جدول هاي کنار خيابان، پله هاي سنگي ورودي ساختمان ها، چاله چوله هاي کوچک و بزرگ پياده روها، موزاييک ها و سنگ فرش هاي شکسته، آسانسورهاي خاموش و از کار افتاده و... هيچ کدام براي رهگذران صحنه هاي عجيب و غريبي نيستند، ما و شما هر روز از همين پياده روها و خيابان ها عبور مي کنيم، بي آن که به يک مسئله توجه کرده باشيم. تازه ترين آمارها حکايت از آن دارد که حدود ۱۰درصد جمعيت کشور معلول هستند، درصدي از اين جامعه ۶تا۷ ميليون نفري به دليل نوع معلوليت مجبورند از ويلچر براي رفت و آمد خود استفاده کنند. معلولان در کنار مشکلات بسياري چون درمان، اشتغال و... از نامناسب بودن معابر و اماکن شهري که امکان دسترسي آن ها را به خدمات شهري و... با مشکل مواجه مي کند، رنج مي برند.

بر اساس وعده مسئولان سازمان بهزيستي قرار است اين هفته يا هفته آينده گزارش عملکرد تمامي دستگاه هاي مرتبط در امر مناسب سازي اماکن و معابر شهري براي استفاده معلولان به هيئت دولت ارسال شود، پيشنهاد ما به دولتمردان اين است که قبل از بررسي عملکرد دستگاه هاي مختلف براي درک هر چه بيشتر واقعيت ها اين گزارش را بخوانند. آن هم فقط از زاويه ديد يک ويلچر نشين، چرا که معلولان ديگري از جمله نابينايان و... نيز هستند که براي تردد در شهر با مشکلات بسياري دست و پنجه نرم مي کنند. من در اين گزارش براي آن که بتوانم با تمام وجود مشکلات رفت و آمد معلولان را درک کنم و به تصوير بکشم با اجازه از تمامي عزيزاني که روي ويلچر مي نشينند، روي صندلي چرخدار آنان نشستم و راهي کوچه و خيابان هاي شهر شدم.

حس خوبي نيست، معلق بودن ميان هوا و زمين، آن هم روي دستان ۲نفر از آدم هاي غريبه شهر که خيلي خوب مي داني سنگيني تو و ويلچرت را به سختي تحمل مي کنند.

حدود ۱۰دقيقه کنار يکي از خيابان هاي اصلي و شلوغ شهر منتظر هستم تا شايد از تعداد خودروهايي که با سرعت در حال حرکت هستند، کاسته شود و من بتوانم با ويلچر عرض خيابان را طي کنم. بولواري با عرض ۲متر دوطرف خيابان را از هم جدا کرده است، به غير از قسمت هاي گل کاري شده ارتفاع مابقي قسمت هاي بولوار از کف خيابان بيش از۳۰سانتي متر است. به عبارت بهتر به هيچ وجه نمي توان با ويلچر به آن طرف خيابان رفت! طولي نمي کشد که ۲مرد جوان طرفين ويلچر را مي گيرند و کمک مي کنند تا از عرض بولوار عبور کنم. در آن چند لحظه که ميان هوا و زمين معلق بودم به اين فکر مي کردم که تحمل اين شرايط چقدر براي يک معلول به ويژه براي خانم ها مي تواند سخت و عذاب آور باشد.

متاسفانه نامناسب بودن معابر تنها به همين يک خيابان شهر معطوف نمي شود. آيلندهاي فلزي، بلوکه هاي سيماني، جدول ها و... در بيشتر خيابان ها وجود دارد بدون آن که فضاي مناسبي براي رفت و آمد معلولان در نظر گرفته شده باشد. در يکي ديگر از خيابان ها پس از طي مسافت زياد (توجه داشته باشيد که حرکت با ويلچر فشار زيادي بر دست ها و بازوها وارد مي کند) بالاخره توانستم محلي را پيدا کنم که ظاهرا براي رفت و آمد معلولان پيش بيني شده بود. اما شيب غيراستاندارد اين رمپ اجازه نمي داد معلول باز هم به تنهايي از آن عبور کند، حتي اگر کنترل ويلچر با دقت و قدرت انجام نشود هر لحظه ممکن است معلول از روي ويلچر سقوط کند.

