جایگاه حرم مطهر امام رضا (ع) به‌عنوان یک مکان معنوی که مورد اعتقاد قومیت‌های مختلف کشورمان قرار دارد، از دیرباز در سینمای ما نمود داشته است. یکی از اولین آثار مرتبط با این مصداق، فیلم قیصر است که طی آن، شخصیت قیصر، به ننه‌مشهدی قول می‌دهد تا او را به مشهد ببرد و در پایان هم به این قول خود عمل می‌کند یا در این سال‌ها انیمیشن بچه زرنگ و آبی روشن نیز آخرین تلاش‌ها برای ادای دین به ساحت امام رئوف بوده‌اند.

این جریان در سال‌های پس از انقلاب، با قدرت بیشتری بروز پیدا می‌کند. در دو چشم بی‌سو ساخته محسن مخملباف محوریت اصلی قصه به همین موضوع اختصاص دارد و برهه‌ای از زندگی مشهدی ایمان را به تصویر می‌کشد که طی آن، وی، شفای چشمان فرزند نابینایش را از امام رضا (ع) می‌گیرد.

در کیمیا که یکی از مطرح‌ترین ساخته‌های احمدرضا درویش است نیز این موضوع به شکل پیرنگی اصلی در زیرلایه روایت احساس شده و تم معنوی فیلم با مخاطب همراه می‌شود. در این فیلم، فارغ از جایگاه ایمانی امام رضا (ع)، رافت به‌عنوان تم غالب بر شخصیت اصلی مستولی شده و نقشی کلیدی را در تصمیم‌گیری بزرگ زندگی رضا (خسرو شکیبایی) ایفا می‌کند.

فارغ از اینها برخی فیلم‌ها به شکل ویژه‌تری به کرامات امام رضا (ع) و مقام ایمانی ایشان پرداخته‌اند که در ادامه، نگاهی به این آثار خواهیم داشت.

رضای رضوان

در میان مستند‌هایی که با محوریت امام رضا (ع) ساخته شده است، کار مجید مجیدی، محبوبیت بسیاری یافت. این کارگردان شاخص سینمای ایران در سال ۸۴، مستند رضای رضوان را جلوی دوربین برد. این مستند، روایت مردانی است که بدون هیچ توقعی، در حرم امام رضا (ع) مشغول به کفش‌داری زائران هستند.

یکی از بخش‌های این مستند، معرفی شغل افرادی است که به عنوان خادم در حرم امام رضا (ع) مشغول خدمت‌گذاری هستند. در واقع حضور اشخاص مختلف از استاد دانشگاه تا افراد دیگر برای مجیدی اتفاقی مهم و جالب بوده که روی آن تاکید داشته است.

هر شب تنهایی

رسول صدرعاملی در سال ۸۶، نخستین فیلم از سه‌گانه امام رضا (ع) را با عنوان هر شب تنهایی جلوی دوربین برد. فیلمی که طی آن به شکل زیرپوستی، کرامات امام هشتم (ع) بر زندگی شخصیت‌های اصلی قصه، آشکار می‌شود. در خلاصه داستان این فیلم آمده: عطیه؛ نویسنده و مجری یک برنامه خانوادگی رادیو است. او هر روز به سوالات شنوندگان این برنامه پاسخ می‌دهد و به آنها توصیه می‌کند با همسرشان چگونه باشند تا زندگی زناشویی بهتری داشته باشند. او بیمار است و دکتر‌ها به او گفته‌اند تنها چهار ماه دیگر زنده است و دو ماه هم از این چهار ماه، گذشته ولی راضی به عمل جراحی نمی‌شود. او به پیشنهاد همسرش، برای زیارت به شهر مشهد می‌رود اما...

لیلا حاتمی و حامد بهداد، نقش‌های اصلی فیلم هر شب تنهایی را بر عهده دارند.

شب

دومین فیلم از سه‌گانه صدرعاملی، در زمستان ۸۶ جلوی دوربین می‌رود و بازیگران شاخصی، چون عزت‌الله انتظامی، خسرو شکیبایی و امین حیایی در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند. در این فیلم که اصلی‌ترین سکانس‌های آن در محوطه حرم امام رضا (ع) فیلمبرداری شده، استعانت از مقام الوهی این امام همام به شکل بارزتر و صریح‌تری به تصور کشیده می‌شود.

