آنچه درباره ربات همستر می‌دانیم و نمی‌دانیم را می توانید در این مطلب بخوانید.

 چندی قبل بود که شاهد اولین مصاحبه پاول دوروف، بنیانگذار تلگرام بودیم، او در این گفت‌وگوی تصویری بار‌ها به تغییر محل زندگی خود برای امتناع از افشای اطلاعات کاربران خود تاکید کرده بود. این مرد روس، لندن، سنگاپور و سان‌فرانسیسکو را پشت‌سر گذاشته بود و به امارات رسیده بود؛ مقصدی که توانست برای مدت شش سال به محل زندگی او تبدیل شود.

او که یک تیم مهندسی ۳۰ نفره دارد حالا، اما دست به انتشار ایردراپی به نام همستر زده است؛ هرچند منابع انسانی ۱۰۰ نفره او کار خودشان را در زمینه بازاریابی به خوبی انجام داده‌اند، اما نگرانی‌هایی در زمینه رویکرد مردم ایران به این موضوع وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که شاهد محتوای طنز از حضور و تلاش برخی از مردم برای کسب امتیاز در همستر هستیم.

 برخی کارشناسان معتقدند ظهور این ایردراپ اتفاق جدیدی برای زمانی که در دوران انقلاب چهارم صنعتی هستیم محسوب نمی‌شود و علت استقبال بیش از اندازه مردم از این پروژه مشکلات اقتصادی و معیشتی است. در سوی دیگر ماجرا یک پژوهشگر بازار‌های مالی می‌گوید فعالیت این پروژه‌ها مصداق عرضه اولیه است و با تکنیک رویافروشی به مردم عمل می‌کند.

تسخیر با همستر!

به‌تازگی در دنیای پرنوسان ارز‌های دیجیتال، ارز تازه‌ای به عنوان یک نوآوری ظهور کرده است، ارزی که ممکن است در آینده بتوان از آن به عنوان پدیده‌ای در اکوسیستم دیجیتال یاد کرد. پس از موفقیت بزرگ و پرسروصدای نات‌کوین، بازی‌های زیادی با الهام از این پروژه در سبک «Tap to Earn» راه‌اندازی شده‌اند. یکی از این بازی‌های جدید که اخیرا بسیار محبوب و پرطرفدار شده است، همستر کامبت (Hamster Kombat) نام دارد. همستر کامبت یک بازی تلگرامی است که رابط کاربری مشابه یک بازی یا به‌اصطلاح گیمیفیکشن دارد که کسب درآمد آن وابسته به دعوت از دیگران است و کاربر در آن می‌تواند فقط با ضربه‌زدن ساده روی صفحه گوشی خود سکه‌های مجازی کسب کند.

 سکه‌هایی که صرفا احتمال می‌رود بتوان آنها را به پول واقعی تبدیل کرد، چون قیمت همستر کامبت تا زمانی که این پروژه در صرافی‌ها تعریف نشود، مشخص نخواهد بود. به نظر می‌رسد یکی از عوامل اصلی اقبال مردم به این بازی تلگرامی، قولی است که این سرگرمی برای ثروتمند کردن هوادارانش داده است.

این بازی به‌سرعت همه‌گیر شد به‌طوری که حساب کاربری این بازی در شبکه اجتماعی ایکس که از ماه مارس سال جاری راه‌اندازی شده و تا روز ششم ژوئن بیش از ۵.۸ میلیون دنبال‌کننده کسب کرده است. همچنین بنابر پستی که این صفحه اخیرا منتشر کرده، تعداد کاربرانش از مرز ۱۰۰میلیون نفر گذشته است. در کنار رشد چشمگیر این برنامه باید به این نکته توجه کرد تا زمانی که رمزارز همستر «وایت پیپر» یا همان سندی فنی و رسمی که اطلاعات، هدف و مسیرتوسعه محصول را مشخص می‌کند، ندارد و چشم‌انداز مشخصی برای پروژه همستر کامبت طراحی نشده، به این معنا که تعداد کل توکن‌ها مشخص نیست، بسیار محتمل است روش توزیع آن منصفانه نباشد. در حال حاضر در سرتاسر جهان تنها هفت صرافی به شکل محدود ارز همستر را در کنار سایر رمزارز‌ها لیست کرده‌اند و به نظر می‌رسد کماکان راه طولانی تا خرید و فروش این ارز باقی‌مانده است.

اپیدمی ضربه زدن به موبایل

شاید بتوان علت این حجم از گسترش بازی «همستر کامبت» را به ماه‌ها قبل و توسعه‌طلبی تلگرام ربط داد؛ تلگرام در ادامه گسترش فعالیت‌های خود و در مسیر تبدیل این برنامه از یک پیام‌رسان صرف به اکوسیستم جامع؛ به سراغ فناوری بلاک‌چین رفت و شبکه «تون» را ساخت؛ «تون» این قابلیت را به تلگرام می‌داد که بتواند میزبان ارز‌های دیجیتال باشد. در آبان ۱۴۰۲ بود که برای نخستین بار نسخه اولیه «نات‌کوین» به‌عنوان نوعی ربات تلگرامی بین کاربران در سراسر جهان عرضه شد.

