اهم اهدافی که دولت‌ها، به ویژه کشورهای در حال توسعه با پرداخت نقدی یارانه دنبال می‌کنند در جلوگیری از گسترش فقر و بحران‌های اجتماعی و نیز مقابله با فساد اقتصادی به خصوص قاچاق کالاهای یارانه‌ای ارزان خلاصه می‌شود. بدیهی است با پرداخت نقدی یارانه بازار سیاه کالاهای یارانه‌ای کساد و به دنبال آن شفافیت اقتصادی پدیدار می‌شود، همچنین ضمن افزایش رفاه دریافت‌کنندگان یارانه، موجب عقلانی شدن رفتار مصرفی‌شان می‌شود، با این وجود این سیاست اقتصادی معضلاتی را نیز دربردارد که در این میان  رویارویی دولت با کسری گسترده بودجه را می‌توان برجسته‌ترین معضل آن یاد کرد.

گفته می‌شود مسئولان دولتی شب پرداخت یارانه را اصطلاحا "شب مصیبت عظما" عنوان می‌کنند، مصیبتی که به زعم برخی کارشناسان، دولت برای حل آن نه راه پیش دارد و نه راه پس، چراکه در شرایط کنونی، حذف کامل یارانه‌ها بی‌شک انتقادات و اعتراضات وسیعی را از سوی آحاد مردم در پی خواهد داشت و به نظر نمی‌رسد که نادیده گرفتن آن نیز آینده روشنی را برای تأمین بودجه دولت رقم زند. با این حال مسئولان دولتی همچنان در تلاش هستند که با ارائه راهکاری مناسب، وضعیت پرداخت یارانه را به طوری که نه مردم و نه دولت متضرر شوند، تعدیل کنند.

اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور ضمن اشاره به نواقص و ایرادات موجود در نحوه اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها می‌گوید: باید با استفاده از ظرفیت‌های اقتصاد مقاومتی وضعیت موجود طرح هدفمندسازی یارانه‌ها را اصلاح کنیم و منابع حاصل از آن را به سمت تولید در جهت پیشرفت و توسعه کشور هدایت کنیم. اما پرسشی که مطرح می‌شود این است که دولتمردان برای اصلاح طرح هدفمندی یارانه‌ها چه راهکاری تعبیه کرده‌اند و اینبار در آستانه‌ی اجرای طرح‌های اقتصاد مقاومتی، چه برگ برنده‌ای در دست دولت است تا با استفاده از آن وضعیت فعلی پرداخت یارانه‌ را ضمن حفظ منافع مردم و نیز کنترل مطلوب منابع مالی دولت، مدیریت کنند.

اشتغال‌زایی، محصول اقتصاد مقاومتی و راه حل معضلات پیرامون یارانه

"عباس سلیمیان" استاد  اقتصاد در گفت‌وگو با خبرنگار دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در نقد سیاست پرداخت یارانه نقدی، این سیاست را از اساس اشتباه خواند و بیان داشت: طرح پرداخت نقدی یارانه‌ها دولت را به بیش از 70 میلیون نفر جمعیت کشور مقروض کرد، آن هم بدون اینکه منبع و برنامه مشخصی برای تأمین چنین هزینه‌ای داشته باشد. 

این اقتصاددان با بیان اینکه مشکلات اقتصادی تنها معضلات زاییده از طرح پرداخت یارانه نقدی نیستند،  افزود: پرداخت یارانه نقدی افزون بر معضلات اقتصادی بسترساز مشکلات فرهنگی نیز می‌شود، بدین ترتیب که سستی و کارپذیری را بر افراد جامعه حاکم می‌کند و قرارگیری آن‌ها در مسیر ابداع و توسعه را متوقف می‌کند.

سلیمیان تنها راه مقابله با این روند آسیب زننده را اشتغال زایی عنوان کرد و اظهار داشت: مدیران دولتی باید با استفاده از ظرفیت‌های اقتصاد مقاومتی و به دنبال آن ترمیم وضعیت اقتصادی فعلی، بستر مناسبی را برای اشتغال زایی فراهم و آن‌گاه پرداخت یارانه نقدی را اصلاح کنند تا از این طریق هم باری از دوش دولت برداشته و هم مشکل بیکاری و مشکلات اقتصادی مردم برطرف شود.

همچنین "حسین راغفر" کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه بخش قابل توجهی از کسانی که یارانه می‌گیرند، استحقاق دریافت آن را ندارند به خبرنگار دولت باشگاه خبرنگاران جوان گفت: رویه پرداخت یارانه بدون درنظر گرفتن شرایط اقتصادی دریافت کنندگان آن، مظهر بی‌عدالتی و به نوعی اتلاف و اسراف منابع اقتصادی کشور است.

وی ضمن اشاره به این موضوع که هدفمندسازی یارانه‌ها باید از مدت‌ها پیش آغاز می‌شد، تصریح کرد: محدودیت‌های پیش آمده در اعتبارات مالی دولت دست کم یک منفعت به همراه داشته و آن نیز پدیدآوردن شرایطی است که دولت را به بازنگری جدی در شیوه پرداخت یارانه‌ها واداشته است. 

راغفر در ادامه افزود: تغییر شیوه پرداخت یارانه به صورت خدمات درمانی و آموزش و پرورش که از تعهدات قانون اساسی نیز است می‌تواند جایگزین مطلوبی برای شیوه فعلی باشد، این اقتصاددان بسترسازی‌های اجرای طرح‌های اقتصاد مقاومتی در شرایط فعلی را امتیازی برای حصول اصلاحات مطلوب در وضعیت یارانه‌ها خواند و تصریح کرد: ایجاد فرصت‌های شغلی وسیع یکی از پیامدهای مثبت اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که با تحقق آن بسیاری از معضلات و آسیب‌های اجتماعی نظیر اعتیاد، سرخوردگی‌های اجتماعی و فرار مغزها مرتفع می‌شوند و افراد جامعه به جای نیازمندی به پرداخت‌های نقدی دولت، خود به عنصری در جهت توسعه اقتصاد مبدل خواهند شد.

"برنامه‌ی ملی هدفمندسازی یارانه‌ها" عنوانی است که در آخرین جلسه ستاد راهبردی و مدیریت اقتصاد مقاومتی که به طور هفتگی و به ریاست معاون اول رئیس جمهور برگزار می‌شود، به موضوع یارانه تعلق گرفت و در کنار 10 برنامه ملی دیگر، توسط رئیس جمهور تقدیم مقام معظم رهبری شد تا ایشان نظرات و رهنمودهای لازم را در این خصوص اعلام کنند. بدین ترتیب این موضوع پس از اعلام نظر رهبر معظم انقلاب، در جلسات بعدی ستاد اقتصاد مقاومتی تحت بررسی قرار خواهد گرفت و راهکارهای عملی در خصوص اصلاح سیاست پرداخت یارانه‌ها اعمال خواهد شد که امید است در اسرع وقت و همراه با نوید منفعت و مصلحت دولت و ملت در کنار هم میسر شود.

گزارش از فاطمه رهنما

انتهای پیام/