به گزارش حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، مریم ‏کشمیری در دومین نشست پژوهشی جشنواره هنرهای تجسمی فجر با بررسی تحولات هنر ‏نگارگری در دهه های اخیر گفت: وقتی صحبت از هنرهای تجسمی می شود ناگزیر هستیم که ‏نگاهی به نقاشی سنتی ایران داشته باشیم زیرا انسان امروز چه در مقام مخاطب چه خالق اثر، ‏حافظه تصویری غنی از آنچه پیش تر بوده، دارد و ما در هر سبک و شیوه ای هم که کار کنیم ‏نمی توانیم از آنچه که حافظه بصری ما را ساخته صرف نظر کنیم.‏

وی افزود: در محافل هنری امروز، دانشگاه یا بیرون دانشگاه، عموما نگاه های متفاوتی به ‏نگارگری وجود دارد، برخی از بزرگواران معتقدند که این رشته در جایگاه یک هنر قدیمی ‏باید به همان سبک و سیاق قدیمی ادامه پیدا کند اما برخی دیگر باور دارند که نگارگری در ‏دنیای امروز ناچار باید لباس جدیدی بپوشد، و باید صورت دیگری پیدا کند تا بتواند حرف ‏های امروزی را بزند.‏

 کشمیری بیان کرد: بعضی از اساتید می گویند که نگارگری را باید به عنوان یک ‏موزه دانست، یعنی هنری است که عمرش سرآمده و ما باید به عنوان میراث فرهنگی از ‏آن پاسداری کنیم. ضرورت ادامه این رشته وجود ندارد، اما کسانی هم هستند که می گویند ‏می شود از نقش ها و المان هایی که در آثار دیده می شود در یک بستر تازه استفاده کرد و ‏حرف های تازه را طوری زد که هم حس نوستالژیک را در مخاطب برانگیزد و هم مفاهیم ‏تازه ای را منتقل کند.‏

وی ادامه داد: همه دیدگاه ها بر سر یک موضوع اتفاق نظر دارند، آن هم این است، آثاری ‏که از گذشته تا امروز به دست ما رسیده برای مخاطب گنگ و نامفهوم هستند، گرچه بسیاری ‏از نقوش و المان ها را می بینیم اما لایحه های معنایی و تکنیکال اجرا همچنان برای ما سوال ‏است.‏

این استاد دانشگاه با بیان اینکه از دو سده پیش اولین گام هایی که در حوزه نگارگری برداشته ‏شد، دسته بندی مرتب از آثار بود،گفت: مجموعه آثار نگارگری در ‏موزه های مختلف را رده بندی کردند و به این ترتیب اولین مکتب های نگارگری تعریف شد. ‏

وی افزود: در این نوع دسته بندی شکل و فرم چیزی که ما می بینیم دلیل اصلی است، بعد از ‏مدت کوتاهی یک نوع پژوهش دیگر در نگارگری به وجود آمد که پاسخ بسیاری از چراها ‏بود. وقتی صرفا از یک سری نگاره ها صحبت می کنیم یکسری سوالات درباره شیوه پرداخت ‏یا برخی مفاهیم که کلیات باورهای اسلامی نمی تواند به جزئیات این مسائل پاسخ دهد، پیش می ‏آید.‏

کشمیری تشریح کرد: پژوهش ها به تدریج به ابعاد مختلف کشیده شدند، مثلا ‏بحث اقتصاد و حامیان آن مطرح شد یا مسائل خود اقتصاد جامعه هم مورد اهمیت قرار ‏گرفت. حتی تغییر طبقات اجتماعی در ایران در نگاره های دوره تیموری و یا صفوی ظهور ‏پیدا کرده اند. در آن برهه حتی خیلی از رخدادهای سیاسی برای هنرمندان مهم می شود.‏

وی ادامه داد: این شیوه نگاه و بررسی های تازه، خیلی از لایحه های معنایی را شفاف کرد.‏

