فصل گرم سال که فرا می‌رسد همه مردم به دنبال خوراکی‌های خنک هستند تا گرمای وجودشان کم شود.

هر گوشه و کناری از ایران را که بگردیم غذایی در آن پیدا می‌شود که برای فصول مختلف سال تدارک دیده شده و خواصی هم برای بدن داشته باشد.

آب دوغ خیار که در برخی از مناطق به نام ماست و خیار معروف است، غذایی است که خیلی‌ها تجربه اش کرده و از طعم لذیذ آن لذت برده اند.

ترجیح آب دوغ خیار به بقیه غذا‌ها در تابستان

مردم خراسان جنوبی در فصل تابستان، گرمای شدیدی را تجربه می‌کنند و در برخی از روز‌ها دمای هوا به بالای ۵۰ درجه سانتی گراد هم می‌رسد؛ در چنین روز‌هایی مردم در وعده ناهار، آب دوغ خیار را به هر غذایی ترجیح می‌دهند.

کاظمی یکی از شهروندان بیرجندی گفت: درست است که در مناطق مختلف ایران آب دوغ خیار یا همان ماست و خیار تهیه می‌شود، اما شیوه آماده سازی آن در نقاط مختلف فرق می‌کند.

او گفت: این غذا از قدیم الایام در مناطق مختلف درست می‌شده و با وجود اینکه غذا‌های آماده پا به عرصه رقابت با سایر غذا‌ها گذاشته اند، همچنان این غذای خنک و لذیذ طرفدار دارد.

کاظمی گفت: یکی از تفاوت‌هایی که آب دوغ خیار خراسان جنوبی با سایر مناطق دارد این است که ما از دوغی استفاده می‌کنیم که در اصطلاح عامیانه دودی شده و مزه‌ای مانند دود به خود گرفته باشد.

آب دوغ خیار، معدنی از خواص مختلف

اما این غذای محلی خواصی را هم در خود جای داده است که کمتر کسی با وجود استقبال از آب دوغ خیار، آن را می‌داند.

حسینی کارشناس گیاهان دارویی گفت: این غذا حاوی ویتامین A، گروه ویتامین‌های B، B ۱، B ۲، B ۳، B ۶، B ۱۲، C، D، E، K، کربوهیدرات، سدیم، پتاسیم، فیبر، آنتی‌اکسیدان، اسیدفولیک، کلسیم، منیزیم، فسفر، پروتئین، منگنز، روی، فلانوئیدها و اسید چرب امگا ۳ است.

خوردن آب دوغ خیار تأثیر چشمگیری در بهبود استحکام استخوان‌ها، دندان‌ها و مفاصل دارد همچنین می‌تواتند از بروز پوکی استخوان، به خصوص برای سالمندان جلوگیری کند و موجب بهبود عملکرد سیستم قلبی و عروقی می‌شود.

آب دوغ خیار خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و از بدن در مقابل انواع بیماری‌ها، به خصوص سرطان محافظت می‌کند؛ همچنین استفاده از این غذای ساده موجب جوان‌سازی پوست، افزایش طراوت و شادابی پوست و مو می‌شود؛ آبدوغ خیار کلیه‌ها، کبد و مجاری ادراری را پاکسازی می‌کند و موجب دفع سموم بدن می‌شود.

رفع عطش و خستگی با خوردن آب دوغ خیار

آب دوغ خیار غذایی ساده است که از ترکیب ماست یا دوغ، خیار، گل محمدی، گردو، کشمش و ادویه جات مختلف از جمله نعنا، پونه و کاکوتی تهیه می‌شود.

راشدی یکی از پژوهشگران حوزه غذا‌های سنتی خراسان جنوبی گفت: آب دوغ خیار غذایی ساده، سالم و سبک است که به راحتی هضم می‌شود و به علت طبع خنکی که دارد، عطش را رفع می‌کند و از خستگی و رخوت ناشی از گرمی هوا می‌کاهد.

بیشتر بخوانید

• ارائه ۵۰ غذای سنتی در نمایشگاه غذای سالم بیرجند
• بزرگترین سفره بنفش ایران در بیرجند برپا می‌شود
• عطر غذا‌های محلی از کوچه باغ‌های خوسف تا ثبت میراث معنوی/ خوشمزه‌هایی که طعم سلامتی می‌دهند

او گفت: افراد با فشارخون بالا یا افرادی که طبع گرم و کبد تنبلی دارند بهتر است در این غذا از ماست یا دوغ ترش استفاده کنند؛ همچنین خیار این غذا، خنک کننده است و شدیدترین عطش‌ها را فرومی‌نشاند.

راشدی گفت: گردو و گل محمدی بهترین طعم دهنده‌ها هستند که به ماست و خیار مزه می‌دهند و بهتر است این غذا در ظروف سفالی تهیه شود.

جمعی که با غذایی خنک گرم می‌شود

غذا‌های محلی علاوه بر طعم خوب و خواص زیاد، صفا و صمیمیت را بین افراد و اعضای خانواده ایجاد می‌کنند.

مالداری یکی از شهروندان نهبندانی گفت: وقتی پس از یک هفته کار دور هم جمع می‌شویم، به جای غذا‌های گرم که هم اکنون هزینه‌های زیادی را هم برای خانوار به وجود می‌آورد، از غذایی سنتی مثل آب دوغ خیار استفاده می‌کنیم.

مالداری گفت: به مردم توصیه می‌کنم حالا که کمی تب کرونا خوابیده است، هفته‌ای یک بار دور یکدیگر جمع شوند و از غذایی مثل آب دوغ خیار که یاد قدیم را هم برای خیلی‌ها زنده می‌کند، استفاده کنند.

غذا‌های محلی، ظرفیتی برای توسعه گردشگری

غذا‌های محلی خراسان جنوبی کم نیست؛ از بزباش بگیر تا کاچی و ساوری هر کدام از این غذا‌ها نیز فصل و زمان خاصی دارند که طبخ شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آب دوغ خیار نیز یکی از خوشمزه‌ترین غذا‌های سنتی خراسان جنوبی است که عطر و طعم آن در خاطره هر آدمی باقی می‌ماند.

از آن جایی که در کشور‌ها و استان‌های دیگر نتوان این غذا را یافت، می‌توان با آب دوغ خیار از گردشگران و بازدید کنندگان مکان‌های دیدنی خراسان جنوبی پذیرایی کرد.

این غذای ساده و سبک، ظرفیت این را دارد که به عنوان میراثی ملموس به ثبت برسد تا بقیه مردم در سایر نقاط ایران و جهان با آن آشنا شوند.

گزارش از زهرا رضایی