یک میلیون حاشیه نشین؛ سوغات مهاجرت

امروز ثمره و سوغات این مهاجرت بی رویه؛ یک میلیون حاشیه نشینی است که در خانه های کپری و خشت و گلی مشهد روزگار می گذرانند و بی تردید آنان با سفر به این شهر نه تنها سرپناه های روستایی خود و کار و زندگی شان را از دست داده اند بلکه در دل ویرانه هایی کوچک برای حداقل معاش خویش دچار مشکل هستند.

ایجاد جاذبه شهری برای روستائیان

طی سالهای اخیر آن قدر جاذبه شهری ایجاد کرده ایم که روستائیان و جوانان آن گمان می کنند مسیر پیشرفت تنها در شهرها رقم می خورد و این در حالی است که شهرها با مشکلات بسیاری نظیر عدم اشتغال، آلودگی هوا، ترافیک سنگین، تعذیه ناسالم و هزاران مسئله دیگر دست و پنجه نرم می کنند.

روند مهاجرت از روستا به شهر یک ناهنجاری اجتماعی و اقتصادی  محسوب می شود و امروز برخی از آبادی های این استان به دهکده هایی متروک تبدیل شده و کارکردهای اصلی خویش را از دست داده است و در کنار این امر در شهرها شاهد انفجار جمعیت، نبود موقعیت های شغلی یکسان برای شهروندان، نبود مسکن و پناه بردن در حاشیه ها هستیم.

یک کارشناس امور اجتماعی با اشاره به معضلات خالی شدن روستاها از سکنه و پناه بردن به حاشیه های شهر به خبرنگار مهر گفت:  مهاجرت گسترده روستائیان به شهر مشهد و شهرهای خراسان رضوی به دلیل زیارتی بودن آن صورت می گیرد و بسیاری از افراد گمان می کنند که با سفر به این مناطق می توانند از موقعیت های شغلی برابری استفاده کنند در حالی که این گونه نیست.

معمولا افرادی بین 15تا 35 ساله تمایل به مهاجرت از روستاها دارند

عباس رفیعی افزود: معمولا افرادی بین 15تا 35 ساله تمایل دارند تا از روستاها به شهرها کوچ کنند و این امر مسائل و مشکلاتی نظیر؛ محدودیت منابع در جوامع شهری، بیکاری، کمبود فضای زیستی و آموزشی، آلودگی هوا و محیط زیست را در شهرها ایجاد می کند و در مقابل سبب سالخوردگی و زنانه شدن نیروی کار کشاورزی، عدم توسعه و  تخلیه روستاها می شود.

وی اظهار کرد: مهاجرت بي رويه از روستا به شهر سبب عدم تعادل‌هاي منطقه‌اي می شود و در کنار این امر شاهد افزايش شديد عرضه نيروي كار در مقابل آهنگ كند رشد مشاغل شهري هستیم و از سویی دیگر باید در نظر داشت اثرات مهاجرت در فرآيند توسعه شهري بسيار حادتر از تشديد بيكاري و كم‌كاري نيروي شهر است.

این کارشناس امور اجتماعی بیان کرد: امروزه پدیده مهاجرت محصول بی توجهی به روستاهاست و شاید اگر امکانات بیشتری در اختیار روستائیان قرار گیرد آنان هیچ گاه به شهرهای بزرگ کوچ نکنند اما در هر صورت با یک مقایسه ساده یک روستایی می تواند دریابد که شهرها امکانات محدودی در همه زمینه ها دارند و به عنوان مثال در شهرها، فرصت های شغلی محدود است و امکان خانه دار شدن تقریبا غیرممکن بوده و این امر در حالی است که یک جوان روستایی به راحتی می تواند صاحب شغل و صاحب خانه شود.

یکی از اعضای شورای شهر مشهد نیز در رابطه با مهاجرت روستائیان به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر بخش اعظمی از حاشیه های مشهد به دلیل مهاجرت روستائیان شکل گرفته و باید با فرهنگسازی زمینه ای را فراهم کرد که این اقشار به شهرها کوچ نکنند زیرا با مهاجرت آنان، فرصتها برای شهرنشینان کاهش می یابد و از سویی دیگر این افراد نیز موقعیت مناسبی را در شهر پیدا نمی کنند.

