برنامه امواج شبهه رادیو گفتگو در گفتگو با علی ودایع (کارشناس رسانه و مسائل بین الملل)، سیدمحمد بحرینیان (پژوهشگر و وفعال رسانه) و در ارتباط تلفنی با دکتر محمد قادری (کارشناس ارشد رسانه) به موضوع رسانههای بیگانه از ایجاد انحراف در موضوعات اصلی تا مهم جلوه دادن مسائل فرعی پرداخت.
محمود شهیدی-کارشناس مجری: وضعیت پوشش رسانههای بیگانه به خصوص نسبت به تحولات غزه و ارتباط دادن میان سوژه غزه با برخی از سوژههای داخلی ایران که البته این پیوند بیشتر حالت مفهومی دارد، به عنوان مثال بحث مفهوم انتخاب و انتخابات در ایران و در غزه، پایگاه اجتماعی حماس در غزه و جناحهای مختلف در ایران، همچنین وضعیت اقتصادی و رویکرد اسرائیل و افراط گرایی آن و تلاش برای به حاشیه بردن برخی از آیتمها یا عناصری مانند افراط گرایی در غزه و برجسته سازی مسائلی دیگر در این زمینه است. خط انحراف مخاطب از موضوعات اصلی به مسائل فرعی را چگونه ارزیابی میکنید؟
علی ودایع کارشناس رسانه و مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال گفت: باید در ابتدا بازیگران و عوامل متفاوتی که در جنگ روایتها به موازات جنگ میدان غزه فعالیت میکنند را دسته بندی کنیم در دسته اول رسانههای اسرائیلی که دارای دو شاخهی رسانههای اپوزیسیون داخل خط اشغالی و رسانههای حامی دولت بنیامین نتانیاهو هستند. رسانههای منتقد از روز ابتدایی طوفان الاقصی و جنگ غزه مدام دولت صهیونیستی را مخاطب قرار میدادند و کبودها و خلاءهای اسرائیلی را برجسته میکردند در واقع مقصر اصلی را شخص نتانیاهو و دولت او میدانستند. اینکه در عملیات طوفان الاقصی ارتش اسرائیل کجا بوده و مناقشه داخلی سرزمین اشغالی در روزنامههایی مانند هاآرتس، جروزالم پست نقش پر رنگی داشتند. از آن سو روزنامه ایی مانند اورشلیم قدس به دنبال تحریک شهرک نشینهای صهیونیستی برای تشدید تخاصم بوده و آنچنان به تندروی در داخل رژیم صهیونیست میپردازند که روزنامههای منتقد را نیز به همراهی با حماس و مردم فلسطین متهم میکنند.
تاکتیک همراهی رسانههای غرب با مخاطب برای القای افکار خود
وی افزود: پس از رسانههای اسرائیلی باید رسانههای آمریکایی را به عنوان متحد اصلی اسرائیل مورد بررسی قرار داد. رسانههای آمریکایی در ابتدا به دنبال توجیه جنگ غزه بودند و به موازت سفر جو بایدن به سرزمین اشغالی شاهد این بودیم که رسانههای آمریکایی یک صدا به دنبال توجیه افکار عمومی در راستای ایجاد چتر حمایتی برای شهرک نشینهای صهیونیستی بوده است. اما در ادامه به موازات تعارض یا تضاد منافعی که بین کاخ سفید و شخص بنیامین اتفاق افتاد، شاهد بودیم که بعضی از رسانههای بیگانه مانند نیویورک تایمز یا واشنگتن پست اقدام به انتشار گزارشهای افشاگرانه با دو هدف زدند. یک؛ اعمال فشار در راستای سیاستهای کاخ سفید به نخست وزیر اسرائیل و دو؛ ایجاد همراهی با موج اعتراضی بود که در سرزمین اشغالی، آمریکا و اروپا وجود داشت که یکی از تاکتیکهای مرسوم تاکتیک همراهی میباشد. بدین معنا که رسانه آنچه مخاطب میخواهد را میگوید، اما در ادامه آن چیزی را به مخاطب القاء میکند که در اهداف بلند مدت خود دنبال میکند.
