تیر امسال، یازدهمین دوره جشنواره مد و لباس فجر برگزار می‌شود که سید مجید امامی، رئیس این دوره از جشنواره، در بخشی از صحبت‌های خود گفته است که در این دوره از جشنواره، رویکرد نوآوری، کاربردی، راهبردی، ملی و بین المللی بودن با هم تلفیق شده اند و تجلیل از مفاخر و حمایت از هنرمندان کمتر شناخته شده در کنار اعطای درجه یک هنری به اساتید علمی، در دستور کار جشنواره است.

جشنواره مد و لباس و رویدادهای مرتبط با این شاخه هنری، علاوه بر مزایای خود، همیشه با معایب و چالش هایی نیز روبرو بوده اند؛ به طوری که بنفشه مقدم، عضو هیأت علمی گروه طراحی پارچه و لباس دانشگاه هنر تهران پیرامون جشنواره مد و لباس فجر در دوره‌های گذشته و مشکلات آن می‌گوید: در همه جای دنیا، برگزاری جشنواره‌ها یا هفته‌های مد و مسابقه‌های طراحی لباس بدین صورت است که تا حدّ زیادی از خلاقیت برعهده طراح لباس است و در این میان، سوژه، مقررات و قوانین مصوبه این رویداد‌ها همچنان برقرار و ثابت است و برای خلاقیت طرح ها، هیچ گونه محدودیتی وجود ندارد.

بیش‌تر طراحی‌ها برای لباس‌های خارج منزل است

به گفته عضو هیأت علمی گروه طراحی پارچه و لباس دانشگاه هنر تهران، یکی از مسائلی که طراحان داخلی ما در این جشنواره‌ها با آن روبرو هستند، این است که طرح‌ها بیشتر برای لباس‌های خارج از منزل درنظر گرفته می‌شوند و خیلی با لباس‌های مهمانی سنخیتی ندارند که همین موضوع باعث می‌شود اغلب شرکت کننده‌ها بر این تصور باشند که برای ارائه طرح‌های لباس‌های خارج از منزل، در مقایسه با کار‌های مجلسی و مهمانی دستشان بسته‌تر است و نمی‌توانند آن طور که می‌خواهند خلاقیت به خرج دهند. از اینرو، به یک سری برش‌های عجیب و غریب روی می‌آورند. تکه پارچه‌هایی را به هم وصل می‌کنند که نه تنها بسیاری از آن‌ها طبق اصول و زیبایی شناسی بلکه کاربردی هم نیستند و در حقیقت، خلاقیت محسوب نمی‌شوند و از نظر ظاهری، کار زیبا و جالبی از آب در نمی‌آیند.

او گفت: این در حالی است که آن‌ها اول باید به کاربرد و سپس، نحوه استفاده از پارچه ها، نوع پارچه ها، رنگ‌ها و طرح‌ها فکر کنند و سلیقه‌ای را در آن به کار ببرند که هم توجه به ظرایف طراحی در کار رعایت شده باشد و هم این که بتوان از کار طراحی شده، استفاده کرد. زیرا بسیاری از طرح‌های شرکت کننده‌ها غیر کاربردی است؛ به طوری که اگر از مردم پرسیده شود حاضر هستند چنین کار‌هایی را بخرند و به تن کنند، جواب منفی خواهند داد و دلیلشان هم این است که به خاطر طرح، نوع برش ها و رنگ بندی‌ها حاضر به پوشیدن چنین لباس‌هایی در خیابان نیستند.

قضاوت درباره طرح‌ها فارغ از سلیقه شخصی باشد

به گفته این استاد دانشگاه، اغلب مردم ترجیح می‌دهند لباس‌های معمولی تری که عرف جامعه است را به تن کنند تا در سطح جامعه غیرعادی به نظر نیایند و فقط عده‌ای از افراد هستند که از چنین کار‌هایی برای حضور در برخی از مراسم‌های خاص استفاده می‌کنند.

