزود: با توجه به وجود چندین سامانه جمع آوری اطلاعات در وزارت، کارشناسان نباید در جمع آوری اطلاعات به داده‌های قبلی مراجعه بلکه باید سعی کنند با برخورد مناسب و جلب اعتماد تولید کنندگان، بر اساس مشاهدات عینی و میدانی، اطلاعات به روز و جامعی کسب شود.

وی یادآور شد: مطابق توصیه سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) سرشماری کشاورزی می‌بایست در بازه‌های زمانی حداکثر۱۰ ساله با شمارش همه واحد‌های کشاورزی کشور و ثبت خصوصیات هر یک به طور جداگانه انجام شود.

رییس سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: از سرشماری کشاورزی اطلاعات گران بهایی در زمینه خصوصیات پایه‌ای و ساختاری حاصل می‌شود که برای سیاست گذاری، نظارت و ارزیابی طرح‌های توسعه کشاورزی و روستایی به بررسی دقیق این اطلاعات نیاز است.

به هر حال طرح سرشماری کشاورزی بزرگترین اتفاق پژوهشی سطح کشور در حوزه کشاورزی است و باید تلاش شود داده‌ها و اطلاعات دقیقی جمع آوری و برای برنامه ریزی در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد چراکه آمار و سرشماری، کار بسیار اساسی برای آینده استان است و باید تمام واقعیت‌ها بر مبنای وضعیت، ظرفیت‌های مغفول مانده و دارای قابلیت ارتقا، احصا شود تا بتوان بیشترین بهره برداری را از اجرای این طرح برد.

اقتصاد لرستان بر پایه کشاورزی است و به زعم کارشناسان اگر کشاورزی آن احیا شود بیکاری به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد چراکه آب فراوان و خاک حاصلخیزی دارد و باید نهایت بهره را از آن برد.

همچنین آمارگیران باید از خودمحوری و خودسلیقگی در سیستم آمار پرهیز و فرم‌ها را طبق آمار خواسته شده تنظیم کنند، اما نظرات خود را در قالب یک فرم پیوستی در ستاد ارائه می‌دهند تا در آمارگیری‌های بعدی مرکز آمار اعمال شود.