رهبر انقلاب اسلامی چندی پیش از وجود برخی بی‌اخلاقی‌ها در فضای مجازی انتقاد کردند، در این گزارش سعی شده تا اهمیت این موضوع و چگونگی مدیریت آن بررسی شود.

به گزارش خبرنگار حوزه دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با گسترش فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، استفاده مردم از این فضا بیشتر شده و مردم بسیاری از نیازهای خود را در این فضا رفع می‌کنند. خیلی از نیازهای روزمره مردم از جمله خدمات اجتماعی، اطلاع‌رسانی، دریافت اخبار و اطلاعات، ارتباطات در فضای مجازی مرتفع می‌شود و مهمتر از این موارد، کارکرد رسانه‌ای این فضاست؛ افراد و جریان‌های مختلف از فضای مجازی به عنوان بستری برای رساندن پیام خود به مردم و ایجاد یک زاویه دید خاص به مسائل در اذهان آنان استفاده می‌کنند.

مردم در چنین حوزه‌های گسترده‌ای با فضای مجازی مرتبط هستند؛ این امر موجب شده که افراد برای رفع نیازهای خود به این فضا وابسته شوند و استفاده از آن برای مردم اجتناب‌ناپذیر شود. وابستگی مردم به فضای مجازی در مسائل مختلف، نشان می‌دهد که در حال حاضر، اهمیت فضای مجازی اگر از فضای حقیقی بیشتر نباشد، کمتر هم نیست. لذا چگونگی فعالیت در چنین فضایی برای جلوگیری از ایجاد آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در خطبه‌های نماز عید سعید فطر به موضوع اخلاق در فضای مجازی اشاره کردند و از وجود برخی بی‌اخلاقی‌ها در این فضا انتقاد کردند. رهبر انقلاب وحدت آحاد مردم و وحدت ملی و اجتماعی را موضوعی مهم خواندند و با اشاره به رواج پدیده ناپسندِ توهین و تهمت به یکدیگر در فضای مجازی خاطرنشان کردند اینگونه اقدامات که گناه کبیره است، به فضای عمومی کشور و وحدت ملی لطمه می زند.

سیدعلیرضا آل‌داود کارشناس و پژوهشگر ارشد فضای مجازی و رسانه در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان در این خصوص اظهار داشت: با توجه به فرمایشات رهبر انقلاب در خطبه‌های عید فطر مبنی بر رواج تهمت‌ها و بداخلاقی‌ها در فضای مجازی، باید بدانیم که اخلاق در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی دقیقاً آیینه‌ای از اخلاق در فضای واقعی است؛ ما باید توجه داشته باشیم که خشونت یک تابع است و نه یک متغیر. وقتی به هِرَم مازلو رجوع می‌کنیم، می‌بینیم که نیازهای انسانی را طبقه‌بندی کرده که ارضا نشدن هر کدام از آنها می‌تواند خشم و عصبیت ایجاد کند. انسان‌ها حتی بر اساس گرسنگی می‌توانند دچار خشم شوند، چه برسد به نیازهای متعددی مانند شغل، مسکن و تشکیل خانواده، همه‌ی این‌ها می‌تواند موجب بروز خشونت، بی‌اخلاقی و امثال این‌ها شود.

وی در رابطه با تبعات رها بودن فضای مجازی ابراز داشت: هویت‌های مخدوش و رها شدگیِ فضای مجازی می‌تواند امکانی را برای بروز خشونت، تهمت و بداخلاقی به شکل‌های متنوع، به وجود آورد. وقتی افراد در این فضا با زیست مستعار یعنی همان زندگی دوم و آواتاری وارد می‌شوند، این حق را به خود می‌دهند که هر کسی را داوری کنند و در مقابلِ هر چیزی که بر خلاف میل آن‌ها باشد، واکنش عصبی بروز دهند. افراد در این فضا می‌توانند با همان هویت‌های جعلی دست به هر واکنش نامعقولی بزنند. در واقع همین فردی که در خیابان با رانندگی نامتعارف با اطرافیان خشن برخورد می‌کند، در فضای مجازی هم هیچ چارچوبی را رعایت نمی‌کند. در واقع عدم رعایت اخلاق در فضای واقعی، خودش را در فضای مجازی نشان می‌دهد.