بیشتربخوانید
آمریکاییها و صهیونیستها به دنبال پارامترهای متفاوت در جنگ رسانهای
این کارشناس اضافه کرد: ذیل این مصادره به مطلوب، رسانههای آمریکایی دنبال سیاست دوکشوری هستند و آن را حافظ امنیت برای شهروندان سرزمین اشغالی و برای مردم فلسطین میدانند. در ده روز اخیر آمریکاییها به دنبال توجیه کشورهای همسو با خود برای حضور در ائتلاف دریای سرخ هستند. آمریکاییها در جنگ رسانهای که حول محور دریای سرخ دنبال میکنند به دنبال تحریک کشورهای خاور دور نیز هستند که در این راستا میتوان مشخصا از ژاپن، چین و استرالیا میتوان نام برد.
ودایع همچنین گفت: در کنار آمریکاییها رسانههای منسوب به رژیم صهیونیستی مدام در تلاش اند تا پای ایران را در میان جنگ بکشند این در حالی است که نمایندگی رسمی ایران در سازمان بین الملل قویاً این موضوع را نفی کرده و مقام معظم رهبری نیز در این خصوص موضع گیری صریحی داشتند. این نشان میدهد که آمریکاییها و صهیونیستها پارامترهای متفاوتی را در جنگ رسانهای دنبال میکنند.
شکاف پنهان در قلب تل آویو!
وی اظهار داشت: در ادبیات رسانههای غربی و رژیم صهیونیستی از تاکتیک برچسب زنی نیروهای نیابتی استفاده میکنند. در گفتمان رسمی جمهوری اسلامی ایران، ایران هیچ گروه نیابتی در منطقه ندارد وگروههای مقاومت به طور خودمختار رفتار میکنند. نوع بازی اتحادیه اروپایی در این میان کاملا متفاوت است. یورونیوز به عنوان رسانه رسمی اتحادیه اروپایی اگر چه در لفافه از رژیم صهیونیستی دفاع میکند، اما در میان گزارشهای خود و خط خبری در دفاع از حقوق بشر به دنبال کنترل سطح تنش است. دابل استاندارد حقوق بشری اروپاییها در جنگ غزه کاملا مشهود است و قابل انکار نیست، اما نوع رفتار رسانهای آنها با آمریکاییها بسیار متفاوت است و به دلیل تضاد و تعارض منافع دودلی شدیدی میان اروپاییها برای حضور در ائتلاف دریای سرخ وجود دارد و نگران تبعات جنگ و گستره خاورمیانه هستند. آنها به دلیل اینکه درگیر جنگ با اُکراین هستند، دیگر توان پرداخت هزینههای جدید را ندارند. بنابراین؛ سعی میکنند تا در بمباران خبری خود دست به عصا باشند.
وی افزود: آمریکاییها انتظار داشتند که رسانههایی مانند العربیه در جنگ غزه طرف آنها را بگیرد، اما نوع پرموت کردن و پرداخت خبرها مورد پسند آمریکاییها نبود. یا حتی نوع پرداخت اخبار در الجزیره افشاگری بوده است. اما همچنان برخی از رسانههای منطقه کدگذاری دوکشوری را نیز دنبال میکنند.
بنیامین نتانیاهو همچنان نیازمند حمایت آمریکا و ادامه جنگ است
محمود شهیدی-کارشناس مجری: آیا اکنون ادراک سران رژیم صهیونیستی نسبت به هفتههای اول یا نقش آفرینی ادراک رسانههای فارسی زبان بیگانه تغییری کرده است؟
ودایع در این رابطه گفت: در حال حاضر خط خبری صهیونیستها سکوت اختیار کرده اند. اما جروزالم پست، شب گذشته درگزارشی ابراز نگرانی خود را از تبعات انتقام ایران از اسرائیل کرده بود. ذیل همان دوگانه پوزیسیون سرزمین اشغالی و رسانههای حامی دولت بنیامین نتانیاهو باید به این نکته توجه داشت که در برخورد با شهادت سردار سیدرضی موسوی این دوگانگی همچنان ادامه دارد.
