علیرضا مهدوی، معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: دیابت ملیتوس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غیر واگیر در جهان است. این بیماری چهارمین یا پنجمین علت مرگ در اکثر کشور‌های با درآمد بالا است. همچنین در کشور‌هایی که از نظر اقتصادی در حال توسعه هستند، شواهد علمی مبنی بر اپیدمی این بیماری وجود دارد. 

به گفته وی علاوه بر دیابت، اختلال تحمل گلوکز نیز یکی از معضلات بزرگ در زمینه سلامت است. مبتلایان به اختلال تحمل گلوکز بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی هستند.

او بیان کرد: دیابت نوع ۲ معمولا بیماری میانسالان و سالمندان است؛ اما در طول سال‌های اخیر به علت افزایش میزان چاقی، نداشتن تحرک بدنی و رژیم غذایی نامناسب در گروه سنی نوجوان و جوان نیز به طور فزاینده‌ای دیده می‌شود. تعداد مبتلایان به دیابت در گروه سنی ۲۰ تا ۷۹ سال در سال ۲۰۲۱ بیش از ۵۳۷ میلیون نفر بوده است. پیش بینی می‌شود این تعداد تا سال ۲۰۴۵ از مرز ۷۸۴ میلیون نفر بگذرد.

مهدوی ادامه داد: تعداد مبتلایان به دیابت نوع یک و نوع ۲ در همه کشور‌های جهان در حال افزایش است و نیمی از مبتلایان به دیابت یعنی بیش از ۲۳۰ میلیون نفر، از بیماری خود بی خبر هستند. دیابت سالانه عامل مستقیم ۶ میلیون و هفتصد هزار مرگ است.

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت با بیان این که مرگ و میر ناشی از دیابت و عوارض آن در اغلب کشور‌ها یکی از علل اصلی مرگ زود هنگام است، ادامه داد: ۳۲ درصد از مرگ‌های ناشی از دیابت در سنین زیر ۶۰ سال رخ می‌دهند. همچنین عوارض قلبی و عروقی یکی از علل اصلی مرگ در مبتلایان به دیابت و در برخی از کشور‌ها مسئول بیش از ۵۰ درصد از مرگ‌ها است.

وی گفت: برآورد تعداد کل بیماران دیابتی در جمعیت بالای ۲۵ سال در ایران در سال ۲۰۲۰ بیش از ۷ میلیون نفر بوده است. در همان سال شیوع دیابت نیز ۱۴.۱۵ درصد بوده است. میزان آگاهی از دیابت ۷۳.۲۹ درصد برآورد شده است.

مهدوی گفت: بررسی ها نشان می‌دهند که پوشش درمان دیابت در بین بیماران، ۶۵.۰۵ درصد و درمان موثر ۳۱.۰۶ درصد است. طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ انجام شد، هزینه کلی دیابت تیپ ۲ در ایران ۷۸/۳ میلیارد دلار برآورد شده است.

وی اضافه کرد: هزینه‌های مستقیم پزشکی و هزینه‌های غیر پزشکی معادل ۰۴/۲ میلیارد دلار و هزینه‌های غیر مستقیم ۷۳/۱ میلیارد دلار برآورد شده است. متوسط سرانه هزینه‌های پزشکی در سال ۲۰۱۱ برابر با ۱۰۲۶/۸۴۲ دلار بوده است. بیشترین سهم هزینه سرانه دیابت با ۵/۶۴۸/۴۱۲ دلار مربوط به عوارض این بیماری است. 

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت ادامه داد: مطالعات نشان می‌دهند که مداخلات در روش زندگی می‌تواند بروز دیابت را حداقل ۱۱ سال به تاخیر بیندازد و حتی در ۲۰ درصد از موارد بروز آن را منتفی کند. مداخلات موثر در روش زندگی شامل کاهش وزن و فعالیت بدنی با شدت متوسط است.

وی اضافه کرد: تخمین هزینه‌های مداخلات پیش‌گیرانه، بستگی به منطقه و شرایط ارائه خدمت و قیمت تمام شده خدمت داشته است و در هر کشور متفاوت خواهد بود.

مهدوی گفت: مطالعات نشان داده اند که غربالگری برای دیابت نوع ۲ در مقایسه با دیگر غربالگری‌ها در هزینه، اثربخش‌تر بوده؛ به خصوص اگر در مبتلایان به فشارخون انجام شود. غربالگری فرصت‌طلبانه و غربالگری بیماری در حین ویزیت‌های روتین، به مراتب در هزینه، اثربخش‌تر از غربالگری همگانی و جمعیتی است؛ اما غربالگری هدفمند در افرادی که یک یا چند عامل خطر دارند از همه اثر‌بخش‌تر گزارش شده است.

بنا بر اعلام دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شعار کمپین سه ساله دیابت «دسترسی به مراقبت دیابت» است و شعار اختصاصی امسال روز جهانی دیابت نیز «دیابت: شناخت خطرات، اقدام موثر» اعلام شده است.

روزشمار هفته ملی دیابت نیز به این شرح است:

شنبه ۲۰/آبان/۱۴۰۲ پیش دیابت
یکشنبه ۲۱/آبان/۱۴۰۲ دیابت و نقش رسانه‌ها
دوشنبه ۲۲/آبان/۱۴۰۲ دیابت، آموزش، مشارکت مردمی و سمن‌ها
سه شنبه ۲۳/آبان/۱۴۰۲ روز جهانی دیابت «دیابت: شناخت خطرات، اقدام موثر»
چهارشنبه ۲۴/آبان/۱۴۰۲ دیابت، بهبود دسترسی به درمان
پنجشنبه ۲۵/آبان/ ۱۴۰۲ دیابت، شیوه زندگی سالم با تغذیه سالم
جمعه ۲۶/آبان/۱۴۰۲ دیابت، شیوه زندگی سالم با فعالیت بدنی