دیروز دومین روز پیاپی بود که خبر زورگیری از یک هنرمند در فضای مجازی با فراگیری زیاد منتشر شد. دو روز پیش سیدمرتضی فاطمی‌نیا، تهیه‌کننده، مجری تلویزیون و نویسنده و کارگردان سینما که سال گذشته اولین فیلمش، «بی‌مادر»، در جشنواره فجر اکران شد، در رشته‌توئیتی بلند از زورگیری ناموفقی نوشت که در روز روشن و میان انبوه جمعیت و در برابر پردیس سینمایی ملت و پس از اکران فیلمش اتفاق افتاده است. این رشته‌توئیت نه‌تن‌ها در توئیتر که در اینستاگرام هم بازخورد‌های زیاد و ادامه‌داری داشت تا اینکه حامد جوادزاده، تهیه‌کننده برنامه «ممیزی» یک رشته استوری درباره وحید آقاپور، بازیگری که با بازی در نقش استاد در برنامه ممیزی خیلی دیده شد، منتشر کرد و از اتفاق مشابهی برای او نوشت.

طبق نوشته آقای جوادزاده، وحید آقاپور نیمه‌های شب وقتی دو زورگیر را درحال دزدیدن اموال فردی دیده، به‌کمک او رفته است، اما آنان که ترسیده بودند، نه‌تنها موتور آقاپور و وسایل آن فرد را برداشتند، بلکه وقتی از سروصدا و حضور شخص سومی در محل ترسیده بودند، با قمه به کتف آقاپور آسیبی عمیق زدند. البته خوشبختانه آن‌طور که در اخبار بعدی آمد، حال آقاپور با وجود عمق زیاد جراحت خوب است. اما انتشار این دو خبر پشت‌سرهم در کنار ویدئو و عکس‌های مختلفی که روزانه در فضای مجازی از زورگیری‌های ناشیانه و پر از خشونت می‌بینیم، باعث شده است بیش از هر چیز به این فکر کنیم که دلیل این افزایش حجم زورگیری‌های نه‌چندان حرفه‌ای که با خشونت زیاد انجام می‌شود، چیست و آیا آماری رسمی درباره افزایش سرقت‌اولی‌ها وجود دارد؟
سال ۱۳۹۹ و در ابتدای شدت‌گرفتن مشکلات اقتصادی بود که سردار فرامرز به گذر، جانشین پلیس آگاهی ناجا، به‌طور رسمی اعلام کرد که: «در پنج ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل در بین سرقت‌های مهم، سرقت اماکن ۲۹درصد، سرقت مغازه ۲۶درصد، سرقت موتورسیکلت ۱۴درصد، اتومبیل ۱۰درصد، کیف‌قاپی ۱۰درصد و منزل ۵درصد افزایش یافته است.».

اما علاوه بر افزایش آمار زورگیری‌ها که با‌لطبع به‌دلیل مشکلات اقتصادی است، شاهد پدیده سرقت‌اولی‌ها هم هستیم. بد نیست دراین‌باره هم به آمار رسمی خود پلیس مراجعه کنیم. آن‌طور که سردار علیرضا لطفی، رئیس پلیس آگاهی تهران، در بهمن ۱۴۰۰ گفته بود: «آمار سرقت‌اولی‌ها یعنی کسانی که برای بار اول سرقت کرده‌اند، در امسال تاکنون نسبت به سال گذشته با افزایش همراه بوده است که البته این هم دلایل مختص خود را دارد و باید دید علت این افزایش چیست. سارقان حرفه‌ای از افراد کمتر از هجده سال برای انجام مقاصد خود در مواردی مانند موبایل‌قاپی و... سوءاستفاده می‌کنند.»

معمولا پس از شنیدن این‌دست آمارها، توصیه‌های مختلفی برای پیشگیری از سرقت می‌شنویم؛ از نرفتن به اماکن خلوت در ساعت‌های خلوت شب یا صبح زود یا دردست‌نگرفتن اموال گران‌قیمت در خیابان‌های شلوغ و از این‌دست حرف‌ها. اما معمولا به وجه دوم این مسئله توجه نمی‌شود؛ علاوه بر حضور لازم و قاطع نیروی انتظامی که می‌تواند تا حد زیادی جلوی این شکل دزدی‌ها به‌ویژه از سمت دزداولی‌هایی را بگیرد که با دیدن اندک مقاومتی به قمه و جاقو متوسل می‌شوند، پیگیری‌های قضایی و مجازات‌های سنگین هم می‌تواند جلوی این شکل اتفاقات را بگیرد. مقامات پلیس دراین‌باره می‌گویند وظیفه پلیس شناسایی و دستگیری متهمان است، اما رسیدگی به جرم آن‌ها برعهده پلیس نیست و برعهده قوه‌قضائیه است. حرفی که منطقی به‌نظر می‌رسد و البته که سلب‌کننده مسئولیت از پلیس در برخورد قاطع نیست. درباره سرقت‌اولی‌ها و دزدان کمتر از سن قانونی هم قانون‌گذار نگهداری آن‌ها در کانون اصلاح و تربیت را به‌عنوان مجازات تعیین کرده است و کار ردیابی و شناسایی را برعهده پلیس قرار داده است. این درحالی است که سخن‌گوی کل نیروی انتظامی دراین‌باره گفته بود: «بنده از اینکه آیا کانون اصلاح و تربیت و مجازات تعیین‌شده برای متهمانی که به سن قانونی نرسیده‌اند، بازدارندگی دارد یا خیر، اطلاعی ندارم.»

به‌هرحال، مجموع عواملی مثل مشکلات اقتصادی، نبود بازدارندگی کافی مجازات و البته سهولت زورگیری در غیاب ضابطان باعث شده است که این روز‌ها کار بعضی زورگیر‌ها آسان شود و حال شان خوب باشد و کار و حال مردم عادی تعریفی نباشد.

منبع: روزنامه صبح نو