منجمان موفق شدند برای اولین‌بار نقشه میدان مغناطیسی سیاه‌چاله مرکزی کهکشان راه شیری را ثبت کنند. این تصویر نشان‌دهنده یک میدان چرخشی است که احتمالاً به وجود یک جت کشف‌نشده اشاره دارد.

سیاه‌چاله مرکزی کهکشان راه شیری جرمی حدود ۴.۳ میلیون برابر خورشید دارد و یک سیاه‌چاله فعال است، زیرا هرآنچه را که در اطراف باشد، به درون خود می‌کشد. اخیراً منجمان با استفاده از تلسکوپ «EHT» موفق شده‌اند برای اولین‌بار تصویر (نقشه) میدان مغناطیسی اطراف این سیاه‌چاله را ثبت کنند. این تلسکوپ درحقیقت آرایه‌ای از تلسکوپ‌های رادیویی است که در نقاط مختلف دنیا نصب و راه‌اندازی شده. به‌کارگیری این تلسکوپ‌ها در یک زمان خاص برای یک هدف یکسان، آنها را به‌نوعی تبدیل به یک تلسکوپ عظیم با ابعاد زمین می‌کند تا چنین تصاویر شگفت‌انگیزی ثبت کنند.

سیاه‌چاله و میدان مغناطیسی

امروزه وجود یک میدان مغناطیسی قدرتمند در اطراف سیاه‌چاله‌ها به‌خوبی به اثبات رسیده است. میدان مغناطیسی بر نحوه برهم‌کنش سیاه‌چاله با گاز و مواد اطراف تأثیر می‌گذارد. جالب است بدانید که سیاه‌چاله مواد را در اثر گرانش قوی خود به درون می‌کشند و درعوض تابش‌های از ذرات دارند که قابل رصد است. ذراتی که در این تابش‌ها به بیرون رانده می‌شوند، سرعتی نزدیک به سرعت نور دارند و «جت» نامیده می‌شوند. سیاه‌چاله مرکزی کهکشان ما که «*Sgr A» نام دارد نیز از همین قاعده پیروی می‌کند.

قطبیدگی نور و رصد آن

میدان مغناطیسی که در اطراف سیاه‌چاله وجود دارد، می‌تواند نور تابیده‌شده از سیاه‌چاله را قطبیده کند. این یعنی امواج نور در اثر وجود میدان مغناطیسی، در یک زاویه خاصی جهت‌گیری می‌کنند. این جهت‌گیری «قطبش نور» نام دارد و مشاهده این قطبش به دانشمندان این امکان را می‌دهد که اطلاعاتی در مورد میدان اطراف سیاه‌چاله به‌دست آورند. پس تصویر جدید منتشرشده از نور قطبیده سیاه‌چاله *Sgr A نشان‌دهنده میدان مغناطیسی قوی در اطراف آن است.

نور قطبی‌شده (نور جهت‌گیری کرده در اثر میدان مغناطیسی) اطلاعات ارزشمندی درباره خواص گاز اطراف سیاه‌چاله و مکانیسم‌هایی که مواد را به درون خود می‌کشد، به دانشمندان می‌دهد.

دانشمندان پیش‌ازاین قطبیدگی نور اطراف سیاه‌چاله ابَرپُرجرم دیگری به نام «*M۸۷» را نیز مطالعه کرده بودند. آنها حالا با مقایسه این مطالعات دریافته‌اند که میدان‌های مغناطیسی در اطراف سیاه‌چاله‌های فعال تقریباً شبیه به یکدیگر هستند.

این مقایسه خبر از یک راز پنهان دارد! میدان مغناطیسی قوی و منظمی که در اطراف سیاه‌چاله کهکشان ما دیده شده، احتمالاً نشان‌دهنده جت‌های بسیار پرقدرت در این سیاه‌چاله است. جت‌ها درحقیقت پرانرژی‌ترین مکانیسم کل کیهان هستند. سیاه‌چاله‌ها هرساله جرم بسیار عظیمی را به درون خود می‌کشند (معادل جرم چند خورشید) و سپس از آن را همانند جت به بیرون پرتاب می‌کنند. پس جت‌ها درحقیقت به‌طور چشمگیری بر کهکشان و گاز و مواد موجود در آن تأثیر می‌گذارند.

کشف جت در سیاه‌چاله مرکزی کهکشان راه شیری می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره تاریخچه این کهکشان در اختیار ما قرار دهد. این جت‌ها می‌توانند گاز و غبار موردنیاز برای تولد ستاره‌های کهکشان ما را فراهم کنند و یا بر رشد و تکامل سیارات فراخورشیدی یا ستاره‌ها تأثیر بگذارند. پس کشف و مطالعه آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. آنالیز جت‌ها همچنین می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره دینامیک سیاه‌چاله در اختیار ما قرار دهد.

دانشمندان این پروژه عقیده دارند که این تنها آغاز راه است و مطالعه این میدان‌ها می‌تواند دید ما نسبت به کهکشان راه شیری را تغییر دهد. آنها قصد دارند در مطالعات بعدی، ارتباط بین هندسه میدان مغناطیسی، جرم سیاه‌چاله و رفتار جت‌ها را مطالعه کنند.

منبع : دیجیاتو