جابه جايي با ويلچر به وسيله اتوبوس هاي شرکت اتوبوس راني تقريبا غيرممکن است. علاوه بر ارتفاع بالاي اتوبوس تعداد زيادي مسافر هم درون اتوبوس هستند به طوري که حتي پياده و سوارشدن براي شهروندان سالم هم به سختي انجام مي شود. تلاش من هم براي سوار شدن به اتوبوس با ويلچر بي فايده است. به محض اين که اتوبوس به ايستگاه مي رسد جمعيت زيادي که حداقل ۱۵دقيقه منتظر اتوبوس بودند به سمت درهاي اتوبوس هجوم آوردند، در اين شرايط به هيچ وجه نمي توان با ويلچر وارد اتوبوس شد چرا که براي اين کار حداقل به کمک ۲نفر احتياج است. اين مسئله به کارگيري و لزوم استفاده از اتوبوس هاي ويژه معلولان را آشکار مي سازد.

حتي برخي از رانندگان تاکسي نيز معلولان ويلچرنشين را سوار نمي کنند، اين واقعيت تلخ را تنها زماني متوجه مي شويد که مانند من در حالي که روي ويلچر نشسته ايد به انتظار تاکسي دقايقي طولاني را کنار خيابان سپري کنيد.

بالاخره بعد از کلي انتظار يک مسافربر شخصي حاضر مي شود مرا به مقصد برساند البته فقط به صورت دربستي!!

با اين حال به نظر مي رسد استفاده از مترو و قطارشهري با توجه به اين که اکثر ايستگاه ها مجهز به آسانسور هستند بهترين وسيله براي جابه جايي معلولان باشد.

در ادامه گزارش با عابربانک هاي زيادي برخورد مي کنم که از سطح زمين فاصله زيادي دارند، به طوري که ديگر شهروندان نيز براي استفاده از اين خودپردازها بايد بر روي پله هاي تعبيه شده قرار بگيرند.

در اين شرايط معلول بايد در کنار خودپرداز منتظر شهروندي حداقل با قيافه موجه بماند تا اطمينان کند و رمز کارت بانکي اش را در اختيار او بگذارد و از او «خواهش» کند که عمليات بانکي مورد نظرش را انجام دهد. در کنار يکي از همين خودپردازها کارت بانکي ام را به يک رهگذر مي دهم و از او مي خواهم مقدار کمي وجه نقد برداشت کند، در حالي که من به مانيتور خودپرداز تسلط ندارم اين کار کمي بيشتر از حد معمول طول مي کشد و سپس آن جوان کارت را به من پس مي دهد و مي گويد: ببخشيد دستگاه خراب است و بلافاصله دور مي شود.

وضعيت سنگ فرش هاي پياده روهاي شهر به گونه اي است که در برخي موارد حتي راه رفتن را براي انسان هاي سالم با مشکل مواجه مي کند چه برسد به اين که کسي مجبور باشد با ويلچر در اين معابر رفت و آمد کند.

به گزارش خراسان، وضعيت معابر به خصوص در مناطق پايين شهر بسيار نامناسب است. تغيير ارتفاع سطح معبر و چاله هاي کوچک و بزرگ از جمله ويژگي هاي پياده روهاست! هر وقت که يکي از چرخ هاي ويلچر در يکي از اين دست اندازها گير مي کرد بايد مدتي منتظر مي ماندم که رهگذري از راه برسد و به من کمک کند، البته حرکت با ويلچر به ويژه در فصول سرد سال با توجه به يخ زدگي سطح معابر بسيار دشوارتر خواهد بود.