به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ الیاس گندمی - رئیس بنیاد ایران‌شناسی شعبه آذربایجان‌غربی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: سفرنامه آذربایجان روزنامه سفر حسنعلی خان افشار به آذربایجان است که این سفر در سال ۱۲۶۹ هجری قمری روی داده است.

سعید عضدالدینی ملکی می گوید: نویسنده سفرنامه طی یک ماموریت ویژه از طرف ناصرالدین شاه قاجار مامور اعطای هدایای همایونی به شاهزادگان و حکام و بزرگان ایل و محترمین آذربایجان می‌شود که این هدایا در قالب خلعت یا لباس فاخر بوده و افتخار بزرگی برای گیرنده محسوب می‌شد و حسنعلی خان مامور اعطای این تحفه شاهی به افراد تعیین شده توسط دربار بوده است.

وی خاطرنشان کرد: مامور ویژه حاکم در این خصوص ضمن گزارش سفر خود در گذر از شهر‌های مهم آذربایجان، سنت خلعت پوشی را نیز در سه شهر مهم آذربایجان یعنی تبریز، ارومیه و مراغه توصیف کرده و ضمن آن شرحی ریزبینانه از سیاق اجرای این مراسمات را قلمی نموده است.

کتاب سفرنامه آذربایجان نخستین منبع توصیف سنت خلعت پوشی است

رئیس بنیاد ایران‌شناسی شعبه آذربایجان‌غربی ادامه داد: این گزارش ها به نحوی است که تاکنون در منابع مختلف تاریخی به این مورد مهم تاریخی پرداخت کمتری صورت گرفته و یکی از سنت‌های بزرگ حکومتی در پاره‌ای از مجهولات بوده است؛ و به یقین می‌توان اظهار کرد که نخستین منبعی است که به تفصیل به سیاق مراسم خلعت پوشی در شهر‌های مذکور اشاره جز بینانه دارد.

عضدالدینی ملکی ادامه داد: حسنعلی خان افشار اورموی در این کتاب ارزشمند به حوادث روی داده در مسیر سفر خود نیز اشاره کرده و  اطلاعات در خور توجهی از شهر‌ها و سیستم حکومتی و جغرافیایی این شهر‌ها ارائه می‌کند که این مستندات سطور جدیدی به تاریخ هویتی هر شهر اضافه می‌کند.

وی می گوید: متن سفرنامه در عین سادگی و بی آلایشی، نزدیک به زبان محاوره‌ای بوده و مصححین ضمن امانتداری در بازنویسی متن افزونه‌های دستوری و علامت‌های سجاوندی به آن افزوده‌اند. 

رئیس بنیاد ایران‌شناسی شعبه آذربایجان‌غربی گفت: این سفرنامه شرحی از اوضاع آذربایجان در دهه اول حکومت ناصرالدین شاه ارائه می‌کند که قلت مستندات موجود در خصوص تاریخ این دوره موجب شده است تا این اثر سطور جدیدی به تاریخی موضوعی این دوره بیافزاید.

نشست تخصصی سنت‌های سفرنامه‌نویسی آذربایجان در عهد قاجار به‌میزبانی موزه شهر ارومیه عصر امروز دوشنبه در محل مدرسه تاریخی ۲۲ بهمن برگزار می‌شود.

کتاب «سفرنامه آذربایجان، روزنامچه سفر حسنعلی خان افشار ارموی به آذربایجان در سال ۱۲۶۹ ق» با تحقیق و تصحیح اصغر محمدزاده و سعید عضدالدینی ملکی در ۱۸۰ صفحه توسط انتشارات آوای ری در پاییز ۱۴۰۳ به زیور طبع آراسته شده است.