سفالگری از هنرهای دستی پایتخت تاریخ و تمدن ایران به شمار می رود به گونه ای که این دیار را با سفال های زیبایش می شناسند.

 به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران همدان ؛ گويا در روزگار کهن نخستين هنرمندي های انسان از نقش و نگار ظرفهای گلی آغاز شده است که در آن هنگام بدون کمک چرخهای کوزه گری و به ياری سرانگشتان می ساختند و در کوره های نخاله می پختند. اکنون پس از سپری شدن چند هزار سال هنوز هم نگارگران سفالينه ساز برای بيان انگيزه ها و آرزوها ی زندگی به نقش و نگار کاسه کوزه ها می پردازند. با اين تفاوت که نقش و نگارهای عاميانه اين روزگار با پرتو آرزوی انسانهايی نگاشته می شود که درسايه روشن نيازمنديهای زندگی کنونی سر می برند.
هم اکنون مهمترين مراکز توليد سفال در استان همدان، لاله جين- در حدود 25 کيلومتری همدان- و فرسفج در شهرستان تويسر کان است. سفالينه های لالجين از ديد تاريخ ساخته شدن به دو بخش است : نخست  آنکه تا هفتاد هشتاد سال پيش و ديگر آنها که تا بيست سی سال پيش هم ساخته می شد.
تفاوت اين دو از نظر شکل کاسه، لعابها، نقش و نگارها و روش قلم زنی آشکار است. در بخش نخست کاسه ها را اندکی بزرگتر و دهان  بازتر می بينيم و نقش و نگارها و گوناگونی لعابها زياد تر و قلم زنی ها با باريک بينی و درنگ بيشتر انجام گرفته است. پيداست که قلم مو با آهستگی می گشته است و نگارگر سفالينه ساز سپری شدن زمان را احساس نمی کرد و رها از گرفتاريهای زندگی در انديشه های هنرمندانه خود غرق بود و می خواست که جايی از کاسه را بی نقش و نگار نگذارد پس هر جا را به  نقشی می آراست، ولی هشيار بود که مبادا هماهنگی نقشها را برهم ريزد.
با اينکه قرينه سازی را به کار می گرفت از طرح نقشهای گوناگون کوتاهی نمی کرد. جايی را نقش مرغ و جايی ديگر را نقش ماهی، در کاسه ای نقش طاووس و در کاسه ای ديگر چهره زن را نگاشته است، زنی با ابروهای سياه و کمانی و پيوسته، با چشمانی بادامی و بزرگ به تناسب همان ابرو.  آشکار است که آنچه را هنرمند از زيبايی معشوق در پندار داشت بسيار درخشان ترو شيوا تر از نقش اين کاسه بود.
در کاسه های همان بخش نخستين نقش پرنده و ماهی زياد طرح شده است. پرنده می تواند از يک سو نشانه باغ و سرسبزی باغ و از سوی ديگر نشانه آرزوهای برگزيده و آسمانی هنرمند باشد. ماهی هم زيباست و هم پاک چون در آب زيست می کند و آب همواره مطلوب ما ايرانيان بوده و هست. يکی ديگر از مشخصات همين کاسه های بخش نخستين اين است که نقش و نگارها را تنها به ياری خط و سطح که بالعابهای رنگين پوشيده است نگاشته اند و سايه روشنها و تيرگی هائی را که سبب ابهام است و از صراحت و رسائی می کاهد به کارنياورده اند.
اين کاسه های گلی را بالعاب سفيدی پوشانده اند که شبيه ظرفهای چينی شده است. البته به اندازه چينی محکم و ظريف نيست ولی از بدل چينی بهتر است.
هنوز هم سفال سازی در لاله جين، هنر- صنعت مطرح استان همدان بوده و لاله جين بزرگترين مرکز سفالگری ايران است.
85 درصد از جمعیت 20 هزار نفری این شهرستان در کارگاه های سفال سازی و شغل های جنبی آن مشغول به کار هستند . تعداد کارگاه های سفال سازی لاله جین ، 45 سال پیش، فقط 50 کارگاه بوده که این تعداد در سال 1355 به 110 کارگاه و اینک به بیش از 900 کارگاه رسیده است و در حال حاضر ، بسیاری از اهالی لاله جین در سنین مختلف ، به این رشته اشتغال دارند ، به طوری که بالاترین درصد اشتغال استان همدان به این شهر اختصاص دارد .
سفالینه های تولیدی شهر لاله جین به دلیل کیفیت بالا و برخورداری از طراحی و نقاشی منحصر به فرد ، علاقه مندان پر و پا قرص بیشماری در همه نقاط کشور دارد و برخی از کالاهای خاص که اغلب به سفارش خریداران تهیه می شود به صورت جزئی و کلی به خارج از کشور بویژه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس صادر می شود . یکی از دلایل ماندگاری این صنعت در شهر لاله جین، وجود خاک رس بسیار مرغوب دراین شهرستان است . این ویژگی به این دلیل که خاک رس شهر لاله جین از شکل پذیری و چسبندگی بالایی برخوردار است و به دلیل ناخالصی پائین، برای ساخت بدنه و مجسمه کاربرد دارد . شهر لاله جین بهار و تابستان ، به ویژه ایام نوروز ، زیبایی این شهر و استان کوهستانی همدان را دوچندان کرده است و با تحفه ای خاطره انگیز گردشگران و میهمانان را به سوی دیارشان بدرقه می کند./س
برچسب ها: سفال ، صنایع دستی ، خاک
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.