به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش گروه علمی،‌ پزشكی باشگاه خبرنگاران، این روزها سر پیکان نگرانی اولیا از پذیرش دانش آموزان در کنکور به سمت مدرسه ها تغییر جهت داده است. به گونه ای که حالا انگار شرط موفقیت در کنکور سراسری، مدرسه خوب است نه توانایی فردی دانش آموز!

سال‌ها پیش، مدارس کشور تنها به دو دسته دولتی و غیر دولتی تقسیم می‌شدند.

غیر دولتی‌ها که به مدارس ملی شناخته می شدند با دریافت هزینه ارائه خدمات می کردند. البته تعداد این مدارس در کشور بسیار کم بوده و تفاوت آن ها با مدارس دولتی تنها در ظاهر دانش آموزان و کلاس های فوق برنامه بود.

در سال 1367 مجلس شورای اسلامی بنابر شرایط موجود در کشور، قانون فعالیت مدارس کشور را در 21 ماده تصویب کرد که طبق آن مدارس کشور به سه دسته کلی دولتی، نیمه دولتی و غیر دولتی تقسیم شدند.

با گذشت بیش از دو دهه از تصویب این قانون و افزایش تعداد و تراکم دانش آموزان در کشور، به طبع تعداد مدارس کشور نیز افزایش یافت. به گونه ای که در دوره وزارت وزیر پیشین آموزش و پرورش افزایش مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی ها به اوج خود رسید.

مدت هاست که مدارس تیزهوشان با اعمال شرط معدل و برگزاری آزمون اقدام به شناسایی دانش آموزان مستعد و جذب آن ها در این مراکز می کنند. البته آموزش های ویژه این مدارس برای خانواده دانش آموزان قریب به 5 میلیون تومان آب می خورد و این مبلغ، مدارس تیزهوشان را به گران ترین مدارس دولتی کشور بدل کرده است و طبق آخرین آمار در حال حاضر 105 هزار و 148 دانش آموز در این مدارس مشغول به تحصیل هستند. حال با فرض اینکه گزینش دانش آموزان در این مدارس به درستی صورت می گیرد، سوال اینجاست که آیا خروجی این مدارس در حد مطلوب است؟

علی زرافشان معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش گروه علمی،‌ پزشكی باشگاه خبرنگاران در اینباره گفت: مدارس تیزهوشان که فاقد شرایط لازم هستند، باید به تدریج به نظام آموزشی عادی برگردند تا آسیبی به دانش آموزان حاضر در این مدارس وارد نشود.

وی ادامه داد: با توجه به ضرورت و الزام رسیدگی به گروه تیزهوش و نخبه در نظام آموزش و پرورش، سیاست‌ها و برنامه‌های مختلفی مطرح و پیاده‌سازی شده است.

وی همچنین تصریح کرد: بخشی از محصلان مدارس استعدادهای درخشان، تیزهوش نیستند و دانش آموزان عادی هم وارد این سیستم شده است. در برخی استان‌ها هم 20 درصد دانش آموزان پایه ششم وارد مدارس تیزهوشان شده‌اند که مدرسه را از حالت تیزهوشی خارج کرده و نشان دهنده یک رویکرد غلط در این زمینه است.

در کنار این مدارس دولتی گران قیمت، نمونه دولتی ها قرار دارند. این مدارس با هدف فراهم آوردن زمینه رشد برای دانش آموزانی که دسترسی کمتری به امکانات آموزشی و پرورشی دارند تاسیس شده است که به صورت موازی با تیز هوشان، دانش آموزان مناطق محروم را در اولویت قرار می دهد. این درحالی است که ارائه خدمات در این مدارس نیز رایگان نبوده و دانش آموزان موظف به پرداخت شهریه هستند. این مدارس در حال حاضر حدود 260 هزار دانش آموز دارند.

نمونه دولتی ها نیز چون تیز هوشان دانش آموزان خود را از طریق آزمون و با اعمال شرط معدل پذیرش می کنند و موظف به ارائه خدمات آموزشی بهینه و با کیفیت به این دانش آموزان مستعد هستند. این درحالی است که تحقیقات میدانی خبرنگار آموزش و پرورش باشگاه خبرنگاران حکایت از پایین بودن کیفیت آموزش و خدمات در این مدارس دارد.

چندی پیش عظیم محبی مدیرکل دفتر آموزش متوسطه اول وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش باشگاه خبرنگاران، از وجود بیش از 600 مدرسه نمونه دولتی در کشور خبر داد و گفت: این برنامه از ابتدا برای مناطق روستایی بود، اما در زمان وزارت وزیر پیشین آموزش و پرورش آن را به مدارس شهری تعمیم داند.

وی ادامه داد: سیاست‌مان در این حوزه توسعه نبوده و هدف ما تنوع بخشیدن به مدارس مختلف نیست.

