روز گذشته رئیس کل بانک مرکزی محمدرضا فرزین خبر از برنامه اول بانک مرکزی یعنی احیا، ساماندهی و اصلاح بانک‌های ناتراز داد. اصلاح ناترازی بانک‌ها که پیش از این هم وعده آن داده شده بود.

فرزین در ادامه بیان کرد: در مرحله دوم اگر عملیات احیا و ساماندهی به نتیجه مطلوب نرسید برنامه توقف و انحلال موسسه اعتباری یا بانک را اجرا می‌کنیم. در حال حاضر به ۸ بانک برنامه اصلاحی ارائه کرده‌ایم و به طور مرتب عملکرد آن‌ها را پایش می‌کنیم و محدودیت‌هایی مثل پرداخت تسهیلات و پرداخت سود به سهامدار در نظر گرفته ایم تا به سمت کاهش ناترازی حرکت کنند. انحلال یک موسسه دیگر نیز در دستور کار است که به زودی انجام می‌شود.

۱۰ آذر بود که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران خبر از انتقال مؤسسه اعتباری نور به بانک ملی را داد و بر همین اساس وزیر اقتصاد احسان خاندوزی در صفحه خود در فضای مجازی نوشت: بانک ملی ایران مسئولیت تمام سپرده‌های یک موسسه اعتباری ناتراز (نور) را در ازای انتقال معادل از دارایی‌ها پذیرفت. ۹ مهر ماه نیز انحلال موسسه اعتباری توسعه عملیاتی شده بود.

ناترازی شبکه بانکی که پیش از این شقاقی کارشناس اقتصادی به باشگاه خبرنگاران جوان در رابطه با آن گفته بود: در نظام بانکی کشور با یک سه گانه ناممکن مواجه هستیم که من این سه‌گانه ناممکن را از یکی از نظریه‌های تجارت بین المللی دریافت کردم.

او در ادامه می‌گوید: در سه گانه ناممکن نظام بانکی بانک‌ها از دولت مجوز خلق پول و جذب سپرده‌های مردم را دارند در ضلع دیگر مثلث نرخ بهره حقیقی در اقتصاد ایران منفی است و در ضلع سوم به بانک‌ها اجازه بنگاه داری داده شده ماحصل این سه گانه ناممکن این شده که اول بانک‌ها به دلیل فضای نرخ حقیقی منفی تمایلی به تسهیلات دهی به بخش خصوصی ندارند و خلق پول و جذب سپرده‌های مردم عمدتا به سمت بنگاه‌های زیر مجموعه خود بانک‌ها رفته است و نکته آخر هم به سبب اینکه بانک‌ها تخصص بنگاه داری ندارند عمدتا این قسمت هم به منابع منجمد و بلوکه شده تبدیل شده و در نهایت خروجی این موارد به ناترازی شبکه بانکی ختم شده است.

به گفته این کارشناس اقتصادی، بانک‌هایی داریم که خلق پول عجیب داشتند و یک مرکز تجاری ساختند یا به بنگاه‌های زیر مجموعه خود تسهیلات کلان پرداخت کردند و این پول بدون بازگشت بلوکه شده که تمام این موارد سبب ایجاد ناترازی شبکه بانکی شده است. مفهوم ناترازی هم این است که اکنون شبکه بانکی ما دارایی‌های زیاد دارد، اما این دارایی‌ها سیالیت ندارد.

او افزود: وقتی بانک‌ها به سبب این سه گانه ناممکن درگیر ناترازی شده اند مجبور می‌شوند برای پوشش این ناترازی خود یا از بانک مرکزی اضافه برداشت داشته باشند یا به خلق پول مضاعف ادامه دهند که نتیجه هر دو این کار رشد نقدینگی و تحمیل تورم در اقتصاد است.

ناترازی شبکه بانکی که علاوه بر تحمیل تورم بر سفر‌ه های مردم، تولید را هم هدف قرار می‌دهد به تازگی هم رئیس جمهور با اشاره به این موضوع گفت: در اصلاح نظام بانکی بنگاهداری و منجمد کردن دارایی‌ها و عدم فروش دارایی‌ها به موقع موضوعی است که دولت دنبال می‌کند. بنگاهداری بانک‌ها به تولید صدمه می‌زند.

بنگاهداری برخی از بانک‌ها آفتی برای بخش تولید

در همین راستا هم حجت الله فرزانی کارشناس اقتصادی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: زمانی که بخشی از منابع بانک‌ها منجمد و در بنگاهداری خلاصه شده است در حالی که یکی از رسالت‌های آن رفع نیاز خانوار و تامین تسهیلات مورد نیاز آن‌ها و بخش تولید است به تبع منابع به بخش دیگر تخصیص داده می‌شود و منابع بانک محدود می‌شود.

این کارشناس امور بانکی در ادامه اظهار کرد: منابع محدود شده بانک‌ها که می‌توانست به تولید و سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی تخصیص داده شود، اما به سوی دیگر می‌رود که این اقدام به بخش‌های تولیدی آسیب خواهد زد. بخش‌های تولیدی که میزان تسهیلات دریافتی آن‌ها متناسب با رشد تورم نخواهد بود لذا توان واحد‌های تولیدی کاهش پیدا می‌کند.

فرزانی عنوان کرد: واحد‌های تولیدی به سبب این که سرمایه در گردش کوچک تری توانستند دریافت کنند و تامین بر اساس ظرفیت عملی آن‌ها کافی نیست به ناچار ظرفیت تولید کاهش پیدا می‌کند و اگر به شکل کل نگاه کرد در مجموع این فرآیند باطل به کل اقتصاد کشور آسیب خواهد زد به طور کلی بنگاهداری بانک‌ها توان بخش واقعی اقتصاد را در بحث رشد تولید کوچک خواهد کرد.

به گفته کارشناسان اما دلایل متعددی برای شکل‌گیری ناترازی شبکه بانکی وجود دارد که بنگاهداری برخی از بانک‌ها از جمله مهم ترین دلایل به شمار می‌رود در همین راستا سیاوش غیبی پور کارشناس اقتصادی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در شکل گیری ناترازی شبکه بانکی عوامل متعددی نقش دارند که یکی از این عوامل بنگاهداری برخی از این بانک‌ها، ناترازی است. پدیده بنگاهداری بانک‌ها در کشور هم ریشه در چند عامل دارد که برخی از آن‌ها ارادی و مواردی غیر ارادی است.

او در ادامه گفت: منابع آزاد و شناور بانک‌ها باید در اختیار تولید قرار گیرد، اما زمانی که این منابع منجمد و به سمت بنگاه داری‌های بانک‌ها رود حاصل آن سبب به وجود آمدن برخی از مشکلات اقتصادی برای بخش‌های مختلف و حتی خود بانک‌ها خواهد داشت در کل بنگاهداری بانک‌ها سبب می‌شود منابع به سمت سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال نرود و علاوه بر شکل گیری ناترازی حتی می‌تواند آن را تشدید کند ناترازی شبکه بانکی که می‌تواند قلب اقتصاد کشور را دچار مشکل می‌کند.