در برنامه ضربان شبکه سلامت حسین دلشاد فوق تخصص غدد و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص دیابت، پیشگیری و عوامل خطر به گفتگو پرداختند.

کارشناس برنامه با اشاره به این نکته که حدود یک میلیارد نفر در جهان مبتلا به دیابت هستند، گفت: نیمی از این افراد از بیماری خود آگاهی ندارند، همچنین سالیانه حدود ۲۱ میلیون نفر از مادران باردار دچار دیابت می‌شوند.

او گفت: در ایران حدود ۹ الی ۱۰ درصد افراد بالای ۲۰ سال، مبتلا به بیماری دیابت هستند.

متخصص غدد و متابولیسم در پاسخ به این سوال که بیماری دیابت از چه اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، گفت: دیابت تنها به عنوان یک بیماری مزمن، با افزایش قند خون، نیست، بلکه افزایش قند خون در طولانی مدت، با تولید مواد سمی و تاثیر بر بافت‌های مختلف بدن، به خصوص سیستم قلبی عروقی، کلیه‌ها و چشم‌ها عوارض غیر قابل جبرانی را بر فرد مبتلا به دیابت تحمیل می‌کند. در سال ۲۰۲۱ حدود ۷ الی ۸ میلیون مرگ و میر مربوط به عوارض دیابت وجود داشته است، با شناخت عوارض و مرگ و میر‌های ناشی از آن، دیابت جایگاه ویژه‌ای را در بیماری‌های طب داخلی، به خود اختصاص داده است. برای آگاهی آحاد جامعه و اطلاع رسانی از عوارض این بیماری، یک روز به روز جهانی دیابت تعلق گرفته که با انتخاب یک شعار، هم برای متخصصین و هم آحاد جامعه، برگزار می‌شود، شعار روز جهانی امسال دیابت افزایش آگاهی و اطلاع از دیابت، برای داشتن فردایی بهتر است.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که عوامل خطرساز ابتلا به دیابت شامل چه مواردی است، گفت: یک سری عوامل در زندگی روزانه، ابتلا به دیابت را مهیا می‌کند، مانند: سابقه خانوادگی (ابتلاء پدر، مادر، خواهر و برادر) که احتمال را در سایر افراد بیشتر میکند، همچنین ابتلاء عمو، عمه، خاله و؛ که خطر بروز دیابت را با نسبت کمتری امکان‌پذیر می‌سازد. وی گفت: ابتلا به دیابت ۱۰۰ درصد ژنتیکی نیست، زیرا در دوقلو‌های همسان، اگر یک قل مبتلا به دیابت باشد، قل همسان دیگر با احتمال ۵۰ درصد به دیابت مبتلا میشود و در دوقلو‌های غیر همسان نیز اگر یک قل مبتلا به دیابت باشد، شانس ابتلاء قل دیگر، ۲۵ درصد خواهد بود.

این متخصص غدد در پاسخ به این سوال که عوامل محیطی چگونه در ابتلا به دیابت اثرگذار است، گفت: سبک و روش زندگی که شامل: بی تحرکی، کاهش فعالیت فیزیکی، افزایش وزن و چاقی باشد، از عواملی هستند که مقاومت به انسولین را بالا می‌برند و باعث ایجاد دیابت در فرد می‌شوند، همچنین رژیم‌های غذایی غیر سالم، که شامل: مصرف بیش از حد مواد قندی، نمک زیاد، فست فود‌ها و... هستند، از دیگر عوامل ایجاد کننده دیابت به شمار می روند. وی همچنین سابقه ابتلا به فشارخون، سابقه بیماری دیابت در بارداری و همچنین خانم‌هایی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند را، از دیگر عوامل زمینه ساز بروز دیابت برشمرد.

دکتر دلشاد، زندگی شهرنشینی، بی تحرکی، عدم فعالیت جسمی و استفاده از وسایل نقلیه را از دلایل چاقی نام برد، او گفت:چاقی و دیابت دوقلوی قرن بیست و یکم نام گرفته اند. همچنین، دیابت را به سه گروه نوع یک، نوع دو و دیابت در زنان باردار تقسیم‌بندی کرد.

وی گفت ۹۰ درصد موارد دیابت، دیابت نوع دو است، که به صورت ارثی و به خصوص اکتسابی در فرد ایجاد می‌شود،و امروزه با افزایش چاقی و مصرف غذا‌های ناسالم، شیوع دیابت نوع دو در کودکان و نوجوانان افزایش یافته است.

کارشناس برنامه گفت: تمهیدات پیشگیری کننده از ابتلای به دیابت، از کودکی آغاز می‌شود، والدین نباید به بچه‌ها تحمیل کنند، که غذای بیش از حد بخورند، چاقی کودکان ممکن است، زمینه ساز دیابت در آینده باشد.

او به والدین توصیه کرد: فرزندان را عادت به پرخوری ندهند، تا از اضافه وزن کودکان جلوگیری شود.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال، که مرحله پیش دیابت چیست، گفت: اگر فرد در دو نوبت، پس از ۸ ساعت ناشتایی، قند خون بین ۱۰۰ الی ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر را داشته باشد، پیش دیایت نامیده می‌شود.

وی گفت: پیشگیری اولیه در مبتلایان به پیش دیابت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا مبتلایان به پیش دیابت، در طی ۵ سال آینده، ۷۰ درصد امکان ابتلا به دیابت آشکار را خواهند داشت، در این گروه پیشگیری اولیه می‌تواند جلوی دیابت آشکار را بگیرد. سبک زندگی سالم که شامل رژیم غذایی سالم و فعالیت جسمی مناسب است به این افراد توصیه می‌شود، زیرا مانع اضافه وزن و چاقی افراد می‌شود، این فرمول از مهمترین راه‌های پیشگیری از دیابت آشکار است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مشکلات قلبی و عروقی، کلیه‌ها و مشکلات چشمی را از دیگر عوارض بیماری دیابت نام برد، وی همچنین به زخم پای دیابتی که گاهی منجر به گانگرن (سیاه شدن زخم انگشتان) و قطع اندام می شود، اشاره کرد.