به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، برنامه ریزی یکی از مهم ترین اصول زندگی دانشجویان برای موفقیت در تحصیل است، احتمال دارد تا قبل از ورود به دانشگاه یعنی در همان دوران مدرسه خیلی برای زندگی خود برنامه ریزی های متنوعی نکرده باشید و تنها مطالعه دروس برای تان حائز اهمیت بوده باشد، اما باید بدانید که در دوران دانشجویی تحقق این امر باعث پیشرفت شما در تحصیل و کسب شغل های مناسب برای فعالیت در آن حرفه خواهد شد. 

اگر بخواهیم به نوعی دیگر بررسی کنیم در می یابیم که یکی از ویژگی‌های مشترک زندگی دانشجویی بی‌برنامگی تحصیلی و شغلی است. دانشجویان قبل از ورود به دانشگاه دارای برنامه فشرده برای مطالعه کنکور بوده اند و به نوعی کمتر وقت آزاد داشته اند و به صورت تمام وقت فرصت‌های خود را به خواندن برای قبولی در کنکور اختصاص می‌داده اند، همچنین در محیط منزل احتمال پیش بینی و کنترل بیشتری بر روند زندگی وجود داشته است و با ورود به محیط دانشگاه، هم کنترل کمتری در محیط وجود دارد و هم پیش‌بینی کاهش پیدا می‌کند.

دانشجویان در یک ترم ۲۰ واحد درسی دارند که معادل ۲۰ ساعت کلاس رفتن است و باید برای این اوقات برنامه‌ریزی داشته باشند. دانشجویان باید به این نکته توجه کنند که حداقل صرف وقت برای تحصیل در دانشگاه به ازاء هر ساعت کلاس رفتن یک ساعت وقت گذاشتن است.

مهمترین مشکلات دانشجویان در زمینه برنامه‌ریزی و مدیریت زمان

بی‌برنامگی تحصیلی: دانشجو هیچ گونه برنامه مشخص روزانه، هفتگی و ماهیانه ندارد.

داشتن برنامه فشرده و متراکم به جای برنامه توزیعی: تجربه نشان می‌دهد دانشجویان در اواخر ترم با عجله و اضطراب دنبال تهیه جزوه و کتاب یا تحویل دادن پروژه و گزارش‌های تحصیلی هستند، اما در طول ترم کمتر فعالیت درسی دارند.

فقدان مهارت‌های برنامه ریزی و مدیریت زمان: اکثر دانشجویان بیان می‌کنند که بار‌ها و بار‌ها برنامه‌ریزی کرده اند، ولی برنامه‌ی آن‌ها اجرایی نشده است، در واقع یکی از دلایل مهم این امر نداشتن مهارت‌های برنامه ریزی است.

برنامه ناهمگون با سبک زندگی سالم: بسیاری از دانشجویان برنامه‌های مطالعاتی یا انجام تکالیف درسی را به انتهای شب یا نیمه شب موکول می‌کنند و این مسئله مشکلات ثانوی زیادی را برای دانشجویان ایجاد می‌کند که در مباحث بعدی ذکر خواهد شد.

در اولویت نبودن فعالیت‌های دانشگاهی و تحصیلی: در بسیاری از دانشگاه‌ها زمینه‌های صرف اوقات فراغت و وقت گذرانی بسیار فراهم است. دانشجویان ممکن است برنامه‌های زیادی از جمله نشست‌های دوستانه، گردش در شهر، ورزش و بازی را داشته باشند و برای این امور از قصد برنامه ریزی کنند، ولی مسائل تحصیلی جزء اولویت‌های اولیه آن‌ها نباشد.

چگونه برنامه ریزی کنیم؟

_ گام اول برای برنامه ریزی این است که هدف داشته باشید. چند دقیقه‌ای را با خود خلوت کرده و ۱۵ سال دیگر را در ذهن خود تصور کنید برای مثال ۱۵ سال دیگر چند ساله هستید؟ یا دوست دارید تا ۱۵ سالگی به چه موفقیت‌های تحصیلی و شغلی دست یافته باشید؟ آن را به خوبی تصور کرده و یادداشت کنید. پاسخ به این سوال هدف بلندمدت شما را مشخص می‌کند. از هم اکنون برای ساختن آینده دلخواه برنامه داشته باشید و سعی کنید هر روز برای رسیدن به این برنامه فعالیتی انجام دهید.

همچنین افکار منفی و توصیه‌های مضر مانند تا ۱۵ سال دیگر چه کسی زنده است؟ و چه کسی مرده است؟ یا کره زمین هزار دور می‌خورد، گوش ندهید. افراد هدفمند آینده را می‌سازند نه اینکه منتظر آمدن آن باشند، سعی کنید هدفی برای ۱۵ سال دیگر انتخاب کنید که تا حدود زیادی واقعی باشد.

