ما معمولا بندرت به تاریخچه و نحوه یادگیری‌هایمان توجه می‌کنیم و بتدریج تحت سلطه عادت‌هایی قرار می‌گیریم که آموخته‌ایم و اگر به خودتخریبی عادت کنیم، صدمات زیادی به خود و احساساتمان می‌زنیم و نمی‌توانیم از زندگی‌مان رضایت داشته و لذت ببریم. درحقیقت پی در پی کارهایی انجام می‌دهیم که به ما آسیب می‌رسانند. گاهی اوقات ممکن است از خود بپرسیم چرا کارهایی را که به ما صدمه می‌زنند، انجام می‌دهیم؟ پاسخ خیلی ساده است: ما در برابر موقعیت‌های گوناگون، این‌گونه واکنش نشان دادن را یاد گرفته‌ایم.

متاسفانه همیشه وقتی رفتاری خودتخریبی از خود بروز می‌دهیم، به این‌که چرا این کار را انجام دادیم، فکر می‌کنیم. ولی هیچ‌گاه قبل از بروز چنین رفتاری به آن فکر نمی‌کنیم تا جلوی آن را بگیریم. برای تغییر عادات خودتخریبی باید بخوبی در مورد علت وجود آنها فکر کنیم.

برای تشخیص این‌که عادت‌های ناسالم چقدر می‌توانند قوی و بادوام باشند، باید بدانیم وقتی این نوع رفتارها را یاد می‌گرفتیم، احساس‌مان نسبت به آنها چقدر قوی بوده است. احساسات، ساختاری در سیستم هشداردهنده ما هستند و هنگام وجود خطر و تهدیدی احتمالی به قوی‌ترین صورت ممکن به ما هشدار می‌دهند. یک خطر واقعی یا ساخته ذهنمان براحتی می‌تواند احساساتی قوی و دردآوری را موجب شود و ما را پر از اضطراب یا وحشت کند؛ چیزی که فراسوی توانایی و تحمل ماست.

این عادت، ابتدا ممکن است در شرایط مشابه آن تجربه‌های سخت و دردناک بروز کند، اما به مرور در جنبه‌های دیگر زندگی‌مان رخنه کرده و ما را بشدت اسیر خود می‌کند.

چگونه از شر خودتخریبی رها شویم

زندگی را همانند داستانی تصور کنید که هر روز صفحاتی در آن نوشته می‌شود. اگر طرح داستان زندگی‌تان، خودتخریبی است پس باید آن را تغییر دهید. همه ما به این نتیجه رسیده‌ایم که رفتارهای گذشته‌مان، اعمال آینده‌مان را پیش‌بینی می‌کند و اغلب هم صحیح است. بنابراین برای تغییر دادن الگوهای خودتخریبی باید ابتدا بر این‌که می‌توانیم این عادت را از میان برداریم باور داشته باشیم. وقتی بپذیریم می‌توانیم واکنش‌های خود را به کنترل کنیم، قدم در مسیر زندگی تازه‌ای گذاشته‌ایم. ما توانایی نوشتن داستان جدید و شایسته‌ای برای آینده زندگی‌مان داریم.

دلایل خودتخریبی

با شناخت مواردی که رفتارهای خودتخریبی را در ما موجب می‌شود، می‌توانیم واکنش‌های خود را کنترل کنیم و در نهایت دست از خودتخریبی برداریم. یک روش خوب برای این‌که بدانیم چه چیزی باعث می‌شود ما به احساساتمان صدمه بزنیم، نوشتن خاطرات روزانه است. هنگام نوشتن خاطرات باید تمام احساسات و واکنش‌هایمان را درباره موقعیتی خاص یادداشت کنیم تا به محض روبه‌رو شدن با شرایطی مشابه، آن را بخوبی درک کرده و به جای خودتخریبی واکنشی مناسب در برابر آن نشان دهیم.

تسلط بر تحریک‌کننده‌ها

با مسلط شدن بر امور زندگی خود و کنترل آن باید مراقب باشیم خود را در معرض موارد آزاردهنده که موجب واکنش‌های خودتخریبی می‌شود، قرار ندهیم. مثلا اگر به سمت افرادی جذب می‌شویم که همیشه به ما صدمه می‌زنند، باید این عادت را کنار گذاشته و تا جایی که می‌توانیم از این افراد دوری کنیم. از طرفی باید شبکه اجتماعی‌مان را گسترش داده و با داشتن دوست‌های مناسب تنها نمانیم.

جایگزینی برای خودتخریبی

عادت‌های قدیمی هرگز به یکباره از بین نمی‌روند، اما می‌توان چیزی دیگر جایگزین آنها کرد. وقتی بر عادات خود مسلط باشیم براحتی می‌توانیم عادت‌های خوب را جایگزین عادت‌های بد کنیم. هنگام بروز واکنش‌های خودتخریبی باید بسرعت خود را آرام کنیم. مثلا روش‌های تنفس درست و آرامش‌بخش را بیاموزیم و روی بخش خوب وجود خود متمرکز شویم. به این ترتیب رفته‌رفته می‌آموزیم در شرایط ناراحت‌کننده به جای خودتخریبی، خود و احساساتمان را آرام کنیم.

حرکت به جلو

وقتی عادات بد برای ماندگاری با شما می‌جنگند، تعجب نکنید. همه ما گاهی گرفتار عادت‌های بد گذشته‌مان می‌شویم. برای این‌که بتوانیم همیشه عادت خودتخریبی را از خود دور کنیم، باید ذهن خود را به زمان حال و اندکی بعد مشغول نگه داریم و هرگز به گذشته فکر نکنیم. با نگریستن به چشم‌انداز آینده، دست از خودتخریبی و انتقادهای غیرمنصفانه از خود برداشته و می‌توانیم خطوط شادتری در صفحات کتاب زندگی‌مان حک کنیم.