به گزارش حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، «شب سینما» در بیست و دومین نشست خود، شامگاه چهارشنبه ۲۲ اسفند، با موضوع «کاربرد نظریه در مقام ابزار نقد» و اجرای سید حسن حسینی میزبان سید ناصر هاشم زاده، فیلمنامه نویس و مدرس سینما بود.

اثر باید قابلیت نقد شدن را داشته باشد

هاشم زاده در ابتدا تعریفی از نقد ارائه داد: نقد به معنای کنکاش است. کسی که در کار نقادی است نسبتی با هنر دارد و بنابراین در نقد به زیبایی‌های کار بیشتر توجه دارد و زیبایی‌ها را می‌کاود. البته فیلم باید قابلیت نقد شدن را داشته باشد. برای نقد باید معیار داشت. آنچه که در نقادی جهان مرسوم است و نقادان مهم به آن می‌پردازند این است که، چون از یکسری نظریه‌ها پیروی می‌کنند و آن‌ها را می‌دانند و به زیبایی شناسی کار آگاهند، وقتی نقدهایشان را می‌خوانیم حس می‌کنیم یکسری اطلاعات جدید راجع به یک اثر هنری به دست آورده ایم. در نقد مسئله این نیست که یک نقاد یک اثر را قبول دارد یا نه، بلکه مسئله در این است که اثر قابلیت نقادی را داشته باشد. چون نقد کار عقل است، دیگر جای تعارف نیست. پس اهل هنر هم به نقادان توجه می‌کنند، چون آن‌ها را اهل نظر می‌دانند و این توجه زمینه‌ای برای جدی گرفتن و کمک به پیشرفت سینما ایجاد می‌کند. ما در نقد سینمای ایران روندی نداشته ایم که رشد یا عدم رشد ما را درست نشان دهد، اما مقاطع خوبی هم داشته ایم که نباید فراموش شود.

نظریه پردازان زمینه‌ی رشد فیلسوفان را در سینما فراهم کردند

هاشم زاده در توضیحی از تاریخچه‌ی نقد در غرب گفت: در غرب شما با یکسری آدم‌های اندیشمند روبرو هستید که صاحبان نظریه، اهل تفکر و فلسفه هستند. این‌ها از زمان پیدایش سینما پا به پای آن با پرسش و شک و تردید و حتی انکار پیش آمدند. این نظریه پردازان زمینه‌ی رشد فیلسوفان را در سینما فراهم کردند و فیلم‌ها تحت تأثیر آن نظریات ساخته شدند.

ما فاقد نظریه مستقل در هنر بوده ایم

وی ادامه داد: مشکلی که ما در دهه‌های گذشته داشتیم این بود که صاحبان اندیشه و فلسفه عنایتی به سینما نداشتند. ما این کمبود را در حوزه‌ی هنر بسیار داشته ایم. ما به سیر نظریات توجه نداشته ایم و نمی‌دانیم از نظریات غربی چگونه استفاده کنیم، چون خودمان فاقد نظریه مستقل در هنر بوده ایم. ما نتوانسته ایم از نظریات و اندیشه‌های بوعلی و فارابی و دیگران در سیر هنر استفاده کنیم. ما به ترجمه‌ها تکیه کردیم و اشکال آن این بود که آثار مثلا دهه ۳۰ قبل از آثار دهه ۲۰ ترجمه شد و ما آن‌ها را خواندیم بدون اینکه بدانیم سیر تحولشان چه بوده است.

هاشم زاده در ادامه اظهار داشت: ما سینما را به وام گرفته ایم و می‌خواهیم از آن خود کنیم. ما در هیچ بخش سینما و رشد آن مثل غربی‌ها عمل نکرده ایم بنابراین سیر ما با آن‌ها متفاوت است و نظریات آن‌ها در سینمای ما کاربرد ندارند و بسیاری از نقادان ما بر اساس ذوق خود می‌نویسند.

وی در انتها در حمایت از جامعه سینماگران و منتقدان گفت: سینماگران ما به نوعی مظلوم واقع شده اند. مگر شرایط چقدر برایشان مهیا بوده است که بتوانند از این نظریه‌ها و تئوری‌ها در ساخت یا نقد فیلم استفاده کنند؟

«شب سینما» پنجمین شب از «شب‌های هنر» با محوریت بررسی مفاهیم تخصصی سینما و نقد آن‌ها، به تهیه کنندگی سلمان وکیلی، هر چهارشنبه شب ساعت ۲۳ به صورت زنده از شبکه چهار سیما پخش می‌شود.

انتهای پیام/