در خلاصه داستان این فیلم آمده: یک گروهبان برای تحویل دادن مجرمی سابقه‌دار به زندان یکی از شهرستان‌ها، مجبور می‌شود که به همراه مجرم و دستبند، شبی را در مشهد بگذراند اما...

در انتظار معجزه

سومین فیلم صدرعاملی با محوریت امام رضا (ع)، در سال ۸۸ جلوی دوربین می‌رود. در این فیلم، به‌مانند دو اثر قبلی، کرامات امام رضا (ع) بر زندگی‌های روز، به شکل ملموس، اما در لفافه بیان شده و شیرینی این اتفاق به مذاق مخاطب خوش می‌آید.

داستان این فیلم درباره امیر و مهرانه؛ زن و شوهری است که چشم دیدن یکدیگر را ندارند. ازدواج سه سال پیش آنها اشتباه بوده و زندگی جهنمی که دارند، امانشان را بریده، اما ناگزیر هستند یک شبانه‌روز دیگر هم یکدیگر را تحمل کنند. در این فیلم، حمید فرخ‌نژاد، پریوش نظریه، مهتاب گیتی‌فروز و بیتا فرهی به ایفای نقش پرداخته‌اند.

دعوتنامه

مهرداد فرید در سال ۹۵، دعوتنامه را جلوی دوربین برد. این فیلم در ادامه دیگر آثار موخر با محوریت امام رضا (ع)، زندگی‌های روز را درگیر در این امور نشان داده و به تطور معنویت این امام بر نسل‌های امروزی اشاره دارد.

دعوتنامه، روایت زندگی شخص درمانده‌ای است که در مشهد زندگی می‌کند و کارش این است که از زائران حرم امام رضا (ع) دزدی کند و از طریق آن زندگی بگذراند. حمیدرضا آذرنگ، میترا حجار و شقایق فراهانی، ازجمله بازیگران این فیلم هستند.

بیا از گذشته حرف بزنیم

حمید نعمت‌الله نیز در این سوژه سهم دارد. این کارگردان در سال ۸۷، تله‌فیلم بیا از گذشته حرف بزنیم را جلوی دوربین برد. تله‌فیلم محبوبی که به‌واسطه استقبال مخاطبان، به قسمت دوم نیز رسید. این تله‌فیلم در پنجمین جشنواره فیلم رضوی، عنوان بهترین فیلم، فیلمنامه و کارگردانی را از آن خود کرد و در پخش تلویزیونی نیز مورد استقبال مخاطبان بسیاری قرار گرفت. ثریا قاسمی، مهین شهابی، پوراندخت مهیمن، آزیتا لاچینی و فریده سپاه‌منصور، بازیگران این کار هستند.

این تله‌فیلم، داستان سه زن سالمند است که به قصد زیارت و سیاحت، عازم شهر مشهد می‌شوند و در آن‌جا اتفاقاتی برای آنها روی می‌دهد که ...

روز هشتم

مهدی کرم‌پور در سال ۸۸، فیلم روز هشتم را جلوی دوربین برد. این فیلم، با محوریت ۳ شخصیت جلوی دوربین می‌رود که مسائل و مشکلاتی برای آنها به وجود می‌آید، اما این اتفاقات، در سایه توسل به امام رضا (ع) رفع می‌شود.

انوشیروان ارجمند، علیرضا خمسه، امیرحسین مدرس، فرزاد حسنی و عسل بدیعی، بازیگران این فیلم هستند.

بدون قرار قبلی

ششمین ساخته بهروز شعیبی، سال گذشته جلوی دوربین رفت و به شکلی ملموس، سرنوشت پیچیده یک انسان و طریقه دعوت شدن به مشهد را به تصویر می‌کشد. این فیلم با استقبال خوبی از جانب مخاطبان و منتقدان مواجه شد. داستان بدون قرار قبلی، در مورد دختری به نام یاسمین است که پس از سال‌ها به دلیل مرگ پدرش، از آلمان به ایران بازگشته است. پسر او اوتیسم دارد و این مساله، سفر را برایش دشوار می‌کند. یاسمین، شناختی از پدرش ندارد و بیش از آن، میراثی که پدر برایش گذاشته است، باعث تعجب او می‌شود. او در این سفر با افرادی آشنا می‌شود و اقامت کوتاه او در زادگاه پدر و دیدار با کسانی که پدرش را می‌شناسند او را به درک تازه‌ای از انسان و مفهوم مرگ می‌رساند.

پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی، الهام کردا و صابر ابر، بازیگران این فیلم هستند.

منبع: ایرنا