به گزارش گروه علمي باشگاه خبرنگارانبرخي افراد ممكن است در سفرها به ويژه در مناطق كوهستاني دچار مارگزيدگي شوند اما دانستن نكات اورژانسي در اولين اقدام مي تواند به فرد مصدوم كمك كند.

  

مشاهده زخم در محل نیش زدگی ، درد در محل گزیدگی , درد و سوزش شدید است ، تورم , با گذشت زمان , تورم به سمت قسمت مرکزی اندام و به طرف تنه ی فرد پیشرفت می کند .
قرمزی و تورم عروق لنفاوی در عضو گزیده شده و پیشرفت این قرمزی و تورم به سمت قسمت های مرکزی بدن . لبه های این ناحیه بسیار دردناک و نسبت به لمس حساس می باشند .
تهوع , استفراغ , سرگیجه و احساس ضعف ، کاهش فشار خون ، تب , لرز و تعریق  ، سوزن سوزن یا کرخت شدن نوک انگشتان و اطراف لب و دهان ، خونریزی از بینی , وجود خون در ادرار یا مدفوع ، تند شدن تنفس یا تنگی نفس  ، افزایش نبض ، مشکل بینایی از ديگر علائم بيمار مار گزيده است

 

هیچ گاه روی ناحیه را برش ضربدری ندهید زیرا این کار ریسک بریده شدن اعصاب و عروق خونی را افزایش می دهد .

 

زخم باید حدود ۲۰ دقیقه ساکشن شود . در صورتی که نجات دهنده خود زخم بازی در دهان یا اطراف دهان داشته باشد , باید از این کار اجتناب نماید . مایع زخم که توسط ساکشن دهانی خارج می گردد , باید مرتباً دور ریخته شود . با این حال اگر احتملاً بلعیده شد , جای نگرانی نیست , زیرا زهر در معده بی اثر می شود . در صورت امکان اطلاعات صحیحی در مورد شکل مار به دست آورید . هرگز به بیمار اجازه ندهید که راه برود . مصدوم را سریعاً به مراکز درمانی منتقل کنید .

 

 

سم بعضی از مارها ( مثل مارکبرا و مار مرجانی ) بر روی سیستم عصبی اثر می گذارد و با فلج کردن عضلات تنفسی باعث خفگی و مرگ فرد می گردد . ارایه ی کمک های اولیه مناسب , به ویژه انجام تنفس مصنوعی ( احیای قلبی – ریوی ) در نجات زندگی این افراد از اهمیت خاصی برخوردار است . توجه : چون مارگزیدگی در هر کشور و ناحیه با مارهای خاص آن منطقه جغرافیایی اتفاق می افتد , برای اطلاع صحیح از انواع مارهای موجود در منطقه و نحوه ارایه ی کمک های اولیه بهتر است با مسئولین مربوطه مثل مقامات سازمانهای بهداشتی , سازمان دامپزشکی , سازمان مراتع و جنگلبانی و … تماس بگیرید و اطلاعات لازم را از آنها جویا شوید
براي پيشگيري از مار گزيدگي بايد به موارد زير توجه داشته باشيم:

 

1-يک مکان خنک و سايه دار مثل يک شکاف سنگي ، يک غار يا تو رفتگي سنگي ، سنگهاي کنار چشمه ها ، شاخه هاي سايه دار و درختها و ... همانقدر که براي شما مي تواند جذاب باشد براي يک مار هم که در طول روز مجبور به خنک نگه داشتن خود است جذاب است ، پس قبل از وارد شدن به اين مکانها بسيار دقت کنيد و با سر و صدا کردن باعث فرار ما را از اين مکانها بشويد .

2- هنگام راه رفتن در ميان علفهاي بلند حتماً با دقت به زير پاي خود نگاه کنيد و حتماً هنگام راه رفتن از يک چوب دست ، عصا ، باتوم و .... استفاده کنيد و با کشيدن آن به زمين و ضربه زدن به سنگها و يا شاخه هاي جلوي پايتان ما را از ورود خود آگاه کنيد .

 

3- 85 درصد مارگزيدگي ها در ناحيه زانو به پائين اتفاق
 مي افتد پس در انتخاب کفش مناسب دقت کنيد و با پوشيدن جورابهاي ضخيم تا زير زانوي خود را محافظت کنيد .

 

4- بدون دقت و بي محابا دست به زير سنگهاي بزرگ و توده هاي علفي فرو نبريد ( فرضاً به خاطر چيدن يک گل يا سبزي )

 

5- بعضي ها با ديدن مار وظيفه خود مي دانند که آن را بکشند و يا آنرا بگيرند که اين امر خود دليل اصلي 50% مارگزيدگيها است پس اگر يه وقتي در طبيعت با ماري مواجه شديد سربه سرش نذاريد و خيلي آرام بدون اينکه تحريکش کنيد عقب نشيني کنيد و فقط ازديدن اين موجود زيبا لذت ببريد .