رسانههای فارسی زبان بیگانه نیز در راستای دستاوردسازی برای رژیم صهیونیستی
وی اضافه کرد: ضعف بزرگی که رژیم صهیونیستی با آن روبه روست نگرانی درباره ادامه حمایتهای آمریکا از آنهاست که ذیل جنگ اُکراین آمریکا نیز دغدغههایی با روسیه دارند. بنیامین نتانیاهو همچنان نیازمند حمایت آمریکا و ادامه دادن جنگ و حتی گسترش آن نیز است. چون میداند فردای روز جنگ، غزه باید جوابگوی سیر انتقادات رسانههای داخلی باشد. صهیونیستها با فقدان یک سرزمین برای تصرف مواجه هستند. آنها برای اینکه بتوانند غزه را تصاحب کنند در بلند مدت میبایست همچنان هزینههای گزافی متحمل شوند. خبرهایی از این دست که تیپ گولانی در تلههای حماس گرفتار شده است توسط رسانههای اپوزیسیون نشر و گسترش پیدا میکند، در کنار رویکرد رژیم صهیونیستی، رویکرد رسمی آنها قابل تحلیل و ارزیابی است. آنها به دنبال دستاوردسازی هستند. رسانههای فارسی زبان بیگانه نیز در راستای دستاوردسازی برای رژیم صهیونیستی هستند.
تلاش رژیم صهیونیستی برای جذب جامعه خاکستری ایران
ودایع با اشاره به پیام انتشار ویدیویی سخنگویان فارسی زبان ارتش رژیم صهیونیستی در شب یلدا گفت: رژیم صهیونیستی در تلاش است تا جامعه خاکستری ایران را مخاطب خود قرار دهند و این یک اتفاق جدیدی به شمار میآید، آنها میخواهند خود را به نوعی دوست مردم ایران قلمداد کنند. رسانههای اپوزیسیون فارسی زبان ذیل دسته بندی ابتدای ما نیز دارای تفاوت رفتاری در انعکاس تحولات غزه و برخورد با موضوعات داخلی ایران هستند.
وی افزود: رسانههای فارسی زبان اپوزیسیون و دکترینی که با نگاهی کلان به دنبال گیج کردن مخاطبین خود هستند اقدام به برجسته سازی تنشهای درونی جامعه ما بواسطه موضوعاتی که برای مردم ما ملومس است مانند گرانی میباشند. همچنین شایعه پراکنی که ذیل آن انجام میشود، مانند پرداختن به موضوع مالیات و یا آن حمله هکری در حال آشفته کردن ذهن مخاطب است که در کنار آن مشغول بمباران خبری میشود که نتیجه آن از دست دادن تحلیل مخاطب در خصوص حجم انبوهی از اخبار میشود. آنچکه اکنون در بمباران رسانههای اپوزیسیون شاهد هستیم، تلقین و برجسته سازی نارضایتی از وضعیت اقتصادی، تحریک احساسات و ایجاد موج احساساتی نسبت به موضوعات زرد است. در کنار همه این موضوعات، پیام یلدای منتشر شده عملا به دنبال ایجاد یک ارزش جدید در تقابل با ارزشهای سنتی و قدیمی ماست. در کنار این همه، آنها تلاش میکنند تا برای رژیم صهیونیستی یک دستاورد ایجاد کنند.
تغییر راهبرد رژیم صهیونیستی نسبت به ایران تغییر ادراک است نه در موازنه
محمود شهیدی-کارشناس مجری: به حاشیه راندن متن توسط رسانههای بیگانه در پیوند با ارتباطات داخلی ایران یا انتساب برخی مسائل مانند تروریسم و افراط گرایی ایران را تحلیل بفرمائید:
سیدمحمد بحرینیان پژوهشگر و وفعال رسانه نیز در ادامه این گفتگو در پاسخ به این سوال عنوان کرد: از حماسه طوفان الاقصی تاکنون ۸۰ روز گذشته است. در دو ماه اول خبری از اقدامات خصمانه اسرائیل علیه ملت ایران به صورت مستقیم نبود. به تعبیری به دلیل اینکه در بُعد رسانه و میدان بسیار آسیب دیده بودند، به خود مشغول بودند. اما اکنون ۲۰ روزی است که فرصت این را پیدا کرده اند که به دیگران مشغول باشند و در عملیات سایبری گنجشک درنده، سامانههای سوخت ما را مختل کردند و چهارم دی ماه نیز در حمله مستقیم سردار سیدرضی موسوی را به شهادت رساندند. مشخصا این بدین معناست که ما یک تفاوت در راهبرد از سمت رژیم صهیونیستی نسبت به جمهوری اسلامی ایران و منافع آن داریم.
