خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران- مریم محمدی؛ علی داوودی شاعری‌ است که از سال 70 کار خود را در سرایش شعر آغاز کرده است. او متولد 1352 در همدان است. علاقه‌مندی‌اش به هنر او را علاوه بر شعر به سمت هنرهای تجسمی هم کشانده است. کارشناسی خود را در رشته گرافیک و ارشدش را در رشته ادبیات گذرانده و اکنون چند مجموعه شعر و نثر را با عناوین «نام تو چیست»، «سوء‌تفاهم»، «مردگان بسیارند»، «هناسه حماسه»، «شاعر مردم» و ... به انتشار درآورده است. در ادامه گفتگوی کوتاه ما را با او می‌خوانید.

*آقای داوودی ارتباط شعر و هنرهای تجسمی را چطور برقرار کردید که در هر دو زمینه فعالید؟

هر دو این‌ها از جنس هنر هستند، هنر امری است که در ذات آدمی است، کافیست تا استعداد یادگیری و فعالیت در آن را داشته باشی. من به واسطه فعالیت تحصیلی‌ام از همان ابتدا با طراحی و کار تجسمی ارتباط داشتم اما پس از مدتی در سرودن شعر هم وارد شدم. متاسفانه در کشور ما توجه کمتری به هنرهای تجسمی و نقاشی می‌شود، امروز شاید مردم با آثار پیکاسو و سایر هنرمندان غربی آشنا باشند اما هنرمندان وطنی خود را کمتر می‌شناسند.

علت مهجورماندن هنرهای تجسمی و نقاشی به طورکلی ریشه تاریخی دارد، حتی در کشوری مثل یونان هم اینطور است. اما در ایران شاید دلیلش این باشد که عمر نگارگری ما از شاعری‌مان کمتر است. از سوی دیگر امکان ارتباط سریع‌تر و البته وسیع‌تر با مخاطب از طریق شعر برقرار است و شاید یکی از دلایلی که من به سمت شعر کشانده شدم همین میل به ارتباط و رساندن پیام در مقیاسی وسیع‌تر بود. 

مهمترین ویژگی در شعر در وهله اول زبان شعر است و پس از آن محتوایی که انتقال می‌دهد. زبان شعر هرچه به زبان مخاطب عام نزدیک‌تر باشد می‌تواند در جذب مخاطب و ارتباط با او بهتر عمل کند. از طرف دیگر موضوعاتی که در شعر بیان می‌شود هرچه نزدیک به موضوعات روز اجتماع و آنچه امروز مردم با آن سر و کار دارند باشد، بسیار موثرتر خواهد بود. 

کاملا با این نظر مخالفم! امروز شما در ادبیات شعر ما هر موضوعی از موضوعات اخلاقی و اجتماعی گرفته تا حتی رمانتیک‌ترین اشعار را پیدا می‌کنید. بله ممیزی وجود دارد، اما نه فقط در اینجا. در تمامی دنیا ممیزی هست، باید هم باشد. ذات هنر پاک است، هدف از هنر و در اینجا شعر، گفتن از هر موضوعی به زبانی است که بیش از هر چیز اثر هنری را با صفای باطن و به دور از هر نوع زشتی و آلودگی در نوع بیان نشان دهد. امروز نیاز فرهنگی جامعه ما هنر و اشعاری است که صفای باطن در آنها جاری باشد. 

دفاع مقدس ما مقوله‌ای است درهم‌تنیده با تمامی ابعاد زندگی‌مان. نمی‌توان آن را فراموش کرد و یا کنار گذاشت. الحق و والانصاف هم که در ایران شاعران ما قدم‌های محکم و مثبتی را برداشته اند. اما نقدی که به این امر دارم این است که زوایای بسیاری از دفاع مقدس در شعر پنهان و مغفول مانده است. همانند آنچه که در سینمای ایران هر از گاهی می‌بینیم و مسائلی بیان می‌شود که تا به حال گفته نشده، به نظر می‌رسد. شعر در عرصه دفاع‌مقدس هم نیاز به تغییر در موضوعات مورد بحث دارد. ما نیاز داریم تا از قهرمان‌های خود بگوییم، ما نیاز داریم تا مظلومیت‌های خود را بیان کنیم نه تنها برای نسل‌های آینده‌مان که به دنیا معرفی کنیم، سرگذشتی را که در هشت‌سال دفاع به‌حق خود از سر گذراندیم. یکی از ابزارها برای رسیدن به این هدف شعر است. 

دفاع‌مقدس همواره در اشعار ما بوده و باقی خواهد ماند، اما برای ارتباط هرچه بهتر مخاطب با این نوع اشعار باید با توجه به هویت فرهنگی‌مان دفاع‌مقدس را در امتداد با شرایط امروزمان بیاوریم، امروز شما می‌بینید رخداد تفحص غواصان شهیدمان چگونه محمل و محفلی برای دوباره گفتن از قهرمانانمان شد. حرکتی خودجوش از سوی شعرا که از طرف هیچ ارگانی هدایت و حمایت و حتی سفارش داده نشده بود. عده‌ای فکر می‌کنند که مثلا اگر سازمان‌های و نهادهای حامی دفاع مقدس نبودند، ادبیات ما و شعر ما به این مقوله نمی‌پرداخت، این درحالی است که حتی در سایر کشورهایی هم که تجربه جنگ بوده نهادی برای حمایت از این نوع آثار نبود، اما ادبیات آنها به این مسئله پرداخت. 

بله، اما آن را منتشر نکرده‌ام. 

نقد می‌تواند چراغ هدایت همه و همچنین شعرا و اهالی ادبیات باشد. شاید بتوانم بگویم که ضرورت نقد محتوای ادبیات ما باعث شد تا ظرافت‌های کار دیده شود و حتی همین نقدها امکان پردازش شعر در ژانرهای مختلف را به وجود آورد. 

انتهای پیام/