رباتی که به کاربران اجازه می‌داد با ضربه زدن روی یک سکه، ارز دیجیتالی با عنوان Notcoin را استخراج کرده و پس از چند ماه که توسعه‌دهندگان این بازی «نات‌کوین»‌ها را روی بستر بلاک‌چین عرضه کردند، خرید و فروش ارز «نات‌کوین» در صرافی‌ها آغاز شد. موضوعی که باعث شد «نات‌کوین» در سریع‌ترین زمان ممکن معروف شود و راه را برای معرفی یک بازی جدیدتر در آینده باز کند.

این روز‌ها شاهد شیوع اپیدمی ضربه زدن به موبایل برای کسب درآمد هستیم. به جرات می‌توان گفت که مهم‌ترین عامل محبوبیت آن امکان درآمدزایی است. «همستر کامبت» به کاربرانش متعهد شده که در آینده‌ای نزدیک می‌توانند سکه‌هایی را که در طول بازی به‌دست آوردند، به فروش رسانده یا به رمز‌ارز دیگری تبدیل کنند. کاربران همچنین می‌توانند کیف پول دیجیتال خود را به این بازی متصل کنند. همستر‌های دیجیتال این بازی نیز به‌صورت ان‌اف‌تی (NFT) ذخیره می‌شوند و کاربران می‌توانند آنها را خرید و فروش کنند.

دوروف بالاخره ما را خواهد فروخت؟

در این بین نگرانی‌های اساسی در این زمینه وجود دارد که اغلب کاربران که به سودای کسب درآمد وارد آن شده‌اند این موارد را نادیده گرفته‌اند، ازجمله اساسی‌ترین آنها، نگرانی‌هایی مبنی‌بر امنیت اطلاعات و حریم خصوصی کاربران در این بازی است، به‌طوری که در همین روز‌های اخیر که پاندمی همستر در کشور فراگیر شده، کارشناسان امنیت فناوری اطلاعات در مورد آسیب‌های ورود به فضا‌های فناوری مدرن و دسترسی ندادن اطلاعات بانکی کاربران به هیچ برنامه و رباتی هشدار‌هایی داده‌اند، اما همچنان گزارش‌های پلیس فتا از تخلیه حساب‌های بانکی افراد زیادی که از طریق تلگرام اقدام به بازی‌های ارزی داشته‌اند، خبر می‌دهد. 

حسین دلیریان، سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی در فضای مجازی اخیرا در صفحه رسمی توییتر خود گفته بود در این چند روز در بسیاری از سوپرگروه‌ها بحث‌های بسیاری از کاربران ایرانی را خواندم، شیوه جدید ماین کردن ارز دیجیتال با استفاده از بازی‌ها به بستر مناسبی برای هکر‌ها و سارقان تبدیل شده است. به‌عنوان سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی می‌گویم، افرادی که در این بازی‌ها شرکت می‌کنند، مراقب اطلاعات و حساب‌های خود باشند. مطابق با هشدار‌های کارشناسان فناوری اطلاعات لینک ربات همستر حاوی user-id (شناسه انحصاری تلگرام) افراد است که با انتشار آن می‌توان به‌راحتی اطلاعات تلگرام و توییتر شخص را در انحصار ادمین‌های کلاینت و ربات تلگرام قرار داد که پس از آن هیچ تضمینی برای امنیت حساب کاربر وجود نخواهد داشت؛ اما گویا سودای ثروتمند شدن ناگهانی افراد از توجه به بسیاری نکات مهم بازمی‌دارد. 

کنترل در دست کیست؟

یکی از نگرانی‌هایی که در گسترش ارز‌های دیجیتال و حالا ایردراپ‌ها و امثال آن مورد توجه کارشناسان بوده؛ خطر از بین رفتن قدرت سیاستگذاری دولت‌هاست. به‌عبارتی دولت‌ها در زمان حیات ارز‌های فیات؛ از طریق سیاستگذاری پولی و مالی متمرکز؛ در یک طیف گسترده نفع عمومی را دنبال می‌کنند؛ برنامه‌ریزی می‌کنند؛ برنامه توسعه‌ای ارائه می‌دهند؛ سیاستگذاری صنعتی دنبال می‌کنند؛ هدایت اعتبار انجام می‌دهند و درمجموع سیاستگذاری پولی و مالی کشور‌ها تحت نظارت دولت است.

به‌عبارتی دولت تشخیص می‌دهد پول را به کدام بخش هدایت کند و کدام سیاست صنعتی را پیش‌ببرد. در شرایط گفته شده سرمایه‌ها و منابع جذب بخش‌هایی می‌شود که دولت‌ها آن را به نفع عامه جامعه می‌دانند، اما با فراگیر شدن ارز‌های دیجیتال و انواع پروژه‌های مجازی؛ سیاستگذاری دیگر در دست دولت نیست و ممکن است اهداف اقتصادی خاصی نداشته باشد و منجر به اشتغالزایی و درنهایت توسعه نشود.

بعضا مشاهده شد شرکت‌هایی که مدعی بودند پروژه‌های ارز دیجیتال دارند در دنیای واقعی پروژه نداشتند. عملا سیاستگذاری پولی و مالی دنیا به دست طراحان این ارز‌ها می‌افتد و دست دولت‌ها را می‌بندد و سبب می‌شود دولت نتواند قدرت حاکمیتی خود را ایفا کند. 

