پيامدهاي تجمل گرايي
دين اسلام، دين اعتدال است و استفاده از زينت و زيبايي‌هاي طبيعت و اسباب و لوازم مناسب را نه تنها اجازه داده بلکه به آن توصيه و سفارش نموده است؛ لذا قرآن مي فرمايد: «وابتغ فيما آتاک الله الدار الآخره ولا تنس نصيبک من الدنيا و احسن کما احسن الله اليک و لا تبغ الفساد في الأرض ان الله لا يحب المفسدين؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، دين اسلام، دين اعتدال است و استفاده از زينت و زيبايي‌هاي طبيعت و اسباب و لوازم مناسب را نه تنها اجازه داده بلکه به آن توصيه و سفارش نموده است؛ لذا قرآن مي فرمايد: «وابتغ فيما آتاک الله الدار الآخره ولا تنس نصيبک من الدنيا و احسن کما احسن الله اليک و لا تبغ الفساد في الأرض ان الله لا يحب المفسدين؛ و در آنچه خدا به تو داده، سراي آخرت را بطلب و بهره ات را از دنيا فراموش مکن و همان گونه که خدا به تو نيکي کرده، نيکي کن و هرگز در زمين در جستجوي فساد مباش که خدا مفسدان را دوست ندارد».
بنابراين استفاده از زينت و زيبايي اگر در حد اعتدال باشد هيچ اشکالي ندارد، ولي بسياري از مردم در جريان زندگي، راه افراط را درپيش مي‌گيرند و به بهانه‌هاي گوناگون روبه تجمل گرايي مي‌آورند، به همين خاطر قرآن کريم بلافاصله مسلمانان را از زياده‌روي و اسراف و تجاوز از حد برحذر داشته و نهي مي‌کند و مي‌گويد: «يا بني آدم خذوا زينتکم عند کل مسجد وکلوا و اشربوا و لاتسرفوا انه لايحب المسرفين؛ اي فرزندان آدم! زينت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود برداريد و بخوريد و بياشاميد و اسراف نکنيد که خداوند اسراف کنندگان را دوست ندارد».
در قرآن کريم کلمه‌اي که از نظر ظاهري به تجمل گرايي نزديک است، واژه «ترف» است که در چندين مورد آمده است، ازجمله در سوره هود مي‌خوانيم: «و اتبع الذين ظلموا ما اترفوا فيه وکانوا مجرمين؛ و آنان که ستم مي‌کردند، از تنعم و کامجويي پيروي کردند و گناهکار بودند».
در آيه ديگر درباره اصحاب شمال و گناهکاران آمده است: «انهم کانوا قبل ذلک مترفين؛ آنها، پيش از اين (در عالم دنيا) مست و مغرور بودند». بنابراين از نظر مکتب جاويد اسلام، دلباختگي نسبت به امور دنيا و زرق و برق آن- که در قالب تجمل گرايي ظاهر مي‌شود- محکوم است نه بهره‌گيري معتدل و حساب شده از نعمت‌هاي اين جهان.
تجمل گرايي آثار ويرانگر و منفي فراواني را به دنبال دارد که به چند نمونه آن، اشاره مي شود:
1- طغيان و سرکشي
رفاه، تجمل گرايي و غرق شدن در درياي لذايذ و نعمت‌هاي دنيوي و دورشدن از معنويات، باعث طغيان و سرکشي انسان مي‌شود؛ لذا در آيات قرآن مي‌خوانيم: «و ما ارسلنا في قريه من نذير الا قال مترفوها انا بما ارسلتم به کافرون؛ و در هيچ شهر و دياري، بيم دهنده و انذارگري، ارسال نکرديم مگر اينکه ثروتمندان عياش آنها(که سرمست ناز و نعمت بودند) گفتند: ما به آنچه فرستاده شده‌ايد، کافريم».
