بدون شک تمام کشور‌هایی که مسیر پیشرفت و توسعه را طی کرده و هم اکنون به مرز خودکفایی رسیده اند، به این دلیل است که از استعداد نیرو‌های انسانی و متخصص خود بهره گرفته و طرز فکر آن‌ها را به فناوری پیشرفته تبدیل کرده اند.

سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در مراسم رونمایی از یک رام قطار ۷ واگنه مترو در فروردین ۱۴۰۰ گفته بود: "در این پروژه در عرض ۱۸ ماه، ۷ واگن که یک رام قطار را تشکیل می‌دهند، با تلاش ۱۸ شرکت دانش بنیان، جهاد دانشگاهی، مپنا و واگن‌سازی تهران داخلی‌سازی شدند و دانش فنی و طراحی آن به حدود ۸۵ درصد داخلی‌سازی رسیده است. به این صورت کشور ما امروز دارای دانش فنی طراحی و ساخت واگن مترو است."

هدف از تولید قطار ملی اتکا به تولید داخلی است که این موضوع در گروی علم و فناوری پیشرفته ملی انجام پذیر خواهد بود تا بتواند در کنار رفع نیاز‌های داخلی کشور وارد عرصه رقابت با کشور‌های توسعه یافته جهان شود.

ساخت قطار ملی یکی دیگر از ثمرات ارزشمند تلاش محققان و فناوران جهاد دانشگاهی است که در سال «تولید، پشتیبانی ها، مانع زدایی ها» به بهره برداری رسید و با ساخت مهم‌ترین قسمت‌ها یعنی سیستم رانش و کنترل واگن‌ها توانست در جمع ۱۰ مجموعه برتر دنیا در حوزه فناوری حاضر شود.

کمالی نژاد، معاون تولید واگن سازی تهران گفت: یکی از آفت‌های پروژه علمی، گره زدن کار‌های علمی به کار‌های سیاسی است. برخی انتظار دارند یک کار علمی که برای اولین بار در کشورمان انجام می‌شود در یک بازه زمانی کوچک به بالاترین حد تکنولوژی خود دست یابد و به نتیجه برسد که این تفکر برای پروژه‌های این چنینی آفت است.

طراحی و تولید سیستم رانش از لحاظ فناوری، پیچیده‌ترین قسمت قطار مترو تلقی می‌شود و در صنعت متروسازی کاربرد‌های پیچیده‌ای دارد.

حمیدرضا طیبی درباره سابقه تولید قطار ملی گفت: از انتهای دهه ۷۰ با توجه به توانایی‌ها در حوزه‌های برق قدرت و مکانیک، دو حوزه تخصصی حمل‌ونقل ریلی و سیستم رانش و ساخت دکل‌های حفاری که هر دو ترکیب برق و مکانیک و زیرشاخه‌های آن هستند را در دستور کار قرار دادیم.

مشکلات تحریم برای انتقال تکنولوژی

در زمینه سیستم رانش با کمک معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پروژه‌ای تعریف شد که به دلیل گرانی‌ها از حد پایلوت فراتر نرفت.

رئیس جهاد دانشگاهی گفت: در سال ۱۳۹۵ به این نتیجه رسیدیم تمام ساخت یک رام قطار مترو را آغاز کنیم. در این زمینه با پیشنهاد جهاد دانشگاهی در برنامه ششم توسعه در دو ماده ۵۴ و ۳۶ تولید قطار ملی با ۸۵ درصد تولید داخل و آب‌شیرین‌کن‌ها با ۷۵ درصد داخلی سازی به تصویب رسید.

در حال حاضر آزمون‌های حرکتی و اخذ تاییدیه فنی و استاندارد‌های بین‌المللی این قطار وارد مرحله اجرایی شده است.

طیبی بیان کرد: همان‌گونه که در بحث ساخت دکل‌های حفاری توانستیم به موفقیت دست‌یابیم؛ امیدواریم این قطار در آینده نزدیک، پس از کسب استاندارد‌های لازم به ریل حرکت افتد و مسافرگیری کند.

دست یابی به دانش فنی و تولید داخلی مزیت‌های زیادی به همراه دارد و یکی از آن‌ها ایجاد اشتغال برای جوانان این مرز و بوم است؛ چرا که ساخت قطار ملی نشان دهنده توجه مسئولان به نخبگان ایرانی و پیشرفت فناوری در کشور خواهد بود.

ساخت قطار ملی باعث نگهداشت نیرو‌های متخصص ایرانی در داخل کشور می‌شود و می‌تواند انگیزه پژوهشگران را در تولید ملی بیشتر افزایش دهد.

رئیس جهاد دانشگاهی بیان کرد: قطعاً با دقت و نکته‌سنجی که در مدیران و مسئولان کشور در زمینه حمایت آن‌ها از تولید داخل دیده می‌شود، می‌توان امیدوار بود که قطار ملی مترو که به همت و دانش جوانان نخبه ایرانی بومی‌سازی شده است، روی ریل خودکفایی به حرکت درآمده و اعتماد به توان داخلی را نه فقط ساکنان کلانشهر تهران، بلکه همه مردم ایران با توسعه قطار‌های شهری در شهر‌های مختلف تجربه خواهند کرد.

گزارش از نادیا عابد