وی افزود: باید مراقب باشیم که آن را به غلط تحلیل نکنیم. این تغییر راهبرد میتواند، ناشی از تغییر موازنه یا تغییر ادراک باشد که حتما ناشی از تغییر در موازنه نیست و حتما ناشی از تغییر ادراک است. آنچکه رسانههای خارجی از چهارم دی ماه تا کنون به تبلیغ آن پرداختند، این است که اسرائیل خود را بازیابی کرده و فرصت این را پیدا کرده که نه تنها به حریف میدانی خود حماس و فتح غلبه میدانی پیدا کند، بلکه فرصت این را یافته که با بازیابی خود به پدرخواندهها رسیدگی کند و سروقت حزب الله لبنان و مستقیم به سمت جمهوری اسلامی ایران برود. اگر این سرفصل از تحلیل را بپذیریم در واقع پذیرفته ایم که رژیم صهیونیستی موازنه را به سود تغییر داده است و بنابراین؛ میتوان گفت که در این تحلیل تغییر راهبرد اسرائیل در مواجه با جمهوری اسلامی ایران ناشی از تغییر موازنه است. در حالیکه میتوان ثابت کرد که این اتفاق رخ نداده است. اولین اقدامی که سران رژیم صهیونیستی در ۷ اُکتبر انجام دادند، این بود که اعلام کردند که یک عملیات سخت و ویرانگر علیه نوار غزه با دو هدف اصلی، نابودی حماس و کوچ اجباری فلسطینیها از شمال نوار غزه شروع خواهیم کرد. اکنون این سوال پیش میآید که این دو شعار تاکنون محقق شده است؟ و یک نه قطعی پاسخ به این سوال خواهد بود.
مقدمات انتفاضهی سوم در کرانه باختری
بحرینیان بیان کرد: اکنون در روزهای آخر ماه دسامبر قرار داریم که در تاریخ ۱۸ و ۲۰ و ۲۲ دسامبر بیش از ۱۰ حمله به کرانه باختری صورت گرفت. به این معنا که اوضاع نوار غزه متفاوت نشده است و حتی در نواره غزه سربازان اسرائیلی توسط نیروهای نظامی نیز به کمین هم افتاده اند. حتی در این چند روز گذشته ۱۴ افسر نظامی هلاک شده داریم. کرانه باختری فعال شده است و به هر حال جبهه مقاومت این توانایی و توفیق را داشته که جبهه واحد خود را به ۵ جبهه گسترش دهد. میتوان گفت که اکنون در کرانه باختری مقدمات انتفاضهی سوم در حال شکل گیری است و جبههی حزب الله لبنان نیز از شمال به عنوان جبههی سوم فعالتر شده و یک سوم توان ارتش اسرائیل را به خود مشغول نگه داشته است و تلفات نیز میگیرد.
وی عنوان کرد: در حاشیهی باریکهی غزه، محدودهی شهرک نشین وجود دارد که به اصطلاح رسانه به آن غلاف غزه گفته میشود. شهرکهای صهیونیست نشین عمدتا افراد مسلح و با انگیزه در حذف فلسطین و نیروهای کاملا ایدئولوژیکی میباشند. غلاف غزه تا شعال چند کیلومتری کاملا تخلیه است، همچنین شمال سرزمینهای اشغالی که در مرز با جنوب لبنان است، به دلیل اقدامات حزب الله تا شعاع ۱۰ کیلومتری تخلیه است. بنابراین؛ جمعیت سرزمینهای اشغالی در یک محدودهی مرکزی فشرده شده است.