چه خطر‌هایی ایردراپ‌ها را تهدید می‌کند؟

با افزایش محبوبیت ایردراپ‌ها، هکر‌ها از این فرصت نهایت استفاده را کرده تا از نام پلتفرم‌های اصلی برای فریب کاربران با ارسال توکن‌های جعلی استفاده کنند. با کلیک روی چنین نشانه‌هایی، کاربران می‌توانند خود را در یک وب‌سایت تقلبی که برگرفته از نام دامنه و رابط پروژه معروف است، بیابند.

 همچنین منبع فیشینگ معمولا درخواستی مبنی بر اتصال به کیف پول با ورود عبارت seed را ارسال می‌کند و حتی گاهی مقداری وجه برای دریافت توکن‌های بیشتر درخواست می‌کند. درخواست‌هایی از این دست همیشه نشانه‌هایی حساس برای کلاهبرداری در حوزه رمزارز‌ها به حساب می‌آیند. Airdrops هرگز نیاز به پرداخت ندارد.

پولدار شدن با شبح یک موجود خیالی!

آرش صفری، پژوهشگر بازار‌های مالی در گفتگو با «فرهیختگان» اظهار داشت: «ایردراپ، درواقع معادل عرضه اولیه در بازار بورس است. ایردراپ‌ها قبل از لیست شدن پروژه در صرافی‌ها عرضه و پخش می‌شوند. تعداد بسیار زیادی ایردراپ داشتیم که اصلا لیست و قیمت‌گذاری نشدند و پروژه‌های شکست خورده بودند. در این بین پروژه نات‌کوین به واسطه استفاده روزمره زیاد با استقبال ایرانی‌ها مواجه شد که با یک سیستم بسیار قوی بازاریابی فعالیت کرد و با سیستم هرمی و تبلیغات گسترده مورد اقبال واقع شد و پس از آمدن در صرافی‌ها با یک پامپ افزایش ارزش پیدا کرد و سبب جذب عایدی برای افرادی شد که برای آن زمان گذاشتند.

 روز اول عرضه هر ۱۰ میلیون بار ضربه نات‌کوین بین ۲۰ تا ۲۲ دلار ارزش داشت. بعد از پامپ عجیبی که تجربه کرد این عدد به ۲۴۰ دلار ارتقا یافت. حالا بعد از این تجربه موفق، سیستم همستر روی کار آمد که در آن دعوت از کاربران جدید به افزایش ظرفیت و سرعت کاربر منجر می‌شود و به نوعی از سیستم هرمی برای جذب مخاطب استفاده می‌کند. نکته اول این است که هیچ تضمینی وجود ندارد که پروژه لیست شود. از سوی دیگر ممکن است لیست شود و اتفاقی شبیه نات‌کوین برای آن نیفتد؛ کما اینکه ما دقیقا نمی‌دانیم شاید در آینده با جذب سرمایه بتواند شگفتی‌ساز باشد.»

رشد همستر با رویای یک‌شبه پولدار شدن!

صفری افزود: «این اتفاق صرفا یک رفتار گله‌ای و به نوعی ابتذال به شمار می‌رود که در بازار اتفاق افتاده است. بیش از اینکه بتوانیم این موضوع را به ارز‌های دیجیتال و بازار‌های مالی ربط بدهیم، بیشتر شبیه یک سیستم بازاریابی خیلی قوی است که توانسته مردم را سرگرم کند و با فروش رویا به مردم ادامه مسیر دهد. رویافروشی در این اشکال در چند سال اخیر در بازار کریپتو و در پروژه‌های اسکم و بدون پشتوانه اتفاق افتاده است.

مردم از این اتفاق و از این موضوع که در اقتصاد ناهار مجانی وجود ندارد، ناآگاه هستند. اگر شما توانستید در یک ایردراپ پول کسب کنید، احتمالا وسوسه می‌شوید که در ادامه بازهم سرمایه‌گذاری کنید و کم کم شما را آلوده به این سیستم می‌کند و احتمالا برای بسیاری از شرکت‌کنندگان در آخر زیان ایجاد خواهد کرد. با تمام ریسک‌های موجود اگر به پول برسید، در مقایسه با زمانی که باید برای آن صرف کنید بیهوده است.

متاسفانه در کشور ما به واسطه فقر موجود طی سال‌های اخیر، افراد در تلاش هستند به هر طریقی درآمد دلاری داشته باشند و درنتیجه برای حضور در این پروژه‌ها وسوسه می‌شوند.» 

قیم همستر کیست؟ 

صفری تکمیل کرد: «به نظر می‌رسد تلگرام بهترین پلتفرم از نظر امنیت اطلاعات است. ما تاکنون به واسطه حضور پاول دوروف، بنیانگذار تلگرام، افشای اطلاعات خاصی نداشتیم. اما این اتفاق می‌تواند به صورت خودخواسته اطلاعاتی از کاربر دریافت کند که موجب مشکل شود. هنوز مشخص نیست این پروژه از کجا ارتزاق می‌کند. زمانی قرار بود بیت‌کوین و رمزارز‌ها به‌خاطر خاصیت دیسنترالایز بودن‌شان بتوانند ما را از بانک‌های مرکزی جدا کنند و پول خصوصی داشته باشیم، اما دولت‌ها با طراحی رمزارز‌های خود (ارز‌های بانک مرکزی) سعی دارند مراودات مالی مردم را بیشتر کنترل کنند و به دنبال مسیری هستند که از این ماجرا برای کنترل و مداخله‌گری بیشتر در زندگی انسان‌ها استفاده کنند.» 