بیشتر بخوانید

• ۱۰ اصل مهم برای داشتن برنامه ریزی درسی موفق

_ در گام دوم برنامه‌ریزی اگر بخواهید به هدف خود در ۱۵ سال دیگر برسید تا ۷ سال دیگر باید چه مراحلی را طی کرده باشید؟ برای مثال اگر شما دانشجوی ترم اول هستید و هدف تان کسب مدارج بالاتر علمی است در پاسخ به این سوال بگویید تا ۷ سال دیگر باید دوره لیسانس را گذرانده و دانشجوی کارشناسی ارشد باشم.

_در گام سوم برنامه ریزی بهتر است هدف بلندمدت را به کار‌های کوچکتر تبدیل کنید یعنی تا سال دیگر باید چه کار‌هایی برای رسیدن به هدف داشته باشید؟ برای مثال با خود بگویید که باید دانشجوی سال چهارم باشم و همه واحد‌ها را گذرانده و مشغول مطالعه برای کارشناسی ارشد باشم.

_ در گام چهارم به خود پاسخ دهید برای اینکه به هدف بلندمدت خود دست پیدا کنید در مدت زمان امسال، این ماه یا این هفته باید چه برنامه‌های را عملی کرده باشید؟

_ در گام پنجم موانع احتمالی که باعث می‌شود تا به هدف برسید را حدس زده و آن‌ها را مدیریت کنید برای این کار لازم است به سوالاتی از قبیل چه احساساتی مانع رسیدن به هدف می‌شوند؟ چه رفتار‌هایی مانع رساندن به هدف می‌شوند؟ برای رسیدن به هدف به چه مهارت‌هایی نیاز دارم؟ اولین کاری که باید انجام دهم چیست؟ پاسخ دهید.

تا این مرحله شما برای خود یک هدف بلند مدت را انتخاب کرده و سپس اهداف میان مدت و کوتاه مدت را  نیز مشخص کرده اید سپس موانع رسیدن به هدف را حدس زده اید حالا برای رسیدن به هدف به شکل زیر برنامه‌ریزی را شروع کنید.

یک شروع خوب داشته باشید

به شما پیشنهاد می‌کنیم برای یک شروع خوب سه روز پشت سرهم تمام فعالیت‌های جانبی را تعطیل کنید تا حد امکان در منزل بمانید روابط اجتماعی خود را در این سه روز به حداقل ممکن کاهش دهید، تنها در کلاس‌های درس شرکت کنید و از تماشای تلویزیون پرهیز کنید به دیگران قاطعانه نه بگوید و بهانه نیاورید به جای فکر کردن به اینکه مطالعه را در این سه روز انجام دهم یا نه؟ شروع کنید. به خود بگویید که فقط سه روز است پس آن را تجربه کنید در واقع دانشجویان زیادی این کار را تجربه کرده اند و نتایج خوبی از آن گزارش داده اند این سه روز باعث می‌شود کار‌های عقب افتاده و فعالیت‌های درسی به تعویق افتاده جبران شوند کافی است فقط برای انجام آن همت داشته باشید.

خوابتان را ثابت کنید: مهم ترین گام عملی در جهت برنامه ریزی و مدیریت زمان ثابت کردن وقت است. اگر خوابتان ثابت نباشد، امکان برنامه ریزی وجود ندارد. در یک بررسی روی ۷۰ فردموفق، نتایج نشان داده است که این افراد هم خواب تقریبا ثابتی داشته اند، هم در ساعت خاصی می‌خوابیدند و بیدار می‌شده اند. از سوی دیگر این افراد کمتر در روز می‌خوابیده‌اند و بیشتر درصدد مطالعه کتاب بوده اند.

با توجه به شرایط زندگی زمان مناسب آن است که ۱۰ شب بخوابیم و ۵ صبح بیدار شویم، اما شاید با شکل زندگی امروزی کمتر امکان تحقق این ایده آل وجود داشته باشد. وقت مناسب دیگر برای خواب ۱۱ شب تا ۶ صبح است در هر صورت سعی کنید دیگر بعد از ۱۲ شب بیدار نباشید و بعد از ۷ صبح خواب نباشید. تحقیق روی ۱۵ هزار نفر در یک دوره ۱۰ ساله نشان می‌دهد در افرادی که بعد از ساعت ۱۲ شب می‌خوابند ۲۴ درصد احتمال افسردگی و ۲۰ درصد احتمال تجربه اضطراب بیشتر خواهد شد اگر بعد از ساعت ۷ خواب باشیم ۹۰ درصداز آن را در حال خواب دیدن هستیم بدین معنی که مغز فعال است و خسته بیدار می‌شویم.

بیشتر بخوانید

• نکاتی برای درک مطلب و برنامه ریزی درسی

بسیاری از دانشجویان خواب صبح را دوست دارند و با وجود آنکه بار‌ها تصمیم گرفته اند اول صبح بیدار شوند اما در این امر موفق نبوده اند. چند تمرین کوچک را تجربه کنید ساعت کوک شده را در دسترس قرار ندهید آن را در نقطه دور قرار دهید که مجبور شوید برای خاموش کردن آن از رختخواب دور شوید، بعد از زنگ هشدار ابتدا تحت خود را مرتب کنید این بدین معناست که قصد برگشت به آن را ندارید سعی کنید تا یک ساعت بعد از بیداری در جایی که خواب بود حضور نداشته باشید، اگر یک هفته این نکات را رعایت کنید بدن شما به این زمان خواب عادت کرده و می‌توانید آن را تکرار کنید.