اما گونه آشنا تر مدارس پولی، غیر دولتی ها هستند که ادعای آنها گوش فلک را کر کرده و هزینه های گزافشان فغان ها به آسمان برده است. این مدارس به شکل کیمیا گرانه ای مدعی ردیف اول کیفیت آموزش و تربیت هستند. اما مشاهدات ما نشان می دهد که بیشتر این مدارس آنگونه که در ابتدا می نمایند سطح بالایی از آموزش و خدمات را ارائه نمی دهند. از این حق نیز نمی توان گذشت که فضای آموزشی این مدارس اغلب خانه های اجاره ای و فاقد استاندارد های لازم است. از طرفی دیگر مدارس غیر دولتی معدودی نیز وجود دارند که کیفیت آموزشی و تربیتی آن ها بالا تر از استاندارد های پذیرفته شده در نظام آموزشی کشور است و البته قبولی در آزمون ها و معدل بالا هم شرط ورود به بسیاری از این مدارس است.

زینی وند، مدیر کل مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش به خبرنگار باشگاه خبرنگاران گفت: معتقدم شیوه گزینش دانش‌آموز و آزمون‌های مدارس غیردولتی نیاز به بازنگری و به روز رسانی دارد.

وی افزود: آزمون باید متناسب با اقتضائات روز انجام شود و شرایط و دستورالعمل‌های آموزش و پرورش در آن رعایت شود و اگر استانداردها رعایت نشود مطمئناً برخورد می‌کنیم.

زینی وند همچنین درباره فعالیت های فوق برنامه ی این مدارس گفت: فعالیت‌های فوق برنامه در مدارس غیردولتی از جمله مواردی است که در رتبه بندی این مدارس باید روشن شود. اگر فعالیت فوق برنامه‌ای سنخیت علمی با مقطع تحصیلی نداشته باشد توجیهی ندارد و باید مورد بازنگری قرار گیرد.

مدارس دولتی هم که بیش از 3 چهارم کل مدارس کشور را تشکیل می دهند، مشکلاتی دارند. به گفته یک مدیر مدرسه، بودجه اختصاص یافته به مدرسه از طرف آموزش و پرورش کفاف هزینه آب و برق مدرسه را نیز نمی دهد. از طرفی دیگر دریافت هرگونه وجه و شهریه از دانش آموزان این مدارس ممنوع بوده و مدارس دولتی موظف به ارائه خدمات آموزشی و پرورشی رایگان هستند. 

کمبود فضای آموزشی و تراکم دانش آموزان در این مدارس نیز عامل دیگری برای افت کیفیت خدمات آموزشی و بروز مشکلات ثانویه تربیتی است. در این شرایط کمترین بی توجهی و غفلت معلم یا مسئولین مدرسه نسبت به دانش آموزان می تواند باعث بروز مشکلات روحی و جسمی در کوتاه مدت و بلند مدت شود.

فعالیت مدارس در کشور چنان که گفته شد در حالی در جریان است که طبق اصول 19 و 20 و 30 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ( از هر قوم و قبیله و رنگ و نژاد، مرد و زن) تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور بطور رایگان گسترش دهد.

حال این سوال مطرح می شود که تکلیف دانش آموزی که استعداد و توانایی بالایی دارد اما بنابه دلایلی نتواند در مدارس تیزهوشان یا نمونه دولتی تحصیل کند چیست؟ آیا باید به مدرسه ای غیر دولتی برود و هزینه ای گزاف بپردازد؟

پاسخ این سوال را می توان در طرح "شهاب" جست و جو کرد. شهریور ماه 93 بود که علی اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش در گفت و گو با خبرنگار آموزش و پرورش گروه علمی،‌ پزشكی باشگاه خبرنگاران گفته بود: در این طرح، استعداد دانش آموزان را در مدارس عادی با مکانیزمی شناسایی می کنیم تا به جای جدا کردن و انتقال دانش آموزان به مدارس استعدادهای درخشان، آنها را در همان مدرسه تربیت کنیم که این طرح با عنوان طرح شهاب است.

طرح شهاب که برای دانش آموزان پایه چهارم اجرا می شود، ممکن است به عنوان یک راهکار عملی برای پرورش نخبگانی انتخاب شود که می توانند سرنوشت کشور را رقم بزنند.

طرح شهاب زیر نظر «شورای راهبری طرح در بنیاد ملی نخبگان» به ریاست معاون پژوهش و برنامه ریزی بنیاد ملی نخبگان و «ستاد مرکزی اجرایی طرح شهاب در وزارت آموزش و پرورش» به ریاست رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان ، توسط ستادها و کارگروه های استانی ، شهرستانی و آموزشگاهی اجرایی می شود.

الستی، معاون فرهنگی بنیاد ملی نخبگان در گفت و گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران گفت: این طرح ملی از سال​های گذشته با عنوان "شهاب" که مخفف شناسایی و هدایت استعدادهای برتر در مدارس شکل گرفته و قوانین آن به تصویب رسیده و آزمون این طرح در 7 استان برگزار شده است. سال آینده نیز قصد داریم طرح شهاب را در سطح کشور گسترش دهیم.

اگرچه تنوع مدارس در کشور می تواند باعث غربال دانش آموزان در سطوح مختلف شود اما از سویی دیگر علاوه بر ایجاد نگرانی در والدین، می تواند موجب تضییع حق دانش آموزانی هر چند اندک شود که البته با اجرای طرح شهاب این رقم می تواند کاهش خوبی داشته باشد. با این حال لازم است مسئولان امر توجه ویژه ای به شرایط موجود نظام آموزشی کشور داشته باشند و فراموش نکنند که بنابر گفته مقام معظم رهبری آموزش و پرورش زیر ساز آینده کشور است. 

انتهای پیام/