 

6- گاهي در کوه افرادي براي پيشگيري مار گزيدگي يک زنگوله کوچک به خود مي بندند که دايماً صدا کند و مارها از جلوي راهشان دور شوند اگر حوصله اين همه آلودگي صوتي را نداريد پس حداقل از سوت زدن ، آواز خواندن و .... غافل نشويد .

 

7-هيچ وقت کوله پشتي خود را با درباز بر روي زمين رها نکنيد.

 

8- لباسهاي خود را براي مدت طولاني بر روي زمين رها نکنيد .

 

9- اگر کفش خود را در آورده ايد به هنگام دوباره پوشيدن آن دقت کنيد که چيزي توي آن نرفته باشد .

 

10- اگر چادر زده ايد ، هميشه در آن را بسته نگه داريد و به هنگام شب وسايل و مخصوصاً کفش هاي خود را به داخل چادر بياوريد اگر هم به هر دليلي ناچار به بيرون گذاردن برخي لوازم از جمله کفش هاي خود شديد ، حتماً آنها را داخل يک کيسه غير قابل نفوذ قرار دهيد .

 

11-اول خوب نگاه کنيد و بعد بپريد هيچوقت به جايي که آن را نمي بينيد پشت يک سنگ يک توده علفي و غير نپريد امکان دارد که روي يک مار بيافتيد .

 

12- هرگز به يک مار حتي مرده بنمايد ، دست نزنيد .

 

13-اگر در فاصله بسيار نزديک ( یک دو قدم ) با ماری مواجه شدید و دیدید که حالت دفاعی به خود گرفته است ، خونسردی خود را حفظ کنید و سعی کنید بدون اینکه برگردید با چند قدم به عقب خیلی آرام از آن دور شوید .

 

14- اگر متوجه شخصی و ماری در نزدیکی او شدید بدون اینکه هول شوید با صدای بلند و بدون اینکه او را بترسانید به خوبی او را راهنمایی کنید تا از منطقه خطر دور شود .

 

15- این فکر که مارهای کوچک خطری ندارند ، کاملاً نادرست است از کجا می دانید شاید با یک بچه افعی مواجه شده باشید و بد نیست بدانید که مار جعفری که از سمی ترین انواع افعی های ایران به حساب می آید ماری است بسیار زیبا ، کوچک و ظریف و با قطری کم

 

16- اوج فعالیت مارها پس از تاریکی هوا است که در این هنگام به شکار می پردازند و این بدین معنی است که شب هنگام مار می تواند هر جایی باشد پس اگر در شب قصد پیاده روی دارید از چراغ استفاده کنید و جلوی پای خود را به دقت نگاه کنید .

 

17- صبح زود مارها از سرمای دم صبح بی حال می شوند ، به همین خاطر برای گرم شدن خود را به مکانهایی که بعد از طلوع آفتابگیر هستند می کشانند ، پس مراقب چنین مکانهایی باشید .

 

بیمار یا اطرافیان او باید اقداماتذیل را خیلی فوری پس از گزیدگی و پیش از رسیدن آسیب دیده به بیمارستان یا مراکز درمانی انجام دهند :
-

 

آرام نمودن آسیب دیده مضطرب و اطمینان دادن به او که مرگ ناشی از مارگزیدگی بسیار نادر و خیلی کمتر از زنبورگزیدگی است .

- دور نمودن آسیب دیده از محل حادثه ( به منظور جلوگیری از گزیدگی مجدد ) .

- قرار دادن بیمار در وضعیت نشسته یا درازکش ، در حالی که اندام مارگزیده در وضعیت افقی قرار گیرد .

 

- بی حرکت نمودن اندام مارگزیده بوسیله آتل یا باند پارچه ای( هرگونه حرکت یا انقباض عضلانی ممکن است به افزایش ورود سم مار به جریان خون و لنف منجر شود ) .

 

- خارج ساختن تمام وسایل زینتی مانند ساعت و انگشتر .

 

- پرهیز از هرگونه دستکاری زخم ناشی از گزیدگی ( ممکن است به عفونت ، افزایش جذب سم و خونریزی موضعی منجر شود ) .

- شستشوی محل گزش با آب و صابون و بانداژ اندام مارگزیده .

 

- استفاده از برانکار ، در صورت نیاز به حمل مارگزیده .
در صورت مشاهده مار ، ممکن است تلاش برای گرفتن و کشتن آن خطرناک باشد . با وجود این ، در صورت کشته شدن مار ، باید لاشه آن را به بیمارستان یا سایر مراکز درمانی تحویل داد .

 

ممکن است این امر به تشخیص نوع مار و نوع گزیدگی کمک کند . در این موارد ، هرگز نباید مار را با دست حمل و جابجا کرد زیرا گزیدگی رفلکسی می تواند حتی تا یک ساعت پس از مرگ مار اتفاق افتد .