بحرینیان در ادامه گفت: جبهه چهارم فعال، جبهه یمن است که بخشی از تاریخ به شمار میآید. در واقع در آستانه تحول تاریخ هستیم. رژیم صهیونیستی از سال ۱۹ و ۴۸ و قبل از آن که جنگهایی را علیه اعراب صورت میداد، با بیش از ۵ کشور عربی مستقیم و غیرمستقیم جنگیده است یعنی صرفا جنگ با فلسطین نیست. بلکه با ۶ کشور از جمله لبنان، سوریه، مصر، اُردن و عراق نیز بوده است که با ایران نیز به طور مستقیم و غیر مستقیم جنگ داشته است. یمن هیچ کجای این تاریخ ۷۵ ساله سراسر نکبت رژیم صهیونیستی نیست. امروز پاگذاشتن یمن از فاصله بیش از هزار کیلومتری به این جنگ دو اقدام مهم را رقم میزند.
یمن جبهه چهارم، جبهه مقاومت است
وی درباره این دو اقدام توضیح داد: نکته اول این است که یمن مستقیما موشک شلیک میکند نکته دوم اینکه یمن به دومین آبراه مهم دنیا به دریای سرخ مسلط و مشرف است و هزینه ترانزیت، ارسال کمک و تجارت با رژیم صهیونیستی را با بقیه کشورها به شدت بالا برده است. بنابراین؛ یمن جبهه چهارم است.
حماس در افول نیست/ گسترش جبهه یگانه حماس به جبهههای پنج گانه
بحرینیان درباره جبهه پنجم گفت: جبهه پنجم حمله به نیروهای آمریکایی توسط جریان مقاومت در سرتاسر منطقه در ایام فعلی بویژه در عراق است. بنابراین؛ میتوان نتیجه گرفت که حماس نه تنها در افول نیست و موازنه به نفع رژیم صهیونیستی به هم نخورده است بلکه جبهه یگانه خود را به جبهههای پنج گانه گسترش داده است که در هر ۵ جبهه نیز در حال تشدید عملیات میباشد.
وی بر این باور است که سران رژیم صهیونیستی کم کم متوجه خواهند شد که تغییری انجام داده اند، اما این تغییر ناشی از تغییر موازنه نیست بلکه ناشی از تغییر ادراک سران صهیونیست است و ادامه این وضع به نفع آنها نخواهد بود. آنها میخواهند تا حتما با ایجاد درگیری با ایران پای بازیگران بزرگتری را به میدان بکشند تا از این وضعیت نجات یابند.
ما به دنبال عملیات زمینی کوچک نیستیم
بحرینیان خاطرنشان کرد: جنگهای راهبردی مانند جنگی که اکنون با اسرائیل داریم، از دسته جنگهایی هستند که نیاز به صبر، علم و اشراف عمیق و کار تدریجی است. نه ما و نه دیگر اعضای جنگ مقاومت به دنبال عملیات زمینی کوچک نیستیم. بلکه به دنبال راهبردی هستیم تا هر سرزمین یک دولت داشته باشد. گزینههای روی میز ما نیز کم نیست. بنابراین؛ ما به دنبال یک واکنش تند و هیجانی نخواهیم بود.
نتانیاهو خود را در انتخابات از پیش باخته میبیند
وی با بیان اینکه ذیل مفهوم فلسطین و ارتباط ماجرای اخیر غزه و طوفان الاقصی با انتخابات سه نکته را میتوان عنوان کرد، گفت: یک؛ تصورآنها از انتخابات ایران. تصور آنها بر این است که ایران در آستانه انتخابات خود به دنبال یک درگیری جدی نیست و این وقت ضربه زدن است. این موضوع مردود است و این القای هراس نه تنها در دولت بلکه در ملت ایران نیز صورت عمل نکرده است. بنابراین؛ ذیل کلیدواژه انتخابات ایران این مفهوم کاملا بی معنی است. دو؛ انتخابات در آمریکا. بایدن به دنبال درگیری نیست. کما اینکه از همان روز نخست که عملیات طوفان الاقصی صورت گرفت قبل از اینکه ما چیزی بگوییم، دولت آمریکا مرتب تاکید داشت که با بررسیهای صورت گرفته ردپایی از ایران در این ماجرا پیدا نشده است. سوم؛ انتخابات در سرزمینهای اشغالی؛ انتخاباتی که در نوار غزه در انتخاب حماس یا هر گروه دیگری اتفاق میافتد، به نظر میرسد که در اولویت نیست و شاید اکنون امکان آن وجود نداشته باشد و انتخابات در سرزمینهای اشغالی به شدت تحت تاثیر عملکرد نتانیاهو خواهد بود و به نظر میرسد که نتانیاهو، چون خود را در انتخابات از پیش باخته میبیند، انتخابات در سرزمینهای اشغالی نیز حتما به سود دولت فعلی رقم نخواهد خورد.
