چاقویی که همراه مرد نمکی شماره ۴ در معدن چهرآباد زنجان کشف شده به عنوان قدیمی‌ترین سند موثق بدست آمده در صنعت چاقو سازی زنجان بشمار می رود.

به گزارش خبرنگارگروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، باکمی جستجو در تاریخ در می یابیم ایرانیان که از دیرباز به عنوان جنگاورانی نامی در دنیا شناخته شده اند همواره ناگزیر به استفاده از ابزار‌های جنگی (سلاح سرد) بوده اند و چاقو نیز به عنوان یکی از ضروریات مهم زندگی به شمار می‌رفته، استان زنجان نیز به عنوان یکی از مناطقی که نقش بسزایی در جنگ‌های مختلف ایران داشته، در باب ساخت انواع سلاح از قدمت بالایی برخوردار است.
 
زنجان خاستگاه اصلی چاقو در ایران
 
همراه مردان نمکی کشف شده در معدن چهر آباد زنجان اشیای جالب توجهی به چشم می‌خورد و از مهمترین آن‌ها می‌توان به یک چاقوی فلزی با دستۀ استخوانی اشاره کرد که در یک غلاف چرمی به کمربند پارچه‌ای یکی از مومیایی‌ها بسته شده که بیانگر قدمت ساخت و استفاده مردم زنجان از چاقو می‌باشد.

در پی تکمیل گزارشم سری به کارگاه آقای شعبانی، بنیانگذار ساخت چاقو‌های هنری در زنجان و دارنده نشان درجه یک هنری (معادل مدرک دکتری) زدم.
زنجان خاستگاه اصلی چاقو در ایران
 
او که متولد سال ۱۳۴۰ در استان زنجان است، می‌گوید: از  پنج سالگی وارد این کار شدم و به مدت یکسال نزد استاد علی حسین حاتمی چاقو سازی را آموختم و پس از آن به مدت ۸ سال  از تجربیات استاد ایوب رستمی استفاده کرده و  از  سن ۱۴ سالگی  به عنوان یک چاقو ساز حرفه‌ای وارد بازار کار شدم.

 شعبانی می‌گوید با اینکه چاقوسازی را در سن کم و در کودکی  همراه با ادامه تحصیل آموخته، اما علاقه به این صنعت بر سختی هایش غلبه کرده و  او با وجود تمام پستی و بلندی‌های این مسیر به مدت  ۴۵ سال به صورت تمام وقت  به چاقو سازی پرداخته است.
 
چاقوی زنجان
 
الناز خدایی فرد معاون صنایع دستی استان زنجان در گفتگو با خبرنگار   گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، با بیان اینکه چاقویی که همراه مرد نمکی شماره ۴ در معدن چهر آباد کشف شده بیانگر تاریخچه چاقو در زنجان می‌باشد، گفت: این چاقو قدیمی‌ترین چاقوی یافت شده در استان زنجان می‌باشد که مربوط به دوره هخامنشیان است.
 
 
زنجان خاستگاه اصلی چاقو در ایران
او افزود: به طور کلی چاقو‌های ساخت زنجان به ۱۷ دسته تقسیم می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به انواع چاقوی آشپزخانه با سایز‌ها و تیغه‌های مختلف و چاقو‌های باغبانی و چاقو‌های پیوندی، چاقو‌های شکاری اشاره کرد.

خدایی فرد ادامه داد: در زمان‌های گذشته زنجان جزء مناطقی بوده که در آن اسلحه سازی رواج داشته، اما با گذشت زمان و پیشرفت تسلیحات شکل و شمایل سلاح سازی به مرور دچار تغییراتی شده است.

او گفت: صنعت چاقو سازی در استان زنجان وام دار سلاح سازی مردمان زنجان در زمان‌های دور بوده است.

معاون صنایع دستی استان زنجان تصریح کرد: چاقوی زنجان به جهت اصالت و سنتی بودن و نحوه آب دادن تیغه‌های چاقو و کیفیت و تنوع تیغه‌ها و انواع دسته‌هایی که ساخته می‌شود منحصر به فرد  می‌باشد.

