به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند. از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم می‌پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر از مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ کُرْهٌ لَکُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَنْ تُحِبُّوا شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَکُمْ ۗ وَاللَّهُ یَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

جهاد در راه خدا، بر شما مقرّر شد؛ در حالی که برایتان ناخوشایند است. چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید، حال آن که خیرِ شما در آن است؛ و یا چیزی را دوست داشته باشید، حال آنکه شرِّ شما در آن است؛ و خدا می‌داند، و شما نمی‌دانید.

فایل صوتی تلاوت آیه ۲۱۶ سوره بقره

تفسیر آیه ۲۱۶ سوره بقره

جهاد که از احکام حیات‌بخش اجتماعی اسلام و جلوه‌ای از جلال و جمال هماهنگ خداست، بر مؤمنان واجب است، اگرچه با طبع آنان ناملایم است. البته کراهت جهاد به حدی نیست که موجب حرج و نفی وجوب آن شود.

علت کراهت مؤمنان از جنگ سختی ها، زیان‌های مالی و جانی، ناامنی و گرانی است که جنگ در پی دارد و طبع هر انسانی از این امور گریزان است؛ نه اینکه خود را در برابر دشمن ضعیف می‌دانستند و نگران شکست اسلام بودند، و نه اینکه براثر عطوفت و رأفتی که در پرتو تربیت اسلامی پیدا کرده بودند جنگ و خونریزی را، هرچند با کافران و مشرکان بر نمی‌تافتند و امید داشتند با تبلیغ و موعظه آنان را که معاند لدود بوده‌اند به راه آورند، هر چند احتمال این‌گونه از امور بعید نیست.

بیشتر بخوانید

• محبوب‌ترین عمل نزد اهل ایمان چیست؟ + صوت

این آیه نیز نخواسته مؤمنان را به دلیل کراهت از جنگ مذمت کند، بلکه خواسته است معیار محبّت و کراهت و خیر و شر را رهنمود عقل و نقل معرفیکند نه خواسته طبع، زیرا تنها خداست که علم مطلق است و همه چیز را می‌داند و انسان جاهل است و از این‌رو در تشخیص خیر و شر سخت نیازمند عقل و نقل معتبر است، تنها با تن دادن به رهنمود‌های الهی است که می‌تواند به خیر برسد و از شر برهد.

انسان‌های خودساخته در پرتو ایمان به خدا و دل کندن از مظاهر فریبنده دنیا دشواری قتال را از یک‏سو به آسانی و کراهت طبیعی جنگ را از سوی دیگر به محبوبیت جهاد تبدیل می‌کنند.

کلمه «کُره» به مشقّتی گفته می‌شود که انسان از درون خود احساس کند، مانند ترس از جنگ. و «کَره» به مشقتی گویند که از خارج به انسان تحمیل شود، مانند حکم اجباری در آیه‌ی «ائْتِیا طَوْعاً أَوْ کَرْهاً قالَتا أَتَیْنا طائِعِینَ»؛ به آسمان‌ها و زمین گفتیم:یا با رغبت بیایید یا با اکراه، گفتند:ما با رغبت می‌آییم.این آیه مربوط به جان دادن است.

اکراه از جنگ، یا به خاطر روحیّه‌ی رفاه طلبی است ویا به جهت انسان دوستی و رحم به دیگران ویا بخاطر عدم توازن قوا و برتری دشمن است. قرآن می‌فرماید:شما آثار و نتایج جهاد را نمی‌دانید و فقط به زیان‌های مادّی و ظاهری آن توجّه می‌کنید، در حالی که خداوند از اسرار و آثار امروز وفردای کار‌ها در ابعاد مختلفش آگاه است.

جنگ با همه‌ی سختی‌هایی که دارد، آثار مثبت و فوایدی نیز دارد. از جمله:
الف:توان رزمی بالا می‌رود.
ب:دشمن جسور نمی‌شود.
ج:روح تعهّد و ایثار در افراد جامعه بوجود می‌آید.
د:قدرت و عزت اسلام و مسلمانان در دنیا مطرح می‌شود.
ه:امداد‌های غیبی سرازیر می‌گردد.
و:روحیّه‌ی استمداد از خدا پیدا می‌شود.
ز:اجر و پاداش الهی بدست می‌آید.
ح:روحیّه‌ی ابداع و اختراع و ابتکار بوجود می‌آید.

پیام‌های آیه ۲۱۶ سوره بقره

۱-ملاک خیر وشر، آسانی و سختی و یا تمایلات شخصی نیست، بلکه مصالح واقعی ملاک است ونباید به پیشداوری خود تکیه کنیم. «عَسی أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ»

۲-کراهت و محبّت نفسانی، نشانه‌ی خیر و شرّ واقعی نیست. «تَکْرَهُوا... وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ... تُحِبُّوا... وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ»

۳-جنگ و جهاد در راه دین، مایه‌ی خیر است. «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتالُ... وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ»

۴-تسلیم فرمان خدایی باشیم که بر اساس علم بی نهایت به ما دستور می‌دهد، گرچه ما دلیل آنرا ندانیم. «وَ اللّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ»

انتهای پیام/