یک سوم جمعیت مشهد حاشیه نشین هستند

غلامرضا بصیری پور تصریح کرد: مشهد دارای بیشترین جمعیت حاشیه نشین در سطح کشور است و بدون شک سیاست‌های نادرست و عدم ایجاد اشتغال در روستاها سبب مهاجرت گسترده و پناه این اقشار در حاشیه ها شده است.

وی با اعلام اینکه یک سوم جمعیت مشهد حاشیه نشین هستند، اظهار کرد: متوسط حاشیه نشینی در کلانشهرها 16 درصد جمعیت است اما مشهد، 30درصد جمعیت حاشیه نشین را به خود اختصاص داده است.

این عضو شورای شهر مشهد تصریح کرد: مهاجرت یکی از دلایل فربه تر شدن حاشیه های این شهر است و امروز باید با توسعه روستاها مانع مهاجرت آنان به شهرهای بزرگ شد زیرا این اقدام آنان بزرگترین ضربه را به بدنه شهرها وارد کرده است.

بصیری پور ادامه داد: مهاجرت در حقیقت شهرک ها و دخمه های کوچکی را در حاشیه شهرها ایجاد می کند و عملا مسئولان قادر نیستند تا به اهالی این شهرک های کوچک خدمت رسانی کنند.

وی تصریح کرد: رسيدگي به حاشيه شهر در حقیقت جزو وظايف استانداري و فرمانداري است و امروز می توان با نظارت بر ساخت وسازها، اعطاي خدمات زيربنايي و سرمايه گذاري دولت در طرح هاي عمراني تا حدود زیادی با مشکل حاشیه نشینی مقابله کرد.

این عضو شورای شهر مشهد تصریح کرد: فرهنگ حاشيه شهر بر فرهنگ ساكنان مركز شهر تاثيرگذار است و رشد بي رويه این امر بر تمام مسائل شهري مشهد موثر است.

ایجاد اشتغال و توسعه پایدار در روستاها

فرماندار مشهد نیز با انتقاد از مهاجرت روستائیان به مهر گفت: ایجاد اشتغال و توسعه پایدار در روستاها می تواند میزان ماندگاری آنان در روستاها را افزایش دهد.

حسن موحدیان تصریح کرد: اشتغالزایی یکی از بهترین راه ها برای ماندگاری روستاییان است و باید در نظر داشت که یکی از دلایل اصلی مهاجرت ها نارضایتی از زندگی روستایی و عدم رسیدگی به این مناطق است و در حقیقت روستائیان با مهاجرت های اجباری و اختیاری به شاکله زندگی خویش ضربه می زنند.

وی ادامه داد: آنان به محض زندگی در شهر باید هزینه های سنگینی بابت اجاره منزل وغیره پرداخت کنند در حالی که اکثر این افراد در روستا داری منزل مسکونی هستند و از سویی دیگر در شهرها برای جوانان کار مناسبی وجود ندارد چه برسد برای افرادی که از روستا به دل شهرها کوچ می کنند.

پدیده مهاجرت سبب از رفتن فرهنگ روستانشینی شده است

فرماندار مشهد بیان کرد: در حال حاضر پدیده مهاجرت سبب از بین رفتن فرهنگ روستایی و روستانشینی شده و امروزه نتایج این مهاجرت ها تخریب خانه های روستایی است و صاحبان این منازل درحاشیه های شهر مشهد سکنی گزیده و در شرایطی سختی زندگی می کنند.

وی با اشاره به این مطلب که امروز برخی اعتقاد دارند که باید مکاني را براي حاشيه نشينان بسازيم و آن ها را منتقل کنيم، افزود: این طرح خوب و مثبت است اما به هیچ وجه شدني نيست.

موحدیان بیان کرد: چندسال پیش احمدي نژاد در زماني که رئيس جمهور بود از منطقه ای حاشیه ای بازدید کرد و از آن زمان مقرر شد اعتبار و 10 هکتار زمين براي جابه جايي اين افراد تخصيص داده شود اما اين طرح اجرا نشد.

وی تاکید کرد: امروز باید به دنبال برنامه های اجرايي بود وضرورت دارد تا با بررسي هاي لازم قبل از ارائه طرح، تعيين استراتژي لازم و محل تامين منابع مالي طرح، مشخص شود.