به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اخلاق پزشکی دانشی میان رشته‌ای است که موضوع آن مسائل و مباحث اخلاقی در حوزه‌ی علوم پزشکی است.

این مسائل و مباحث در شاخه‌های مختلف علوم پزشکی به عنوان حرفه، پژوهش‌های پزشکی و سیاستگذاری نظام سلامت مطرح هستند.

محتوای این مباحث از رشته‌های گوناگون دانش و معرفت بشری به اخلاق پزشکی وارد شده و در شکل گیری این حوزه از دانش دخیل بوده اند. در این میان، فلسفه اخلاق، حقوق، الهیات، فقه، ادبیات، جامعه شناسی، روان شناسی، اقتصاد و تاریخ تاثیر و نقش بیشتری داشته اند.

ضرورت رعایت اخلاق حرفه‌ای پزشکی

از جمله مباحث اخلاق پزشکی می‌توان به رعایت مسائل اخلاقی در بیماران پایان حیات، اخلاق در پژوهش‌های پزشکی، وظایف و مسئولیت‌های پزشک، حقوق و نقش بیمار در تصمیم گیری‌های پزشکی، فایده رساندن و زیان وارد نکردن، مباحث حقوقی و اخلاقی در پیوند اعضاء، عدالت در توزیع منابع، رضایت آگاهانه و مواردی از این قبیل اشاره کرد.

حرفه پزشکی با توجه به کارکرد و آثاری که در جامعه دارد، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. نام پزشک از نام‌های خداوند متعال یعنی «طبیب» و «محیی» گرفته شده است که مقام پزشک و ارزش والای این حرفه را در اسلام نشان می‌دهد؛ بنابراین پزشکان نیز باید در راستای درمان بیماران به زیربنا‌های اخلاق حرفه‌ای خود پایبند باشند.

ضرورت توجه به این مسئله به قدری است که چندی پیش سازمان نظام پزشکی اقدام به رونمایی از راهنمایی عمومی اخلاق حرفه‌ای پزشکی کرد.

علیرضا زالی رئیس کل سازمان نظام پزشکی در خصوص مباحث مطرح در این راهنما بیان کرد: این آئین‌نامه به گونه‌ای است که تمام موارد کاربردی و مورد لزوم را در حوزه اخلاق پزشکی پوشش می‌دهد و ساختار آن بر اساس حل مسئله است. همچنین در این راهنما سعی شده تا به سوالات شایع در حوزه اخلاق پزشکی پاسخ داده شود.

وی درباره ضمانت اجرای این آئین نامه گفت: بر اساس مصوبه شورای عالی سازمان نظام پزشکی این سند به آئین‌نامه انتظامی نظام پزشکی ملحق شده و در نتیجه ضمانت اجرایی دارد؛ همچنین این سند دارای ۱ ۲ فصل کاربردی است و به نوعی در آن سعی کرده‌ایم که مسائل بومی و دینی را هم مورد توجه قرار دهیم

سند اخلاق حرفه‌ای پزشکی مرجع هیات‌های انتظامی

برخی مسائل و پرسش‌ها در حوزه اخلاق پزشکی سابقه‌ای دیرینه دارند و در متون کهن پزشکی نیز مورد توجه و بحث قرار گرفته اند مانند سقط جنین و رابطه پزشک و بیمار؛ برخی دیگر به دنبال پزشکی مدرن پدید آمده اند و از توانایی‌ها و امکانات بی سابقه‌ای که دانش و فناوری پزشکی نوین پیش روی بشر قرار داده اند؛ ناشی می‌شوند مانند پیوند اعضاء و استفاده از سلول‌های بنیادی در معالجه و درمان.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه تا کنون فاقد چنین پیوستی در سازمان نظام پزشکی بوده‌ایم، تصریح کرد: مسائلی مانند انتخاب پزشک، رازداری پزشک درباره مسائل بیماران و ... همه به صورت دقیق در این سند آورده شده است.

زالی افزود: بخش زیادی از تلاش ما در تدوین این سند برای ارتقای جایگاه حرفه‌ای پزشکی بود و ارتقای این جایگاه زمانی اتفاق می‌افتد که به اصل راهبردی اخلاق پزشکی متعهد باشیم. همچنین در این سند سعی کرده‌ایم به منشور حقوق بیمار هم توجه داشته باشیم.

وی با تاکید بر این که این راهنما به عنوان سندی الزام آور برای صاحبان حرفه‌های پزشکی محسوب می‌شود، تصریح کرد: این سن در اختیار انجمن‌های علمی و تخصصی، وزارت بهداشت و معاونت انتظامی سازمان نظام پزشکی نیز قرار می‌گیرد و مرجع هیات‌های انتظامی نظام پزشکی در بررسی پرونده‌های مربوط به اخلاق پزشکی این سند خواهد بود.

 دوراهی‌های اخلاقی از میان برداشته شدند

اخلاق حرفه ای، ویژگی‌ها و معیار‌هایی است که هر کس متناسب با شغل و حرفه خود، باید بر اساس آن عمل کند. شغل پزشکی نیز به تناسب اهمیت و جایگاه ویژه اش، اخلاق و ویژگی‌هایی را می‌طلبد که پایبندی هر پزشکی به آن‌ها ضروری است.

احسان شمسی کوشکی مدیر اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی نیز با بیان اینکه تدوین سند اخلاق حرفه‌ای پزشکی حاصل هزاران سال تجربه فعالان عرصه سلامت است، اظهار کرد: تاکنون برای نخستین بار آئین‌نامه‌ای را برای تکمیل اسناد اخلاق پزشکی با توجه به استاندارد‌های این حوزه تدوین کرده‌ایم و نظام پزشکی اعضای خود را ملزم به رعایت این تکالیف و استاندارد‌ها کرده است؛ به طوری‌که عدم اجرای آن‌ها مشمول مجازات‌های انتظامی است.

وی با اشاره به اینکه با تدوین این سند، پزشکان دیگر در دوراهی‌های اخلاقی نمی‌مانند، گفت: باید توجه کرد که این آئین‌نامه بیش از آنکه جنبه انتظامی داشته باشد دارای جنبه راهنمایی است که البته تدوین آن نخستین گام در این حوزه است و هنوز با مسائل پیچیده‌تری روبرو هستیم.

پزشکی رسالتی است اخلاقی، چون از والایی و کمال نفسی صحبت می‌کند که نفوس دیگران را راضی کرده و به آنان آرامش و اطمینان می‌بخشد که امیدواریم تمامی پزشکان این مرز و بوم با رعایت اصول حرفه‌ای اخلاق پزشکی جهت ارتقای سلامت جسم و روان آحاد جامعه کوشا باشند.

گزارش از زهرا رحیمی

انتهای پیام/