مولف کتاب و مقاله های نگارگری عنوان کرد: در ادامه این مباحث باید بگویم علمی که از ‏یونان سرچشمه می گیرد و بعد وارد جامعه اسلامی می شود علم المناظر یا همان اوپتیک ‏است که امروزه به نام نورشناسی کهن از آن یاد می کنند، این دانش از سده چهار و پنج در ‏حوزه های اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفت و یک اندیشمند هم به نام ابن هیثم رساله ‏بسیار گسترده ای به نام المناظر در این حوزه دارد. در مجموع تمام رساله هایی که در حوزه ‏نورشناسی قدیم نوشته می شد در زبان عربی به نام المناظر است. در سده سیزده، چهارده، به ‏عنوان یکی از رسالات پایه مورد توجه اندیشمندان نورشناسی در غرب قرار می گیرد. در ‏پنجاه سال اخیر چند پژوهشگر تاثیر رساله های ابن هیثم بر هنر رنسانس را بررسی و به ‏صورت ترجمه منتشر کردند.‏

کشمیری گفت: پیرو این اتفاق در ایران هم نگاه ها به رساله ابن هیثم و ارتباطش با ‏نقاشی به ویژه نقاشی ایرانی متمرکز شد تا شاید کلیدی برای پیدا کردن پاسخ چراها باشد، اگر ‏مبنای بازخوانی آثار ایرانی را بخش تئوری کتاب المناظر ابن هیثم بدانیم پاسخ بسیاری از ‏پرسش ها را خواهیم یافت‌.‏

وی ادامه داد: حداقل تا امروز ۸ چرایی در نگارگری ایران مشخص شده، که یکی از ‏مهمترین آنها دلیل چینش انسان در فضای صحنه ای است. اما براساس آرای ابن هیثم ما ‏می توانیم ۶ نوع از چیدن انسانها در فضا را برای القای فاصله آنها در نقاشی ایرانی تبیین کنیم. ‏

این استاد دانشگاه تاکید کرد: جریانی که امروز در بازخوانی نگارگری به وجود آمده از یک ‏طرف نیازمند حمایت بزرگانی است که در عرصه هنر چه قدیم، چه مدرن و چه معاصر ‏فعالیت می کنند و از سویی نیازمند همراهی دوستانی است که علم خوانده اند و می توانند راه ‏گشا باشند.‏

کشمیری در پایان گفت: امیداورم این جریان در یک یا دو دهه آینده فضاهای جدیدی را ‏در نگارگری به وجود آورد، باید بدانیم معنای پیشینه ما چه بوده است، چه بخواهیم آن را احیا ‏کنیم و یا در بستر جدید ادامه دهیم.‏

همراه با دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر؛مروری بر چارسوی هنر

بخش چارسوی هنر دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر با حضور گالری ها از تهران و ‏شهرستان‌ها در موسسه صبا برپاست.‏

 در بخش ‏چارسوی هنر که با هدف رونق بازار هنر از سال گذشته آغاز به کار کرده است، بیشتر آثار ‏برای فروش ارائه می‌شوند اما تعدادی از گالری‌ها نیز تنها به نمایش آثار هنرمندان خود ‏پرداخته‌اند‎.‌‏ مدیران گالری حاضر در بخش چارسو دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر ‏از استقبال مخاطبان ابراز رضایت کردند.‏

وارد سالن که می شویم، دومین غرفه از سمت راست مربوط به گالری جاوید است. اتاقکی که ‏نقاشی های رئال مهرداد جمشیدی، علیرضا اکبری جاوید و یحیی میرزا دولتشاهی روی ‏دیوارهای آن برای بازدید کننده خودنمایی و او را به تماشا وادار می کند.‏

فضا به قدری آرامش بخش، رنگارنگ و دلنشین است که هر فرد را به حضور بیشتر تشویق ‏می کند.‏

کمی جلوتر چیدمان منظم در غرفه گالری شلمان نظر را جلب می کند. نام امیرعلی الهی، ‏مراد فتاحی، علی خیابانیان و خلیل کویکی به عنوان هنرمندان بخش (نقاشی‌خط)، روناک ‏منصوری و رضا براتی در رشته (مجسمه)، سعید امدادیان، رضا شاه‌حسینی، پرویز معزز، ‏نوشین دلاوری، حمیدرضا صادق زاده، قدرت ناصر، عاطفه حیدری، پروین فتاحی‌زاده و ‏منیر عرب هم با تابلوهای نقاشی خود در فضای این گالری به چشم می خورد.‏

