کشف یک خانه‌ی اعیانی مدفون زیر یک پارکینگ
در نخستین کشفیات پس از تخریب‌هایی که در شهر باستانی قزوین توسط شهرداری این شهر انجام شد، یک خانه با تمام متعلقات آن به دست آمد که قدمت لایه‌های آن، این بخش را تا اواسط دوره‌ی قاجار به عقب برگرداند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران؛ کاوش اضطراری و نجات‌بخشی در محدوده‌ی پارکینگ «سعدالسلطنه» قزوین به دلیل گودبرداری، به کشف بقایای خانه‌ای مسکونی و اعیانی، فضاهایی از معماری یک حمام سرخانه و سفال کتیبه‌دار متعلق به قرن ششم منجر شد.
کاظم عرب، سرپرست هیأت کاوش سرای «سعدالسلطنه»، با اعلام این خبر گفت: کاوش اضطراری انجام‌شده در محدوده‌ی پارکینگ «سعدالسلطنه» با حفر 12 گمانه به وسعت 350 مترمربع و خاک‌برداری به عمق سه و نیم متر آغاز شد.
وی با اشاره به فرهنگی بودن محوطه‌ی کشف لایه‌های تاریخی در بستر خاک اظهار کرد: کاوش در اغلب گمانه‌ها به کشف آثار تاریخی انجامید، اما در گمانه‌های 104 و 105، گروه کاوش به آثار شاخص و ارزشمندی دست یافت.
او با اشاره به کشف دو فضای معماری در یکی از گمانه‌ها، افزود: فضای نخست بخشی از یک زیرزمین متعلق به یک خانه‌ی اعیانی بود که به سبک چهار فصل یا حیاط مرکزی ساخته شده بود و با بررسیهای بیشتر در این محوطه، کف‌فرش، محل ذخیره‌ی مواد غذایی، پستو ، طاقچه و درگاه نیز از این خانه کشف شد که نشان از پررفت و آمد بودن خانه در زمان گذشته دارد.
وی ادامه داد: همچنین با کاوش داخل حیاط این خانه، یک سکه‌ی 25 دیناری ضرب تهران کشف شد. بقایای یک حمام سرخانه هم با همه‌ی المان‌های یک حمام سنتی در اندازه کوچکتر به دست آمد.
سرپرست هیأت کاوش سرای سعدالسلطنه اضافه کرد: این حمام از بخش‌های مختلفی مانند خزینه‌ی آب گرم، خزینه‌ی آب سرد، گرم‌خانه، سربینه، میاندر، گربه‌روها و راهروی ارتباطی تشکیل شده که همه‌ی تأسیسات آن در این کاوش کشف شد. حمام سرخانه نمونه‌ی کاملی از حمام‌های سرخانه‌ی عصر قاجار و پهلوی اول است.
او ادامه داد: در ترانشه‌ی 105با گودبرداری 9 متر از سطح آسفالت، لایه‌های زمین از نظر فاصله تا خاک بکر بررسی شد، همچنین با بررسی خاک منطقه به ترتیب لایه‌های معاصر، پهلوی اول، پهلوی دوم، اواخر قاجار و اواسط قاجار نمایان شد.
این باستان‌شناس اضافه کرد: در این گمانه تعداد زیادی سفال از انواع سفال آبی، سفال دوره‌ی صفویه، سفال قاجار، سفال زرین‌فام و سفال لاجوردی منسوب به قرن‌های شش، هفت و هشت کشف شد
عرب کشف یک سفال کتیبه‌دار متعلق به قرن ششم با کتیبه‌ی کوفی را که به خط کوفی مشجر نوشته و به شیوه‌ی سفال قالبی ساخته شده است یکی از مهمترین نتایج کاوش در این محوطه دانست و گفت: این خط،مشابه خط کوفی است بود که در کتیبه‌ی گلوبندی مسجد جامع قزوین به کار رفته است.
او تاکید کرد: اگر بخواهیم قدمت این محوطه‌ی تاریخی را با توجه به شیوه‌ی معماری در آن تخمین بزنیم این محوطه متعلق به قرون میانه و متأخر قاجار است. در غیر این صورت با توجه به سفال‌های کشف‌شده می‌توان قدمت این منطقه را به قرن‌های شش و هفت نسبت داد.
عرب افزود: با توجه به کاوش انجام‌شده و اطلاعات و مواد فرهنگی یافت‌شده در این محوطه‌ی فرهنگی، پیشنهاد می‌شود به منظور حفظ هویت تاریخی شهر قزوین، هرنوع ساخت‌وساز در این محدوده به دور از توسعه‌ی جزیی‌نگر که درصدد حل مشکلات روزمره است با نگاهی به کلیت تاریخی شهر دارای پیوند طبیعی و یکپارچه‌ی بافت پیرامون باشد.
وی اظهار کرد: اگر هدف از این کاوش، استنتاج داده‌های تاریخی برای احراز هویت منطقه و دستیابی به نحوه‌ی تلفیق فضاهای تاریخی با فضاهای شهری موجود باشد، می‌توان گفت هیأت در دستیابی به اهداف خود موفق بوده است.