مقدم می‌گوید: یادم است در یکی از دوره‌های جشنواره، جلیقه‌ای در میان آثار شرکت کننده‌ها برای داوری وجود داشت که روی آن، به طور کامل گلدوزی و به نوعی، سوزن دوزی مخصوص افغانستان روی آن کار شده و بسیار هم ظریف کار شده بود که یکی از داوران با بی تفاوتی به آن اثر نگاه کرد و جلیقه را کنار گذاشت و گفت که روی آن کار خاصی صورت نگرفته است. سپس، من با بیان توضیحاتی، توجه شان را به ظرافت و کار‌هایی که روی اثر شده بود، جلب کردم و پس از آن، متوجه شدند که برای این جلیقه، زحمات زیادی کشیده شده یا در دوره دیگری از جشنواره، شرکت کننده‌ای با سلیقه، به طراحی مانتویی ساده، ولی در عین حال، خاص با تکه دوزی‌های بسیار ظریف و درخور توجه، پرداخته بود که این کار باید مورد قضاوت و داوری قرار می‌گرفت و با وجود سادگی، جزء کار‌هایی بود که بیشترین امتیاز آن دوره را دریافت کرد و دلیل آن هم زحمت، ذوق و با سلیقه بودن طراح بود و البته در طول این جشنواره ها، شرکت کننده‌هایی هم بودند که آثاری را تحت عنوان طراحی لباس ایرانی- اسلامی معرفی می‌کردند. ولی این طرح‌ها نه ایرانی و نه اسلامی بودند.

او گفت: وقتی می‌خواهیم در دانشگاه، رویداد و جشنواره‌ای به قضاوت چیزی بپردازیم باید فارغ از علاقه و سلیقه هایمان عمل کنیم. یعنی مهم این است که طرح ها، طبق اصول و استاندارد‌های لازم و آموزش داده شده باشند نه این که ما به عنوان داوران، به علاقه خودمان به پارچه ها، رنگ بندی و طرح‌های به کار رفته شده امتیاز دهیم. بنابراین، با توجه به این که درستی کار از اهمیت بسیاری برخوردار است، قضاوت‌های ما نیز حتماً باید بر مبنای درستی کار باشد. در حالی که بسیاری از مواقع، شاهد سلیقه‌های شخصی در امر قضاوت طرح‌ها و همگام نبودن دیدگاه‌های داوران با تغییرات روز هستیم. پس، واقعیت این است که نگاه اغلب افرادی که قضاوت می‌کنند خیلی مطابق با استاندارد‌های روز نیست.

داوران نگاه خود به استاندارد‌های روز مد را تقویت کنند 

او دیدن آثار و مطالعه بسیار زیاد و همچنین به روز بودن را از جمله راهکار‌های مناسب برای رفع مشکلات فوق می‌داند و می‌گوید: داوران و فعالان حوزه مد و لباس با دیدن آثار زیاد و متفاوت می‌توانند نگاه خود به استاندارد‌های روز را تقویت کنند و برای این منظور، آن‌ها حتماً باید مطالعه بسیاری داشته باشند و مسائل روز رشته خود را رصد کنند و بدانند که همه لباس‌ها نباید به سبک لباس‌های فرش قرمز باشند و می‌توان از میان کار‌های پوشیده و مطابق با استاندارد‌های و قوانین نیز، لباس‌های زیبایی را پیدا و انتخاب کرد و به جای کپی کردن، از طرح‌های مناسب بسیاری از کشورها، ایده گرفت تا لباسی را اجرا کرد که در عین زیبایی، پوشیدگی خود را هم داشته باشد. زیرا هر کشوری، طراحی‌های متفاوتی برای انواع سلیقه‌ها دارد. این در حالی است که متأسفانه، همه این موارد، در جشنواره مد و لباس رعایت نمی‌شوند.

 بسیاری از طراحان در چنین جشنواره‌هایی شرکت نمی‌کنند. زیرا حاضر نیستند که طرح هایشان در معرض عموم قرار بگیرند و به همین دلیل، آن‌ها ترجیح می‌دهند که مشتری خاص تری داشته باشند و در سکوت و دردسر کمتری فعالیت کنند و کارهایشان را به نمایش و فروش بگذارند. در نتیجه، اگر به تمامی موارد لازم توجه شود شاید این جشنواره فرصتی برای دیدن آثار بیشتر افراد باشد و نتایج بهتری نیز حاصل شود.