موزه رضا مافی در جشنواره تجسمی فجر برپا شد

گالری ترانه باران در جشنواره تجسمی فجر دو غرفه را به خود اختصاص داده است که در ‏یکی از آنها آثار و لوازم شخصی رضا مافی به نمایش درآمده است. در این بخش آثار ‏خوشنویسی کلاسیک و همچنین نمونه‌هایی از آثار نقاشی‌خط که در دهه ۴۰ و ۵۰ توسط مافی ‏خلق شده‌اند در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است. علاوه بر آثار خوشنویسی و ‏نقاشی‌خط، تعدادی از نقاشی‌های رضا مافی هم در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است. ‏مافی علاقه خود به مناظر طبیعی را در آثارش نشان داده و به شکل‌های مختلف مناظر طبیعی ‏را به تصویر کشیده است. در این غرفه علاوه بر آثار هنری مافی، لوازم و اسناد مربوط به ‏او نیز دیده می‌شود. قلم، قلم‌تراش، مرکب دان و... در کنار بریده روزنامه‌ها و مجلات قدیمی ‏که در آنها مصاحبه‌هایی از رضا مافی یا نقدهایی درباره نمایشگاه‌های او وجود دارد، به چشم ‏می‌آید‎.‎

دومین غرفه گالری ترانه‌باران به نمایش آثار خوشنویسان معاصر اختصاص دارد و ‏مجموعه‌ای از آثار خوشنویسی کلاسیک اساتید شناخته شده معاصر در آن به نمایش درآمده ‏است. سید حسین میرخانی، علی‌اشرف صندوق آبادی، محمد سلحشور، یدالله کابلی، غلامحسین ‏امیرخانی، سید محمد احصایی و... از جمله خوشنویسانی هستند که قطعاتی به خط نستعلیق و ‏شکسته نستعلیق از آنها در این غرفه به نمایش درآمده است‎.‎

وقتی وارد فضایی که به گالری ایده اختصاص داده شده است می شویم، تابلویی با پس زمینه ‏مشکی که جهت مشخص ندارد و انسان ها را به صورت وارونه ترسیم کرده است جلب توجه ‏می کند.‏

عنوان این اثر «پرده واژگون» و متعلق به استاد خسرو خسروی است. استاد هدف از خلق این ‏مجموعه را تامل در بالا و پایین های دنیا میداند، اینکه یادمان باشد در گذر زمان همه چیز ‏وارونه می شود و ممکن است در یک نظر جای هر نفر با دیگری عوض شود. اما دست ‏گالری ایده پرتر از این حرف هاست، زیرا اثر استاد پیلارام هم در فضای نمایشگاهی آن دیده ‏می شود. کاظم خراسانی، جلال متولی، رضا هدایت، زهرا عیشی، امیرعلی مومن، داود ‏شیرمحمدی، حدیث علیپور، مریم ناظری، محبوبه مغربی، محسن دایب نبی، سارا حسنی و پیام ‏یاسینی دیگر هنرمندانی هستند که آثارشان به دعوت گالری در دوازدهمین جشنواره تجسمی ‏فجر به نمایش گذاشته شده است.‏

یکی از چیدمان های بسیار منسجم و چشم نواز با تابلوهای بزرگ بخش چهارسو، متعلق به ‏گالری گویاست. فضای نمایشگاهی این گالری با آثار مرجان نعمتی، رضا هدایت، شادی ‏طلایی، صفا بنایی، اهورا محمدی، هدیه توتونچیان، سیروس کنعانی، محمدرضا باقری لری، سیده ‏مریم نیک تبار، سعید نقاشیان، حمیدرضا قلیچ خانی، الهیار خوشبختی، لیلی منتظری، حسن ‏صالح ریاحی و عظیم فلاح مملوء از انرژی است.‏

از بین تابلوهای نقاشی خطی که تعداد آنها بیش از تابلوهای نقاشی در این غرفه است، تابلو ‏«هو» اثر حمیدرضا قلیچ خانی در وهله اول چشم مخاطب را به خود می گیرد. فضای گالری ‏گویا به سبب حضور آثار کیفی، یکی از پربازدیدترین فضاهای بخش چهارسوی هنر است.‏

دوازدهمین جشنواره هنر‌های تجسمی فجر از ۲۹ بهمن کار خود را آغاز کرده است و تا ۵ ‏اسفند در موسسه فرهنگی هنری صبا واقع در خیابان طالقانی، ابتدای خیابان برادران مظفر ‏برگزار می‌شود. ‏

انتهای پیام/