بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر به دنبال ایجاد تولید صادراتی هستیم و می‌خواهیم تجارت پشتیبان تولید داشته باشیم، چاره‌ای نیست جز این که دو واژه صنعت و تجارت در قالب یک وزارتخانه در کنار یکدیگر قرار گیرند.

جایگزینی جراحی وزارت صنعت بجای نسخه سرپایی تفکیک

به گزارش خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،  با تغییراتی که از سال 90 در  ترکیب وزارتخانه‌ها ایجاد شد، به ادغام دو وزارتخانه صنعت و معدن و بازرگانی انجامید. با این حال این روزها بازهم خبر از تغییرات احتمالی جدید می‌رسد. خبری که در صورت صحت، ساختار وزارت صنعت، معدن و تجارت دوباره دستخوش تحول خواهد شد.

واقعیت این است که در سال 90 بر اساس مطالعات انجام شده به خصوص در مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی به این نتیجه رسیدیم که در بسیاری از کشورها دو واژه صنعت و تجارت در یک مجموعه و در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، ضمن این که در برخی کشورها بعضی از وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها علاوه بر دو بخش مذکور، بخش‌های دیگری از حوزه‌های اقتصاد را هم در اختیار دارند.

با این تفاسیر اولاً مطالعاتی در این زمینه انجام و با در نظر گرفتن الگوهایی که در سایر کشورها برای در کنار هم قرارد دادن صنعت و تجارت مورد استفاده قرار گرفته بود، ساختارهایی طراحی شد. نکته دیگر این که تجارت حلقه قبل و بعد تولید است و اگر به دنبال ایجاد تولید صادراتی هستیم و می‌خواهیم تجارت پشتیبان تولید داشته باشیم، چاره‌ای نیست جز این که دو واژه صنعت و تجارت در قالب یک وزارتخانه در کنار یکدیگر قرار گیرند.

در راستای روشن تر شدن دلایل عدم توفیق تفکیک مجدد وزارت صنعت معدن وتجارت با  علیرضا شجاعی، نایب رئیس انجمن مهندسی صنایع ایران ومعاون سابق برنامه ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت به گفتگو نشسته ایم؛

به چه دلیل وجود تجارت در کنار تولید و واردات اهمیت دارد؟


شجاعی: مدیریت واردات و تعیین دقیق و اثربخش تعرفه‌های واردات، با نگاه همزمان به تولید و تجارت و در کنار هم قرار ‌گرفتن این دو صورت می پذیرد. یعنی تولید و مصرف در کنار هم می‌ایستند، نه این که هر کدام در جایگاه مستقلی  باشند و به طور جداگانه تصمیم‌گیری کنند. البته ادغام هم در شرایطی موفق است که به درستی صورت گیرد، چون آنچه امروز به واقعیت تبدیل شده، تجمیع است نه ادغام.

در یک ادغام موفق چه مواردی صورت می گیرد؟


شجاعی:  ساختار و بافت دو وزارتخانه باید تغییر کند و شرح وظایفشان اصلاح و عوض شود، یعنی برخی از وظایف و مسئولیت‌ها که قبلاً در وزارت بازرگانی و صنعت و معدن وجود داشته، باید به بخش خصوصی واگذار شود. پیش از این هم برخی از تصدی‌گری‌ها در دو وزارتخانه وجود داشت که همچنان ادامه دارد، در حالی که خیلی پیش‌تر این  مسئولیت‌ها باید واگذار می‌شد.