خدایی فرد با بیان اینکه در حال حاضر در استان زنجان ۱۵۰۰ نفر در حوزه ساخت چاقو فعالیت دارند، گفت: چاقو سازی یکی از قدیمی‌ترین شغل‌هایی است که در  زنجان رواج دارد.

او افزود: چاقو دومین صنعت ارز آور در حوزه صنایع دستی استان زنجان به شمار می‌رود.

خدایی فرد بابیان اینکه هم اکنون چاقوی زنجان  ۸ الی ۹ درصد بازار کشور را در اختیار گرفته است، گفت: چاقوی زنجان  یک برند شناخته شده  در کل دنیا محسوب می‌شود.
 
جرجیسی نایب رئیس اتحادیه چاقوسازان استان زنجان هم در گفتگو با خبرنگار  گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، گفت: صنعت چاقوسازی زنجان بین سه هزار و ۲۰۰ شاخه صنایع دستی رده پنجم کشوری را در حوزه صنعت فلزات دارد و جزء صنایع اصیل دنیا هم محسوب می‌شود. 
 
زنجان؛ خاستگاه اصلی چاقو در ایران
 
او با اشاره مشکلات صنعتگران حوزه چاقوسازی در زنجان گفت: با اینکه چاقو سازی جزء مشاغل سخت محسوب می شود، متاسفانه تنها ۲ درصد از چاقوسازان زنجانی تحت پوشش بیمه  هستند و این کم لطفی ها دیگر رمقی برای ادامه کار این هنرمندان باقی نگذاشته است.
 
نایب رئیس اتحادیه چاقوسازان زنجان می گوید: با توجه به اینکه تاکنون هیچ گونه حمایتی از این صنعت نشده است سطح کار چاقوسازان در ایران  پیشرفت چشمگیری نسبت گذشته نداشته،  در حالی که در کشورهایی مانند آلمان، اسپانیا، چین و ژاپن  چاقوسازی به عنوان یک رشته تخصصی  در دانشگاه ها و پارک های علم و فناوری تدریس می شود.
 
او ادامه داد: متاسفانه کشور ما با دارا بودن اساتید به نام و هنرمندان چیره دست هیچ کدام از موارد فوق الذکر را برای علاقمندان به صنعت چاقوسازی فراهم نکرده و تنها راه آموختن این صنعت در ایران همچنان به شکل سنتی و قدیمی آن که به شکل آموزش استادکار و شاگردی بوده ادامه دارد.
 
جرجیسی با بیان اینکه از ۱۸ مهرماه امسال با عنایت مدیرکل پست زنجان امکان پست محصولات صنایع چاقو از استان زنجان  به سایرمناطق فراهم شده است، گفت: این امر کمک شایانی به صنعت چاقوسازی زنجان کرده است چرا که ارسال محصولات این بخش از صنایع دستی زنجان یکی از بزرگترین معضلات و دغدغه های چاقوسازان بود که به لطف خدا و با همت مسئولین این مشکل نیز رفع شد.
 
چاقوی زنجان
 
نایب رئیس اتحادیه چاقوسازان زنجان در رابطه با درخواست‌هایی که سایر استان‌ها از چاقوی زنجان دارند؛ گفت: ارسال چاقو برای استان تهران در انواع مختلف صورت می‌گیرد، چاقوی زنجان در شهر‌های شمالی کشور بیشتر در آشپزخانه و در مناطق جنوبی در قصابی‌ها به چشم می‌خورد، استان قزوین نیز خواهان چاقوی قلمتراش ساخت چیره دستان زنجانی است.

او می‌گوید: قریب به ۲ سال است که در سایه تحریم‌ها و پس از آن شیوع ویروس کرونا هیچ صادراتی از زنجان  به کشور‌های دیگر صورت نگرفته است.

می‌توان گفت که اکثر چاقوسازان در استان زنجان از سر ناچاری و تامین نان شب مشغول به این کار هستند و  با این اوصاف بقای هنر چاقو سازی در زنجان نیازمند حمایت و توجه ویژه مسئولین است.
 
شیرین محمودی
انتهای پیام/م
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.