این پژوهشگر ارشد فضای مجازی و رسانه در خصوص اهمیت آموزش سواد رسانه‌ای به مردم توضیح داد:  باید توجه داشته باشیم که پیام‌رسان‌ها وسیله‌ی ارتباطی هستند و نه یک رسانه‌ی ارتباطی؛ این مسئله‌ی مهمی است. باید مهارت‌های ارتباطی لازم برای استفاده از تکنولوژی‌های ارتباطی را، با گسترش سواد رسانه‌ای افزایش دهیم، تا زمانی که افراد جامعه بدون سواد رسانه و مهارت‌های استفاده از رسانه و رفتار با سایرین، وارد این فضاها می‌شوند، شاهد این فضاهای منفی خواهیم بود. متأسفانه یکی دیگر از دلایلی که باعث ایجاد چنین فضاهایی در کشور می‌شود، فعالیت شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی هستند که مدیریت آن‌ها دست خودمان نیست و توسط گروه‌هایی که نسبت به انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی معارض هستند، اداره می‌شوند. این امر می‌تواند فضای بسیار بدی را به وجود بیاورد، چون در فضایی که رمزنگاری اطلاعات انجام می‌شود، مجرم احساس امنیت می‌کند و این احساس امنیت که کاذب هم هست، منجر به این می‌شود که هر گونه رفتاری از خود نشان دهد.

آل‌داود همچنین افزود: متأسفانه در کشور ما یک گروه سیاسی خاص اصرار دارد که پیام‌رسان تلگرام، شبکه اجتماعی اینستاگرام و دیگر ابزارهای خارجی در داخل کشور ما فعالیت داشته باشند. یکی از علت‌های این اصرار، سوءاستفاده آن‌ها از این فضا است؛ آن‌ها افرادی را اجیر می‌کنند و به آن‌ها پول می‌دهند تا در این فضاها علیه انقلاب اسلامی و مسئولان نظام تهمت‌پراکنی کنند و ذهن مردم را مسموم و افکار عمومی را نسبت به جامعه، انقلاب اسلامی و کشور منفی کرده و بشورانند.

وی در رابطه با اهمیت راه اندازی شبکه ملی اطلاعات برای حل مشکل اخلاق در فضای مجازی اظهار داشت: بهترین راه‌حل این مشکل، راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و قانونمند شدن فضای مجازی است، زیرا اگر ما در یک جامعه‌ی قانونمند و قانونمدار زندگی کنیم، دیگر فردی نمی‌تواند از خارج یا داخل کشور پول خرج کند و با اجیر کردن افراد خاص، کانال‌های متعدد را برای فحاشی و تهمت‌زنی به مسئولان نظام جمهوری اسلامی راه‌اندازی کند و یک فضای بی‌اخلاق را در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها به وجود بیاورد. اگر این افراد در داخل کشور باشند به راحتی با آنها برخورد و در نتیجه مانع از انتشار اخبار منفی می‌شود.اخباری که می‌تواند مردم ما را به سمت درماندگی آموخته‌شده ببرد که یک اختلال روانشناختی خطرناک است و فردی که مدام در معرض این اختلال است، قدرت تصمیم‌گیری خود را از دست می‌دهد و تسلیم می‌شود و در واقع هیچ امیدی به آینده نخواهد داشت؛ این همان چیزی است که دشمن قصد آن را دارد، یعنی می‌خواهد مردم و جامعه را ناامید کند.

این پژوهشگر ارشد فضای مجازی و رسانه در خصوص اهمیت مقابله با اخبار "فِیک نیوز" ابراز داشت: استفاده از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی هم می‌تواند در مقابله با "فِیک نیوز" یا همان اخبار غلط مؤثر باشد. در حال حاضر در دنیا مثلاً در آلمان، انگلیس و خیلی از کشورهای پیشرفته دیگر مانند خود آمریکا، از طریق هوش مصنوعی و وضع قوانین خیلی سخت‌گیرانه با این‌ها مقابله می‌شود و نمی‌گذارند که مردم کشورشان در معرض این فضای توهین و بی‌اخلاق، خیلی قرار بگیرند. 

بیشتر بخوانید:

اخلاق در فضای مجازی به صورت جدی‌تری مورد نیاز و مطالبه است/ گسترش فضای مجازی باید با فرهنگسازی در جهت فضلیت محوری همراه باشد

ارتقاء سواد و مهارت رسانه‌ای مردم و مسئولان، نیاز ضروری امروز کشور

انتهای پیام/