راهکار اصلاح مشکلات این وزارتخانه عریض و طویل چیست؟


شجاعی: با توجه به این شرایط به نظر می‌رسد به جای جدا کردن و تفکیک، در وزارتخانۀ ادغام شده، باید اصلاحاتی ساختاری به وجود آید. متأسفانه بعد از 5 سال هنوز شرح وظایف مشخصی در وزارت صنعت، معدن و تجارت وجود ندارد. در حقیقت مجموعه‌‌ی وظایف دو وزارتخانه در کنار یکدیگر جمع شده در حالیکه اصولاً  نباید در ساختار جدید معاونت‌های سنتی مانند امور صنایع، معادن یا بازرگانی بصورت قبل و با شرح وظایف گذشته وجود داشته باشد، بلکه ضروری است در گام اول، نیازهای ذی‌نفعان یعنی بازرگانان، تجار و تولیدکنندگان صنعتی و معدنی شناسایی شود تا بتوان برای رفع مشکلات آنها برنامه ریزی کرد. بطور مثال، نیازهایی که در حوزه تأمین مالی، آموزش، توانمندسازی، رقابت بپذیری، افزایش بهره‌وری و صادراتی شدن وجود دارد و باید در مسیر رفع آنها حرکت کرد.


تغییر کارکردهای وزارت صنعت معدن وتجارت به چه معناست؟


شجاعی: فراموش نکنیم اگرچه گونه و اسم بنگاه‌ها متفاوت است اما همه آنها نیازهای مشابهی دارند. ما باید بنگاه‌ها را به سوی صادراتی شدن حرکت دهیم، ضمن اینکه در این مسیر، بهره وری آنها نیز باید افزایش یابد. در نتیجه وزارت صنعت، معدن و تجارت باید کارکردها و مسئولیت‌های خود را تغییر دهد تا در حوزه تولید و تجارت بتواند نقش مؤثرتری را ایفا کند. متأسفانه در حال حاضر وجود دفاتر متعدد نشان می‌دهد که این وزارتخانه نتوانسته منحصراً در حوزه کلان به ایفای نقش حاکمیتی بپردازد، ضمن اینکه در چند سال اخیر ساختار وزارتخانه به 15 سال قبل برگردانده شده، این در حالی است که ساختار یک وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت نوین باید متفاوت‌تر از وضعیت فعلی آن باشد.


چرا  از سال 90 تا کنون وزارتخانه نتوانسته از تجمیع  به ادغام واقعی برسد؟


شجاعی:  حقیقت این است که در آن روزها قرار بود با برنامه ریزی‌های انجام شده و با طراحی 32 گام،  قدم به قدم از تجمیع حرکت کنیم  تا به ادغام برسیم، اما متأسفانه به دلیل شرایط خاصی که در پایان سال 90 به وجود آمد و تشدید تحریم‌ها که عرصه را بر تولیدکنندگان و واحدهای صنعتی تنگ کرده بود و به خصوص بعد از تحریم بانک‌ها و تحریم‌های نفتی امکان ادامه این مسیر عملاً وجود نداشت، وزارتخانه ترجیح داد رفع نیازهای ذی‌نفعان خود را در اولویت قرار دهد، یعنی این امر در اولویتی بالاتر از تغییرات درون سازمانی قرار داشت. به خاطر داشته باشیم ایجاد هرگونه تغییری در سازمان با مقاومت و بعضاً تنش در سیستم مواجه می‌شود و بسیاری از بخش‌ها در مقابل تغییر، مقاومت و ایستادگی می‌کنند، به همین جهت آن برنامه ریزی به سرانجام نرسید و شرایط این اجازه را نداد. بعد هم که بحث تغییر دولت پیش آمد و موضوع کاملاً منتفی شد.


چه چالش هایی بر سر راه یک ادغام واقعی، برای وزیر جدید وزارت صنعت وجود دارد؟

شجاعی: اگر می‌خواهیم تولید و تجارت در ایران اصلاح شود نیازمند یک جراحی جدی هستیم که قطعاً عوارضی خواهد داشت. اگر وزیر جدیدی که در رأس کار قرار می‌گیرد، دست به چنین اصلاحاتی بزند، ممکن است گروهی مقاومت کرده و واکنش نشان دهند، اما ادامه روال فعلی و مدارا و حتی تفکیک مجدد دردی را دوا نمی‌کند. اگر با اصلاح، سازمانی چابک ایجاد شود، تنش‌هایی هم قطعاً وجود خواهد داشت، اما چهار سال فرصت خوبی است و هر کسی که در رأس این وزارتخانه قرار می‌گیرد، در صورتی اولویت خود را به تغییر ساختار اختصاص بدهد که پاسخگو به ذی‌نفعانش است در نهایت پس از طی سختی ها، همه از نتایج آن بهره مند خواهند شد و این اقدام به اقدامی ماندگار تبدیل خواهد شد.

