به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران مرکز فارس، این مسجد يكي از بناهاي تاريخي و از قديميترين مساجدي است كه در سده هاي نخستين اسلامي بنا شده است . برخي اين مسجد را آتشكده دانسته اند که پس از اسلام تبدیل به مسجد شده است.

قديميترين تاريخي كه در اين مسجد بر جاي مانده سال 363 هجري قمري تاريخ محراب است كه البته بناي مسجد به احتمال به پيش از اين تاريخ باز مي گردد.

اين مسجد در دوره هاي مختلف تاريخي از جمله در سال 460 هجري قمري و 560 هجري قمري و در دوره صفویه تعمير و باز سازي شده است.

ایوان های مسجد جامع کبیر به شیوه معماری عصر ساسانی است که هم اکنون نیز پابرجاست.

این مسجد دارای محرابی است که گچ بری های آن از ارزش بسیار بالای هنری برخوردار است.

کتیبه ای به خط ثلث بر دور محراب نصب شده که اسامی دوازده امام را با زیبایی بر آن گچ بری کرده اند. این کتیبه در سال 946 هجری قمری یعنی در دوره شاه طهماسب اول صفوی نوشته شده است. بر سر در مسجد جامع نیز سه کتیبه قرار گرفته است.

طاق عمارت از نوع ناوداني شكسته ممتد اواسط قرن چهارم هجري است. ايوان كه سردر اصلي آن سرتاسر باز و ضلع انتهايي كه محراب در آن تعبيه شده كاملا بسته و بدون روزن است در گذشته بر هر يك از اضلاع جانبي خود پنج طاق نماي گود داشته است.

مسجد جامع کبیر نی ریز به شماره 192 نهم مرداد ماه 1312 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید./س

.