نماز اول وقت بخوانید: نماز اول وقت باعث می‌شود تا قبل از هر نماز سعی کنید کارهایتان را به سرانجام رسانده و سرعت انجام آن را افزایش دهید، ثابت کردن وقت برای انجام فعالیت های روزانه یکی از اصول مهم در نظام برنامه ریزی است.

سعی کنید وقت تغذیه را نیز ثابت کنید: صبحانه را حتماً تا قبل از ۷ صبح و شام را قبل از ۸ شب میل کنید، چرا که تجربه نشان می‌دهد افراد برنامه‌های شب را با شام تنظیم می‌کنند و تا شام نخورند برنامه‌های خود را اجرا نمی‌کنند اگر شما قبل از ۸ شب شام بخورید و فرضا ساعت ۱۲ وقت خواب تان را تنظیم کرده باشید، ۴ ساعت وقت مفید برای فعالیت‌های دانشگاهی خواهید داشت.

مصرف صبحانه در اول وقت علاوه بر کاهش احتمال افسردگی باعث ایجاد انرژی برای فعالیت‌های آموزشی می‌شود، گزارش‌ها نشان می‌دهد تعداد زیادی از دانشجویان وعده غذایی صبحانه را جدی تلقی نمی‌کنند و میل چندانی برای صبحانه خوردن ندارد.

انجام فعالیت‌های بدنی به صورت روزانه: برای تداوم در برنامه ریزی سعی کنید فعالیت‌های بدنی روزانه داشته باشید مهم‌ترین زمان انجام فعالیت بدنی بین ۴ عصر تا ۸ شب است. فعالیت بدنی را ارزان انتخاب کنید، بدین معنی که بتوان هر جا آن را انجام داد برای مثال طناب زدن، ایروبیک و پیاده روی سریع پیشنهادات خوبی هستند در واقع انجام فعالیت بدنی کمک زیادی به اجرای برنامه می‌کند.

 حدود چهار روز خود را زیر نظر بگیرید و فعالیت‌هایی که از بیداری تا خواب تان انجام می‌دهید را در جدولی یادداشت کرده و راهزنان وقت خود را کشف کنید که با توجه به هدف چقدر وقت تلف شده وچه قدر وقت مفید دارید.

برخی از راهزنان وقت شامل عادات غلط، بی‌نظمی، بی برنامگی، خواب زیاد پرحرفی، دخالت بیجا در اموری که مربوط به ما نیست، تلفن و رادیو و تلویزیون، موسیقی، دیدار‌های بدون برنامه، پرداختن به امور جزئی و غیر مهم، مطالعه کتب و مجلات مطالب غیر مفید، رفتار و آمد‌های غیر مفید، عدم دقت انتخاب در ابزار کارآمد، تنبلی و ... هستند.

اصول حرفه‌ای برای داشتن برنامه ریزی صحیح

برنامه مد نظر خود را مکتوب کنید: برای مثال در ذهنتان برنامه ریزی داشته و سعی کنید برای برنامه ریزی از سررسید‌ها و دفاتر برنامه‌ریزی و امکانات تلفن همراه خود استفاده کرده و آن را به سه دسته تقسیم کنید و داخل جدولی یادداشت کنید.

روزانه برنامه ریزی کنید: سعی کنید هر شب ۱۰ تا ۱۵ دقیقه برای برنامه‌ریزی وقت بگذارید، ارتباط مستقیمی بین میزان وقتی که برای برنامه‌ریزی صرف می‌شود و میزان اجرای موفق آن وجود دارد. برنامه ریزی روزانه این حسن را دارد که شما با توجه به تفاوت برنامه کلاس و زندگی برنامه‌ای متفاوت از هر روز خواهید داشت. خود را تنبیه کنید، برای مثال اگر برنامه صبح من اجرا نشد سه روز تلفن همراه خود را خاموش خواهم کرد و یا از گوشی همراه استفاده نمی‌کنم بهتر است برای برای خود تنبیهات خلاق پیدا کنید.

اصل ۲۰_ ۸۰: این اثر معروف بیان می‌دارد افراد ۸۰ درصد وقت خود را صرف اموری می‌کنند که تنها ۲۰ درصد در زندگی آن‌ها اهمیت دارد. دانشجویان زیادی وجود دارند که اکثر وقت خود را صرف ارتباطات اجتماعی، فعالیت‌های بی بازده و سرگرمی‌های غیرمفید می‌کنند، سعی کنید تنها ۲۰ درصد وقت خود را صرف این امور کنید.

استراحت‌های منظم داشته باشید: استراحت‌های منظم همواره می‌توانند باعث تجدید قوای شما شوند و شما را برای یک کار طولانی و سنگین آماده کنند. متاسفانه کسانی که در زمان استراحت و روزهای تعطیل وقت خود را به کار و تحصیل اختصاص می دهند در ساعات کار عکس این قضیه را به سرانجام می رسانند.
انتهای پیام/