انتهای پیام/

 

تفکیک وزارت صنعت به ضرر صادرات تمام می شود

 

 

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۳
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ایرانیومU-238.03
۰۰:۳۸ ۱۶ ارديبهشت ۱۴۰۲
بار کج به منزل نمی رسد. صنعت باید بالغ شود و سر پای خودش بایستد. بازرگانی خودش آنقدر عریض و طویل است که اگر با دیگری ادغام شود جواب وظایفش را نخواهد توانست داد. صنعت باید از طفیلی گری دست بکشد. صنعت دوباره می خواهد رانت خواری کند و طوق لعنت را به گردن بازرگان بیندازد. ما میخواهیم ببینیم دزد این وسط کیست؟ آقا شما لاستیک را تولید کردی؟ دستت درد نکند. سودت را ببر و اجازه بده تا بازرگان بازار را تنظیم کند و مازادش را صادر کند. شریک نشو ای تولید کننده لاستیک. تو میخواهی هم از تولید سود ببری و هم از صادراتش؟ مکاسب نخوانده ها تبدیل به سارق می شوند. منظور از لاستیک هم مرباست و هم ترشی.
Iran (Islamic Republic of)
علیرضا
۱۰:۲۹ ۱۹ تير ۱۳۹۶
بدترین اتفاق در سیستم مدیریتی کلان اقتصادی ، ادغام وزارتخانه های صنایع و معادن و بازرگانی بود
کاری بد ، بدون کارشناسی و سیاسییییی
در حال حاضر چیزی از وزارت بازرگانی ، حتی نامش نمانده است
1- تنظیم بازار و شرکت های بازرگانی و ... به وزارت جهاد منتقل شد
2- بازرگانی خارجی به انزوای کامل رفته است . آمار های صادراتی ما گویای این مطلب هستند
3- اصناف و کمیسیون های نظارت به بدترین شکل ممکن اداره می شوند
4- شرکت های فرش و غله و شرکت نمایشگاهها بدون نظارت کامل دولتی در فعالیت هستند . و .....
در مورد وزارت صنایع اوضاع از این نیز بدتر است
1- از ایمیدرو فقط نامش باقی مانده است. تمام شرکتهای اصلی معدنی و صنایع معدنی از این سازمان عظیم جدا شده و خصولتی شده اند
2- ایدرو نیز وضع بهتری از ایمیدرو ندارد
3- استاندارد و دخانیات از این وزارت جدا شده اند .
وضعیت معادن و صنایع معدنی در بدترین وضعیت در 10 سال گذشته هستند .
4- علی رغم سود آوری بسیار بخش معدن و صنایع جدید ، متاسفانه هیچ جهشی در این امور دیده نمی شود .
5- تنها اقدام دولت در بعد از ادغام ، بدهکار کردن صنایع بوده و وثایق بانکی و دادن وام های سنگین ، بدون در نظر گرفتن بازار های داخلی و خارجی و ....
Iran (Islamic Republic of)
کارگر لاستیک سازی
۱۴:۴۳ ۱۶ تير ۱۳۹۶
لطفا درباره قاچاق بیش از اندازه لاستیک به بازار ایران گزارش تهیه کنید.
ایران خودش بهترین لاستیک ها را دارد.چرا از چین و کره لاستیک وارد میشود.
فکر کارگران کارخانه های لاستیک باشید.
مالیات و تعرفه ورود لاستیک خارجی را در گمرکات بیشتر کنید.
بداد لاستیک ایرانی برسید.
آخرین اخبار