خلأ رفاه؛ نقطه اتصال مردم به همستر 

پیمان مولوی، اقتصاددان در گفتگو با «فرهیختگان» گفت: «هرچه کشور‌ها سطح رفاه بالاتری داشته باشند، سیستم‌ها و مکانیسم کسب درآمد مردم و پس‌انداز آنها تغییر می‌کند و هرچه درآمد سرانه آنها کمتر از ۴ هزار دلار بشود، معمولا این روش‌های کسب درآمد نمادین خواهد شد، به این معنی که اقتصاد بر فرهنگ اقتصادی تاثیر می‌گذارد. مثال این موضوع افرادی هستند که در سال ۹۹ تمام داشته خود را بدون دانش و آگاهی وارد بازار سرمایه کردند. همین زمان سه الی چهار ساعت می‌تواند به جای تپ زدن در بستر اینستاگرام، صرف ایجاد کسب‌وکار و فروش شود.

 متاسفانه مردم این را دنبال نمی‌کنند و به دنبال درآمد‌های مقطعی زودگذر و البته فیک هستند.» وی تکمیل کرد: «در کشور‌های توسعه‌یافته که افراد امکان پس‌انداز دارند و می‌توانند پس از دو سال کار مداوم، صاحبخانه شوند و خودرو مورد نیاز خود را تهیه کنند، کسی به دنبال یک‌شبه پولدار شدن نمی‌رود. خرید بیت‌کوین نیازمند طی کردن پروسه است، اما وقتی براساس پلتفرم در دسترسی مثل تلگرام عمل می‌کنید، دسترسی راحت‌تری دارید و ناخودآگاه امکان عمیق‌تر شدن آن هم سریع‌تر می‌شود. در آینده شاهد موارد بیشتری از این دست خواهیم بود.

 در آینده در تمام پلتفرم‌ها در شبکه‌های اجتماعی مختلف به سمت رمزارز‌ها برای انجام تراکنش‌ها حرکت خواهیم کرد. یک‌سری از رمزارز‌ها مثل بیت‌کوین، اتریوم و... مبتنی بر دیسنترالیزیشن هستند. وجود قوانین و مقررات، سیستم‌های شفاف و فرهنگ‌سازی می‌تواند به موقعیت موجود کمک کند. باید افراد توانمند در این حوزه ظهور و بروز پیدا کنند، صرافی‌های رمزارز فعال براساس استاندارد‌ها رتبه‌بندی شوند. به عنوان مثال وقتی یک رمزارز اعلام وجود می‌کند، تشخیص میزان اهمیت و چشم‌انداز آن برای متخصصان حوزه سخت نیست. هر قدر اقتصاد کشور‌ها پیش‌بینی‌پذیرتر و قوی‌تر باشد، چنین واکنش‌هایی کمتر دیده می‌شود. کشور‌های با درآمد سرانه بالا دچار چنین شرایطی نمی‌شوند.»

مخاطرات و مزایا

محمد میرزایی، کارشناس بازار‌های مالی در گفتگو با «فرهیختگان» گفت: «انقلاب صنعتی چهارم در حال رقم خوردن است؛ این انقلاب از یک سو عواملی دارد که در آن دخیل هستند و از سوی دیگر نیازمند پیش‌نیاز‌هایی برای وقوع و تکامل است. فرآیند شکل‌گیری و تحقق اهداف انقلاب صنعتی، تغییرات بسیار جدی در لایه‌های اجتماع و اقتصاد به‌وجود خواهد آورد. ما در این دوران گذار با مفاهیم جدیدی آشنا می‌شویم که امکان اینکه خودمان را با آن تنظیم کنیم و نسبت به آن واکنش نشان دهیم وجود ندارد؛ گاهی مرتکب اشتباه می‌شویم و بعضا نیز موجب پیشرفت ما می‌شود.

در کل دوران پر فراز و نشیبی برای انسان‌ها و دولت‌هاست. حساسیت این موضوع برای دولت‌ها بسیار زیاد است. اگر یک شخص در مواجهه با این حساسیت‌ها تصمیم اشتباه بگیرد درنهایت می‌تواند به خود و خانواده‌اش آسیب بزند، اما اگر یک دولت در مواجهه با تغییرات اساسی، بنیادی و بزرگ که جریان اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد فهم درستی از موقعیت نداشته باشد و تصمیمات درستی را اتخاذ نکند، می‌تواند یک کشور، اقتصاد و مردم را به قهقرا ببرد.

ما در‌حال‌حاضر در مواجهه با موضوع همستر مساله را درست فهم نکرده‌ایم؛ اگر ما مساله را درست متوجه نشویم و در خلاف جهت تصمیم بگیریم و قدم برداریم شرایط از وضعیت موجود بدتر خواهد شد.» 