بهرهگیری از تکنیک جابه جایی متن با حاشیه برای تغییر افکار عمومی
دکتر محمد قادری کارشناس ارشد رسانه در ارتباط تلفنی با برنامه امواج شبهه خاطرنشان کرد: رسانههای نظام سلطه با محوریت رسانههای معاند فارسی زبان و برخی از رسانههای دیگر که خطمشی آنها کاملا براساس دستورکار تعریف شده است، مقابله مستقیم با خط مقاومت و محور آن جمهوری اسلامی ایران است و به عنوان یک راهبرد همواره رکن اصلی رفتارها و اقدامات آنها بوده است. نکته حائز اهمیت این است که برخی از مقاطع رسانههای محور مقاومت و منتسب به جمهوری اسلامی ایران توانسته اند با در دست گرفتن روایت اول به نوعی از فضای واکنشی همیشگی خارج شوند و حضوری فعال داشته باشند.
جوسازی ذهن مخاطب برای پنهان کردن شکست آمریکا و صهیونیست از محور مقاومت
وی افزود: بعد از طوفان الاقصی عملا این اتفاق رقم خورد و رسانههای غربی نتوانستند به آن معنا مانند همیشه از ابتدا ماجرا را وارونه و تحریف شده نشان دهند. البته از تکنیکهای متعددی برای اینکه مسئله را کوچک نشان دهند و یا با دروغ پردازی و با جعل اخباری از جمله کودک کشی و امثالهم استفاده کردند تا ماجرا را برگردانند، اما تاکنون نتوانستند به هدف خود برسند. بنابراین؛ طبیعی است که شاهد تلاش آنها با بهرهگیری از تکنیکهای ایجاد حاشیه و جابه جایی متن با حاشیه عملا فضا را نزد افکار عمومی تغییر دهند و با آدرس غلط دادن، موضوعات را با یکدیگر جابه جا کنند و این همان اتفاقی است که اکنون رخ داده است. بنابراین؛ از تکنیک بزرگنمایی برای بزرگ نشان دادن کوچکترین اتفاق در داخل کشور استفاده میکنند و با جوسازی ذهن مخاطب را از مسئله اصلی که شکست آمریکا و صهیونیست در مواجه با محور مقاومت است، تغییر دهند.
گفتنیست؛ برنامه «امواج شبهه» گفتگویی تخصصی پیرامون ماهیتشناسی و رفتارشناسی رسانههای فارسیزبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیکهای رسانهای است، روزهای یکشنبه و سهشنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج افام ردیف ۱۰۳،۵ مگاهرتز پخش میشود.
علاقهمندان میتوانند نظرات خود را از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۰۳۵ و شماره ۰۹۰۳۹۱۳۴۷۴۴ در پیامرسانهای مجازی به اشتراک بگذارند. این برنامه به سردبیری دکتر علیرضا داودی، نویسندگی و تهیهکنندگی سیده فاطمه شعار، اجرا و کارشناسی محمود شهیدی به روی آنتن میرود همچنین در این برنامه فائزه مقدم مسئول دعوت از مهمانان، سیدهایمان مسئلهگو خبرنگار و مائده حیدری بهعنوان آیتم ساز برنامه امواج شبهه فعالیت میکنند.
منبع: فارس
اورشلیم قدس هم اشتباه است. اورشلیم پست