این باستان‌شناس اظهار کرد: هم‌اکنون ساخت پارکینگ طبقاتی در فضای کنارسرای سعدالسلطنه متوقف شده و قرار است با بازنگری طرح و تعیین حرایم میراث فرهنگی، پارکینگ طبقاتی به نحوی ساخته شود که علاوه بر آسیب نرسیدن به آثار تاریخی به گردشگران و نمازگزاران خدمات ارائه شود.
وی با اشاره به فرهنگی بودن محوطه‌ی کشف لایه‌های تاریخی در بستر خاک اظهار کرد: کاوش در اغلب گمانه‌ها به کشف آثار تاریخی انجامید، اما در گمانه‌های 104 و 105، گروه کاوش به آثار شاخص و ارزشمندی دست یافت.
او با اشاره به کشف دو فضای معماری در یکی از گمانه‌ها، افزود: فضای نخست بخشی از یک زیرزمین متعلق به یک خانه‌ی اعیانی بود که به سبک چهار فصل یا حیاط مرکزی ساخته شده بود و با بررسیهای بیشتر در این محوطه، کف‌فرش، محل ذخیره‌ی مواد غذایی، پستو ، طاقچه و درگاه نیز از این خانه کشف شد که نشان از پررفت و آمد بودن خانه در زمان گذشته دارد.
وی ادامه داد: همچنین با کاوش داخل حیاط این خانه، یک سکه‌ی 25 دیناری ضرب تهران کشف شد. بقایای یک حمام سرخانه هم با همه‌ی المان‌های یک حمام سنتی در اندازه کوچکتر به دست آمد.
سرپرست هیأت کاوش سرای سعدالسلطنه اضافه کرد: این حمام از بخش‌های مختلفی مانند خزینه‌ی آب گرم، خزینه‌ی آب سرد، گرم‌خانه، سربینه، میاندر، گربه‌روها و راهروی ارتباطی تشکیل شده که همه‌ی تأسیسات آن در این کاوش کشف شد. حمام سرخانه نمونه‌ی کاملی از حمام‌های سرخانه‌ی عصر قاجار و پهلوی اول است.
او ادامه داد: در ترانشه‌ی 105با گودبرداری 9 متر از سطح آسفالت، لایه‌های زمین از نظر فاصله تا خاک بکر بررسی شد، همچنین با بررسی خاک منطقه به ترتیب لایه‌های معاصر، پهلوی اول، پهلوی دوم، اواخر قاجار و اواسط قاجار نمایان شد.
این باستان‌شناس اضافه کرد: در این گمانه تعداد زیادی سفال از انواع سفال آبی، سفال دوره‌ی صفویه، سفال قاجار، سفال زرین‌فام و سفال لاجوردی منسوب به قرن‌های شش، هفت و هشت کشف شد
عرب کشف یک سفال کتیبه‌دار متعلق به قرن ششم با کتیبه‌ی کوفی را که به خط کوفی مشجر نوشته و به شیوه‌ی سفال قالبی ساخته شده است یکی از مهمترین نتایج کاوش در این محوطه دانست و گفت: این خط،مشابه خط کوفی است بود که در کتیبه‌ی گلوبندی مسجد جامع قزوین به کار رفته است.
او تاکید کرد: اگر بخواهیم قدمت این محوطه‌ی تاریخی را با توجه به شیوه‌ی معماری در آن تخمین بزنیم این محوطه متعلق به قرون میانه و متأخر قاجار است. در غیر این صورت با توجه به سفال‌های کشف‌شده می‌توان قدمت این منطقه را به قرن‌های شش و هفت نسبت داد.
عرب افزود: با توجه به کاوش انجام‌شده و اطلاعات و مواد فرهنگی یافت‌شده در این محوطه‌ی فرهنگی، پیشنهاد می‌شود به منظور حفظ هویت تاریخی شهر قزوین، هرنوع ساخت‌وساز در این محدوده به دور از توسعه‌ی جزیی‌نگر که درصدد حل مشکلات روزمره است با نگاهی به کلیت تاریخی شهر دارای پیوند طبیعی و یکپارچه‌ی بافت پیرامون باشد.
وی اظهار کرد: اگر هدف از این کاوش، استنتاج داده‌های تاریخی برای احراز هویت منطقه و دستیابی به نحوه‌ی تلفیق فضاهای تاریخی با فضاهای شهری موجود باشد، می‌توان گفت هیأت در دستیابی به اهداف خود موفق بوده است.
این باستان‌شناس اظهار کرد: هم‌اکنون ساخت پارکینگ طبقاتی در فضای کنارسرای سعدالسلطنه متوقف شده و قرار است با بازنگری طرح و تعیین حرایم میراث فرهنگی، پارکینگ طبقاتی به نحوی ساخته شود که علاوه بر آسیب نرسیدن به آثار تاریخی به گردشگران و نمازگزاران خدمات ارائه شود.
منبع: ایسنا