واکنش ایرانیان تافته جدا بافته بود 

میرزایی افزود: «ما شاهد مواجهه جدی با دارایی‌های دیجیتال با شناخت نسبی هستیم؛ در ابتدا شاهد دارایی‌های دیجیتال غیرمتمرکز بودیم، اکنون، اما این دارایی‌ها به‌سمت متمرکز شدن حرکت کرده‌اند. بانک‌های مرکزی نیز در تلاش هستند ارز‌های دیجیتال خود را معرفی کنند. این شکل جدید اقتصاد قوانین خاص خود را دارد، یعنی برای اینکه پروژه‌ای بتواند در بازاری کاملا آزاد جذب نقدینگی کند، پروژه خود را با ایردراپ آغاز می‌کند. این ایردراپ اشکال متفاوتی دارد، هرچقدر موج اجتماعی بزرگ‌تری بتواند به‌وجود بیاورد، طبیعتا اقبال عمومی بهتری خواهد داشت که درنهایت به جذب سرمایه و افزایش جایگاه آن کسب‌وکار منجر خواهد شد. ما اشکال متفاوت ایردراپ را داشتیم، با نات‌کوین شکل این ایردراپ متفاوت شده و عمومیت پیدا کرده است.

آنچه ما اکنون با آن درگیر هستیم این است که سطوح اجتماعی ما را در رده‌های سنی مختلف از نوجوان تا مسن بسیار درگیر کرده است. علت این موضوع به این بازمی‌گردد که لایه‌های اجتماعی مختلف در کشور به لحاظ اقتصادی تحت فشار هستند و احساس عقب‌ماندگی اقتصادی بسیار بالایی دارند و به طرف هر سمتی که بتواند برای آنها عایدی مالی داشته باشد بدون در‌نظر گرفتن جوانب و فکر کردن درست هجوم می‌برند که خود را از وضعیت موجود نجات دهند و حتی شده یک قدم رو به جلو حرکت کنند.

ما شاهد مواجهه مردم با همین شکل ایردراپ در سایر کشور‌ها به‌صورت همزمان هستیم، هیچ کجا شرایط مواجهه ایران را تجربه نکرده‌اند؛ چراکه درگیری‌های اقتصادی از جنس اقتصاد ایران را ندارند. نمی‌توان بدون در‌نظر گرفتن این موضوعات کلان که بستر مشکلات است را در تحلیل همستر نادیده بگیریم.» 

مردم به دنبال رویا 

میرزایی تصریح کرد: «اینکه این اتفاق بد است یا خوب؟ بعضا هم شاید اتفاق خوبی باشد! اما ما می‌توانیم شرایطی را به‌وجود بیاوریم که خروجی برای کشور ما خروجی بدی باشد، یا بستری را مهیا کنیم که فرصت‌زایی کند و پیشرفت، ثبات اقتصادی و شکوفایی رقم بزند. من مطمئنم هیچ دولت و حکومتی در هیچ برهه زمانی نمی‌تواند مردم را در هیچ موضوعی محدود کند. اینکه دولت بخواهد به این سمت حرکت کند که موج‌های در‌حال شکل‌گیری به شکل تنظیم‌گیری وارد شود، محقق نخواهد شد؛ چراکه بنیان خراب است و مردم باید ریسک‌گریز شوند.

مردم به هر چیزی چنگ می‌زنند تا حس عقب‌ماندگی را التیام بخشند. وقتی به لیست تلگرام نگاه می‌کنید معمولا افرادی به تلگرام اضافه شدند که در رده‌های پایین اجتماعی هستند و به‌لحاظ اقتصادی احتمالا آدم‌های ضعیف‌تری نسبت به سایر اقشار جامعه‌اند؛ چراکه تحت فشار بیشتر اقتصادی هستند. من همستر را آسیب‌زا نمی‌بینم. علت آسیب‌زایی آن برای ما مشکل در بنیان اقتصادی است. تعریف غلط صورت مساله سبب می‌شود به‌سمت و سوی غلطی حرکت کنیم که به اشتباهات گذشته اضافه می‌شود.» 

وی افزود: «ما نباید به سمتی حرکت کنیم که برای پوشش دادن مشکلات صورت مساله را منحرف یا حذف کنیم. ارز دیجیتال مسیر خود را می‌رود. کشور‌هایی مثل امارات بستر را فراهم کرده و ارز‌های دیجیتال را به بازوی کمک‌کننده برای پیشرفت و تحقق اهداف بلندمدت خود تبدیل کرده‌اند. ما داریم با رویکرد غیرعقلانی و غیرکارشناسی با آن برخورد می‌کنیم که می‌تواند در آینده آسیب‌زا باشد.

 اگر ماشین اختراع شده و سالانه در سفر‌های جاده‌ای برون‌شهری و درون‌شهری ۲۰ هزار نفر کشته داریم، آیا داریم از یک وسیله بد استفاده می‌کنیم یا آن چیز ذاتا بد است؟ این دو موضع کاملا متفاوت هستند. ما داریم از وسیله‌ای که می‌تواند موجب پیشرفت در سطوح جزء و کل کشور شود بد استفاده می‌کنیم، طبیعتا این رویکرد نتیجه خوبی به‌دنبال نخواهد داشت.»