در آيه ديگري مي‌خوانيم: «و اذا أردنا أن نهلک قريه امرنا مترفيها ففسقوا فيها فحق عليها القول فدمرناها تدميرا؛ و هنگامي که بخواهيم شهر و دياري را هلاک کنيم، نخست اوامر خود را براي مترفين (و ثروتمندان مست و شهوت پرست) آنجا، بيان مي‌داريم، سپس هنگامي که به مخالفت برخاستند و استحقاق مجازات يافتند، آنها را به شدت درهم مي‌کوبيم».
از آيات يادشده و ديگر آيات قرآن، به خوبي استفاده مي‌شود که انسان حريص و دنيا طلب، هنگامي که در ميدان رقابت تجمل گرايي قرار مي‌گيرد، براي رسيدن به مقصود و بهره گيري از لذتهاي حيواني، تمام حد و حصرها و موانع را کنار زده، هيچ ضابطه و معياري را نمي‌شناسد.
براساس فرمايش پيامبر(ص): «حب الشيء يعمي و يصم؛ علاقه به چيزي، انسان را کور و کر مي‌کند (و قدرت درک واقعيت را از او مي‌گيرد)».
گرايش افراط گونه به دنيا و ظواهر فريبنده آن، باعث مي‌شود بزرگاني چون طلحه و زبير، با آن سابقه تاريخي، در برابر اميرمؤمنان حضرت علي(ع) قرار گرفته، بيعت خود را ناديده بگيرند و جنگ خونين جمل را سازماندهي کنند.
2- انحطاط اجتماعي
از جمله آثار زيانبار تجمل‌گرايي، انحطاط اجتماعي است. مونتسکيو درباره تجمل‌گرايي و تأثير منفي آن در جامعه مي‌گويد: «در اين زمان است که تقواي ملي با چه سرعتي روبه انحطاط مي‌رود. زماني که مردم روم به تجمل روي آوردند، در سلطنت «تي بر» نمايندگان سنا پيشنهاد کردند که قوانين سابق مربوط به تجمل، دوباره برقرار شود. شاه که مردي بااطلاع بود با اين تقاضا مخالفت کرد و گفت: دولت با وضع فعلي نمي تواند دوام بياورد».
ابن خلدون درباره تأثير تجمل گرايي مي‌گويد: «تجمل خواهي و اعيان‌منشي مايه بدبختي و انقراض جوامع است. جوامع هراندازه بيشتر در تجمل‌خواهي و اعيان منشي فرو رود، به همان اندازه به مرز سقوط، نزديک‌تر مي‌شود.
روند سقوط نيز به اين صورت است که اسراف‌گري و تجمل‌طلبي به تدريج سبب فقر و تهيدستي جوامع و حکومتها مي‌شود و هرقدر تجمل و اسراف، زياد شود، به همان اندازه، تهيدستي نيز افزايش مي‌يابد تا جايي که ثروت موجود، ديگر جوابگوي اسراف و تجمل نخواهد بود. رسالت نوشت: بدين ترتيب قومي که به اين کار عادت کرده‌اند به تدريج ضعيف و زبون مي‌گردند و تا مرز نابودي پيش مي‌روند».
امام راحل(ره) مي‌فرمايد: «طبع کاخ نشيني با تربيت صحيح، منافات دارد؛ با اختراع و تصنيف و تأليف و زحمت، منافات دارد. اگر سراسر دنيا هم بخواهيد گردش کنيد و پيدا کنيد، اگر موفق بشويد، يکي دو تا و چندتاست. ت
مام مصنفين از اين کوخ نشينان بودند تقريباً و تمام مخترعين از همين کوخ‌نشينان بودند تقريباً ... ما بايد بکوشيم که اخلاق کاخ نشيني را از اين ملت بزداييم. اگر بخواهيم ملت جاويد بماند و اسلام آن طوري که خداي تبارک و تعالي مي خواهد، در جامعه ما تحقق پيدا کند، مردم را از خوي کاخ نشيني به پايين بکشيد».
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
