ابعاد اخلاقی در فضای مجازی
مسائل اخلاقي در فضاي مجازي، با اصطلاحات گوناگوني مانند اخلاق اطلاعاتي، اخلاق تكنولوژي و اخلاق رايانه‌اي توصيف مي‌شود.
به گزارش خبرنگار اخبار داغ گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در وهله اول اخلاق سايبر مي‌تواند به سادگي به عنوان راهنماي فعاليت، همانند اخلاق حرفه‌اي ساير تكنولوژي‌ها صورت‌بندي و مدل‌سازي شود. اخلاق كاربردي از زيرشاخه‌ها يا پيوست‌هاي رشته‌ي فلسفه‌ي اخلاق است و به مباحثي اختصاص دارد كه به ارزش‌هاي عملي رفتار انسان‌ها در حوزه‌هايي خاص مربوط مي‌شود. از ميان ديگر موضوعاتي كه امروزه در زير اخلاق كاربردي از آن‌ها بحث مي‌شود، مي‌توان به اين عناوين اشاره كرد. اخلاق پزشكي، اخلاق زيست‌محيطي، اخلاق روزنامه‌نگاري، اخلاق تجارت و مانند آن. رويكرد دوم خواهان توجه به ماهيت فضاي مجازي و ترسيم و تعريف مسائل بر اساس خصوصيات آن است و اصولاً پويا و انعطاف‌پذير است.
اولين نمونه‌هاي توجه به اخلاق سايبر، تلاش براي تدوين اصول اخلاقي و راهنماي عمل توسط كارشناسان تكنولوژي و مسائل اجتماعي و تربيتي بود. براي اولين بار در سال 1992 مؤسسه‌ي اخلاق كامپيوتر، ده توصيه‌ي اخلاقي براي كاربران رايانه ارائه كرد. اين قواعد عبارت بود از:
- نبايد به ضرر افراد ديگر از رايانه استفاده كنيم.
- نبايد با استفاده از رايانه در زندگي افراد ديگر دخالت كنيم.
- نبايد در فايل‌هاي رايانه‌اي ديگران تجسس كنيم.
- نبايد از رايانه براي سرقت استفاده كنيم.
- نبايد از رايانه براي شهادت دادن دروغ استفاده كنيم.
- نبايد نرم‌افزاري را كه هزينه‌ي آن را نپرداخته‌ايم كپي يا استفاده كنيم.
- نبايد از منابع رايانه‌ي ديگران بدون مجوز يا پرداخت غرامت مناسب استفاده كنيم.
- نبايد خروجي ذهني ديگران را سرقت كنيم.
- بايد درباره‌ي پيامدهاي اجتماعي برنامه‌اي رايانه‌اي كه مي‌نويسيم يا نرم‌افزاري كه طراحي مي‌كنيم تأمل كنيم.
- بايد به شيوه‌اي از رايانه استفاده كنيم كه حقوق و حرمت ديگران را تضمين كند.
پيش از اين، در سال 1984، لوي كتابي درباره‌ي اخلاق هكري نوشت كه در آن برخي قواعد اخلاقي را به هكرها پيشنهاد كرد. در دهه‌هاي بعد، با توسعه‌ي روزافزون اينترنت و فضاي مجازي، اين حوزه چنان پيچيده شد كه ديگر اين توصيه‌هاي ساده‌ي اخلاقي كارساز نبود.
برخي از اين مسائل در جهان واقعي نيز وجود دارند، اما برخي جديد هستند و ابعاد و خصوصيات متفاوتي دارند. اصولاً تكنولوژي رايانه بي‌شباهت به تكنولوژي‌هاي پيشين، منطقاً انعطاف‌پذير است و مي‌تواند براي كاركردهاي مختلف صورت‌بندي شود.
بنابراين تكنولوژي رايانه مي‌تواند امكان‌هاي جديدي براي كنش (عمل) انساني به وجود آورد. برخي از اين امكان‌ها براي كنش مسئله‌اي است كه خلأ خط‌مشي خوانده مي‌شوند؛ يعني افراد خط‌مشي‌ها يا قوانين روشني براي هدايت انتخاب‌هاي عرضه‌شده توسط تكنولوژي كامپيوتر ندارند.
در اين سايت مبادله‌ي آنلاين موسيقي، كاربران فايل‌هاي خود را به اشتراك مي‌گذاشتند و از قابليت‌هاي شبكه براي پخش و توزيع فايل‌هاي مورد نظر خود استفاده مي‌كردند. نهايتاً اين امر منجر به نقض مالكيت معنوي آثار مي‌شد. نپستر چنان پيچيده است كه با استانداردهاي اخلاقي يا قانوني يا حرفه‌اي فعلي نمي‌توان درباره‌ي آن قضاوت كرد.
در حوزه‌ي اخلاق فضاي مجازي، مفاهيم محوري و اصلي عبارت‌اند از: حريم خصوصي، مالكيت، امنيت، دقت و صحت (اطلاعات)، دسترسي، سانسور، شكاف ديجيتالي و جرائم سايبري هر‌چند مي‌توان خود جرائم سايبري را حوزه‌اي مستقل قلمداد كرد، با اين حال، جنبه‌هاي اخلاقي برخي جرائم در حوزه‌ي اخلاق سايبر بررسي مي‌شود.
انتهای پیام/