منبع: فرهیختگان

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۶۱
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
Ali
۰۰:۵۰ ۲۱ خرداد ۱۴۰۳
من دوستم 70میلیون تومن از نات کوین گیرش اومد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۵۱ ۲۰ خرداد ۱۴۰۳
اهداف خاصی را دنبال میکنند همستر را پاک کنید از گوشی.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۳۴ ۲۰ خرداد ۱۴۰۳
چند وقت دیگه ..خبر فوری :
بیماری جدیدی کشف شد
کاربران تلگرام به آن مبتلا شدن
سندروم شدید شصت دست به علت بازی همستر :-))))))

کل ترفند همین بود که کاربران تلگرام از مرز ۱۰۰ میلیون عبور کنه
و تا الان به ۱۶۰ میلیون رسیده و تلگرام به هدفش رسید


عزیزان بوی کباب که به مشام میرسه در واقعیت دارن خر داغ میکنن

چند وقت دیکه میگن سکه ها ارزشی نداره و فلان چیز باید باشه بعد اون فلان چیز هم که دسترسی ندارید کل موضوع میره هوا
حسنی میمونه و حوضش که هر چی ماهی گرفته همه پلاستیکی بودن :-)))))))

حالا به درو از شوخی
تلگرام به هدفش که رد کردن کاربران از مرز صد میلیون در ۷۰ روز بود رسید
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۱۹ ۲۰ خرداد ۱۴۰۳
دوستان کیف پول همستر باز شده ایشون چرت میگن.
Iran (Islamic Republic of)
مسعود
۱۷:۳۶ ۲۰ خرداد ۱۴۰۳
اگر اطلاعات ندارید نظر ندید همستر اصلا واجب به ضربه زدن رو گوشی نیست
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۱۱ ۲۱ خرداد ۱۴۰۳
تو نگران سکه های مردم نباش بچه جون حالا برو سراغ درس و مشقات
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۰۵ ۲۰ خرداد ۱۴۰۳
فوق فوقش چیزی بهت نمیدن!
بدتر از بورس که نمیشه،داراییت رو به اسم سرمایه گذاری بگیرن و بعد از سه سال 60 درصد از سرمایه ات دود بشه و یقه هیچکس رو هم نتونی بگیری.خیلی شیک و مجلسی و قانونی!!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۰۰ ۲۰ خرداد ۱۴۰۳
فکر کردم کاندیدهای ریاست جهمهوری رو گفتین رویا فروش
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۱۳ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
گربه دستش به‌ گوشت نمی رسه میگه بو میده!!

شما نگران مردم و کلاهبرداری از مردم و هک اطلاعات شخصی مردم‌ هستيد اولا همين دزدي کلاهبرداری هایی که‌ توی جامعه و سکو های انتشار آگهی داره رخ میده رو جلشو بگيريد
ثانيا آستین بالا بزنيد و شما از اين قبيل طرح و ايده ها براي مردم درست کنيد که‌ منبع درآمد باشه

فعلا که‌ همه جارو فیلتر کردید هراز گاهی خبر هک درز اطلاعات و یا از کار افتادگي اپ های ايرانی رو شاهديم همه سکوت کردند!!!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۴۴ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
باز هم از بورس ایران بهتره بورس ایران بعد از ۴ سال سرمایه‌گذاری هنوز بیش از 60 درصد در زیان هستم گلی این بدون سرمایه اولیه پول میده
Iran (Islamic Republic of)
Omid
۱۷:۱۶ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
من از همین رویا فروشها ۵۰ میلیون پول گرفتم کاش شماهم بلد بودین رویا فروشی کنین???
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۵۴ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
چیزهای بی ارزش تبدیل به ارزش خواهد شد و چنان فراگیر وبیشتر مردم به سمت زوال حرکت خواهند کرد
این فقط ما انسانها هستیم که نباید به چیزهای بی‌ارزش بها دهیم والا در تله ای گرفتار خواهیم شد که سرانجامش آرزوی نیستی است
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۵۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
باسلام..خدمتتون عرض کنم که کاشکی فقط در حوزه ارز دیجیتال رویکرد غیر عقلانی و غیر کارشناسی داشتید. شما در همه سطوح دارنده این مدال پر افتخار هستید.متشکریم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۴۲ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
این برمیگرده به لیاقتی مسئولین و وضعیت این مملکت حقم دارن ملت استخراج کنن وقتی چیزی که درمیارن از حقوق یه سال یه کارمند بیشتره پس بهتره صحبت زیادی نکنین
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۳۷ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
خدا آخر عاقبت مون رو بخیر کنه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۳۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
حداقل اینا پول از مردم نمیگیرند
شما که پول و زندگی مردمو با رویا فروشی تو بورس گرفتید
الا لعنت الله علی القوم الظالمین
Iran (Islamic Republic of)
ندا
۱۵:۴۹ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
اینو راست میگی خدایی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۲۰ ۲۰ خرداد ۱۴۰۳
جملات شما رو باید با طلا نوشت پاینده باشی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۱۸ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
به خاطر..... مسئولین کشور هستش که مردم با این برنامه ها رویا فروش شدن
United States of America
علی محرابی
۱۴:۰۱ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
به مردم برسید و نگذارید معیشت مردم به مخاطره بیوفته .برای مردم شغل تعریف کنید.وزارت جهاد کشاورزی، صنعت،کار،نفت از ظرفیت های خود استفاده نمی‌کنند و مردم مجبورند رویاپردازی کنند.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۴۷ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
وقتی کارخانه ها را برای گرفتن پول اضافه و دادن آن به عنوان یارانه تحت فشار قرار می دهند این یعنی دولت ها آینده اقتصاد را برای ارضاء موقت مردم هزینه می کنند از چنین کسانی چه انتظاری میشه داشته باشی



یارانه در بودجه 1400 79 هزار میلیارد تومان


یارانه در بودجه 1403 789 هزار میلیارد تومان
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۰۸ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
شغل زیاد است کارگر کم ،یک مقدار دنبال کار باشید می بینید
Iran (Islamic Republic of)
محمد
۱۳:۲۲ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
رویافروشان بهتر از غارتگران بورس هستند!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۳۹ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
ما عادت داریم بهمون رویا بفروشن هر 4 سال هم عده ای همین کار رو با ما میکنن...!!!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۱۳ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
از نا امید کردن مردم خوشحالید از اینکه به مردم یاس و ناامیدی می‌دهید لذت می برید
Iran (Islamic Republic of)
آیدین
۱۱:۰۸ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
شایع داره تو صداش دارو
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۵۶ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
راست میگه بورس خوبه بورس.......
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۵۵ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
بخاطر محدودیت هایی که کشور برای رمز ارزها داشت و از ترس اینکه پولم مانند گلدکویست از دستم نرود، چند برابر مبلغ بیت کوین را در بورس قرار دادم و بخدا قسم هنوز سودی از آن دریافت نکرده ام و هر روز حسرت میخورم که چرا بیت کوین نخریدم،چرا بجای موضع گیری کشور درباره هر موضوع جدید و نوظهوری در صدد استفاده بهینه از آن موضوع گام بر نمی‌دارد تا حداقل گوشه ای از مشکلات کشور و مردم حل شود.بجای اینکه هر روز صفحات گوگل را پر کنید از رد و غیرقانونی بودن آن ، راهی برای استفاده بهتر و روش صحیح آن را به مردم ارائه نمی‌دهید.
Iran (Islamic Republic of)
یه پسر ساده دل
۱۰:۵۲ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
من که جوونم و بیکار خیلیم خوبه از بیکاری دراومدم مشغول شدم به امید روزی که پول بیاد تو حسابم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۲۲ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
دوست عزیز ، با مدرک فوق لیسانس مهندسی دو سال پیش مدتی بیکار بودم رفتم یک سوپر مارکت شاگردی کردم حدود 4 ماه ، که بعدش خدا رو شکر کار مرتبط پیدا کردم .
پس کار هست یکم همت میخواهد .
با کار از سادگی هم در می آیی و یاد میگیری چطور با مشکلات برخورد کنی.
Germany
محمد
۰۲:۲۱ ۲۱ خرداد ۱۴۰۳
دوست گرامی با مدرک فوق لیسانس مهندسی، از زمان اشتغال تا صاحب خونه شدنت(یا ی جای متوسط رهن یا اجاره) یا خرید ماشین معمولی و فراهم کردن شرایط ازدواج و ازدواج کردنت چقدر زمان میبره، درماه فکر نکنم ۳۰ میلیون حقوق بگیری یا بدن
(خودت حساب کن. فقط شغل نیست. رضایت شغلی، امنیت شغلی، کیفی زندگی کاری.)
Iran (Islamic Republic of)
سوادکوهی
۱۰:۴۶ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
گزارش بسیار جامع و خوبی بود. مرسی از شما
Iran (Islamic Republic of)
ساغر ۱۹ ساله
۱۰:۴۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
چقد این همستره نازه چقد دوس داشتنیه خیلی دوسش دالم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۱۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
بچه از خوردن پفک خوشحال میشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۳۴ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
دولت درآمد مردم را ریالی حساب میکنه و هزینه ها رو دلاری پس مردم هم دنبال درآمد دلاری هستند چون دولت و بانکها فکر منافع خودشون هستند
Iran (Islamic Republic of)
یک کارگر صنعتی
۱۰:۳۱ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
نات کوبن چون جدید بود و تعداد کمی سمتش رفتن اینقدر قیمت بالایی خورد همستر عمرا همچین سودی بده
اما بازم چون پول ما در برابر دلار بی ارزشه ممکنه همون مبلغ کم مبلغ قابل توجهی باشه اما ممکنه هیچی هم نده چون ایندفعه همه هجوم اوردن
اما من چه نات کوین چه همستر حتی یک کلیک نکردم چون از نظرم پولی براش زحمت نکشی حرامه و برکت نداره
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۳۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
رویا فروشان مسئولان بورس بودند که مردم رو بدبخت کردن و الان یک رقیب بزرگ به نام همستر داره بازارشون رو تهدید می کنه و در فکر تخریب رقیب اند.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۲۷ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
منه کارگر یک ماه روزی ۸ ساعت بعضی وقتا ۱۲ ساعت سرکار ۱۴ میلیون حقوق
یک نوجوان فقط یک ماه نات کوین کلیک کرده الان چند میلیارد تو حسابشه اینه عدالت خدا ؟
الان هم ایام امتحانات هست نوجوان ها بجای درس خوندن در حال کلیک کردن
Iran (Islamic Republic of)
آیدین
۱۰:۳۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
یه نفرو بگو تو ایران که از نات کوین پول درآورده اینا رو یه عده خاصی میتونن تبدیل به پول کنن ن مثل منو شما تو ایران
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۴۴ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
۱۰:۳۰
من ازش صد میلیون درامد داشتم
دیگه؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۲۹ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
حالا شما چرا بهت فشار اومده کلیک میکردی توهم پول دربیاری مشکل دروغ و راست بودن این قضیه نیس ما مردم ایران خودمون بهم حسودی میکنیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۱۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
خیلی رویایی حرف نزن مصداق نشان بده
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۱۴ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
ما که از نات کوین راضی بودیم پول یه پراید 92 رو ازش درآوردیم اینم شاید مثل اون شد تازه بعضیا با 4-5 اکانت تونستن از نات کوین پول آپارتمان دربیارن هرچیزی که شما میگین بده چون صدای مردم نیستین قطعا سود توشه البته با اجازه شما و کارشناسهای آبکیتون البته که شما حقوق نون و بوقلمون رو سر ماه میگیرین و با سختی کار تازه 20 سال کار بازنشست میشین
Iran (Islamic Republic of)
ارسطو عامل سریال پایتخت فصل ۶
۱۰:۴۲ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
یه تو درامد داشتی ازینا یکیم پنجعلی معمولی بابای نقی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۱۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
مطالب بالا جالب بود ولی چقدر یاد گلد کوئست افتادم چقدر مردم اون زمان بیچاره شدن مطمئن باشین مرحله پول دادن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۵۶ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
دیگه بدتر از بورس خودمون که نیست.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۵۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
گفتید رویا فروشی، یاد جمله "هم دنیای شما را آباد می کنیم، هم آخرتتان را" افتادم...
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۲۵ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
خخخخ با. حال بود
Iran (Islamic Republic of)
با تشکر
۰۹:۲۷ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
مرسی بابت مقاله مفیدتون که خیلی بی طرفانه قضیه رو پوشش داده بود.
نظر شخصی بنده این هست که در هر صورت هیچ قطعیتی در سود ده بودن این پروژه برای عموم مردم و یا ضرر ده بودن آن وجود ندارد همانگونه که در هیچ سرمایه گذاری دیگر چنین چیزی ممکن نیست. لذا عقل حکم می کنه به آن به عنوان یک سرمایه گذاری بدون ریسک و فقط در حد یک سرگرمی نگاه شود و به هیچ عنوان نباید سایر ابعاد زندگی افراد رو تحت الشعاع قرار بده. با تشکر
Iran (Islamic Republic of)
جوان بیکار
۰۹:۰۴ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
قابل توجه کاسه های داغ تر از آش : وقت و انرژی کسای دیگه داره تلف میشه شما چرا فشار میخورید !!!!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۰۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
همیکنه تلگرام دوباره تو ایران بالای پنجاه میلیونی شد تو دهنی محکم به رژیم دیکتاتور کره شمالی آخوندی بود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۵۹ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
رویا فروشی ایردراپ ها بهتر از بورس هست ک کل سرمایه ملت رو نابود کرد
Iran (Islamic Republic of)
دهه هفتادی مظلوم
۰۸:۴۴ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
من که هرروز دارم بازی میکنم چون بیکارم با حقوق کارگری هم به جایی نمیرسم دمشون گرم که اشتغال زایی کردن ما بیکارا هم تو ایران کسب درامد کنیم همیشه آرزو داشتم با گوشی پول در بیارم و به لطف
تلگرام عزبز این آرزو برآورده شد
Iran (Islamic Republic of)
احسان
۰۹:۲۲ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
با همین فکر کارگر موندی دیگه!
این بازی رو ساختن برای آدمایی مثل تو که مغزشون درست کار نمیکنه!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۲۳ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
ممکنه بفرمایید چقدر کسب درامد کردید؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۰۱ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
وقتی مرغ همسایه غاز است!!!!

میشه بفرمایید تو کدوم صرافی ارزتو چنج کردی؟؟؟؟؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۲۵ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
اگه آدمهایی مثل تو نباشن که اینها پولدار نمیشدن.خخخخ
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۲۴ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
ایرانیها به خاطر وضعیت بد اقتصادی که به لطف دولتها بر زندگی آنها حاکم است و روز به روز بدتر می شود ، برای کسب درآمد به هر دری میزنند فارغ از خطراتی که می تواند داشته باشد
Iran (Islamic Republic of)
ندا
۱۱:۳۶ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
امثال شما اگه واقعا برای کسب درآمد به هر دری زده بودین و کار میکردین الان اوضاع اقتصادیتون خوب بود. شما دنبال کار نیستید دنبال پول مفتین که راحت بدون کار کردن بهتون بدن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۲۰ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
فقط علاف و بیکار و ول ها رو مشغول کرده
Iran (Islamic Republic of)
حسام
۰۹:۳۲ ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
شما کار درست حسابی داری میگی بقیه علافن
آخرین اخبار