میرهادی سیدی مشاور امور بین الملل توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت جمعه شب در همایش موافقت نامه‌های تجاری و توسعه صادرات در محل دائمی نمایشگاه‌های بین المللی مشهد گفت: دی‌ماه سال گذشته در پی مذاکرات تجارت آزاد با اوراسیا، ایران به سمت انعقاد این موافقت نامه رفت که این مهم پارسال با طرف مقابل در سن پترزبورگ امضا شد و اکنون در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است.

وی اظهار کرد: با اجرای موافقت نامه تجاری آزاد دیگر ۸۷ درصد از کالا‌های صادراتی ایران به کشور‌های اوراسیا تعرفه نخواهد داشت چراکه این کشور‌ها سالانه ۳۰۰ میلیارد دلار واردات کالا از جهان دارند و ایران می‌تواند سهمی در این میزان داشته باشد.

مشاور امور بین الملل توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: این موافقت نامه امکان بسیار بزرگی برای تجارت با اوراسیا است لذا صادرکنندگان باید تمرکز بیشتری روی آن داشته باشند، در این زمینه کتابی نیز تهیه و منتشر شده که از طریق فضای مجازی قابل دسترس است.

مشاور امور بین الملل توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: در طول ۳۰ سال گذشته در دنیا اتفاقات مهم و تحولات بنیادینی در دنیا افتاده که ایران از آن عقب افتاده است، بخشی از این مساله مربوط به سیاستگذاری ما در داخل کشور و بخشی نیز مربوط به رویکرد دنیا نسبت به ایران و تحریم‌ها است، این تغییرات دوران ساز به بیش از ۳۰ سال قبل و بعد از پایان جنگ سرد مربوط می‌شود که تعامل و ارتباطات بین کشور‌ها را آسانتر کرد.

سیدی ادامه داد: در این مدت زنجیره‌های جهانی ارزش شکل گرفته و تولید چند پاره شده و هر کدام به یک بخش رفته است، اما به دلایلی این اتفاقات برای ایران رخ نداده است، در شرایط کنونی دنیا در تولید یک خودرو ۲۰ کشور مشارکت دارند و هر کدام یک قطعه را تولید می‌کنند، برای باقی کالا‌ها نیز روال به همین صورت بوده و چند کشور در تولید یک کالا با هم مشارکت دارند، اما ایران از این زنجیره‌های تولید عقب مانده و تعاملی با کشور‌ها در تولید کالا‌ها ندارد.

وی با بیان اینکه رویکرد دنیا در ۳۰ سال گذشته به سمت بسط روابط، اما در ایران به سمت انقباض بوده است، افزود: در دنیا تبادل اقتصادی دو طرفه و کم هزینه بوده، اما برای ایران یک طرفه و پرهزینه شده که به آن زیان زده است، سرمایه از ایران به راحتی خارج می‌شود، اما بازگشت آن به دشواری صورت می‌گیرد.

مشاور امور بین الملل توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: هزینه‌های عدم حضور در فرآیند جهانی شدن زیاد و ایران سال‌ها است که این هزینه‌ها را پرداخت می‌کند، در دوران تاریخ بشر سه زمانه وجود داشته که هزینه تعامل و تبادل در آنها فرق می‌کند. در دوران فئودالیسم هزینه مبادله کالا بین کشور‌ها بسیار بالا است، در دوران تاسیس دولت مدرن این هزینه کم می‌شود و دوران جهانی شدن این هزینه به حداقل می‌رسد و جایگاه ایران اکنون بین دوران فئودالیسم و دوران مدرن است و این بزرگترین عامل عقب ماندگی ایران از اقتصاد جهانی بوده است.

سیدی اظهار کرد: در این شرایط چاره‌ای جز تعامل با دنیا برای ایران نمی‌ماند، این تغییر از طریق توافق نامه‌های دوجانبه، توافق نامه‌های منطقه‌ای یا عضویت در wto (نظام چند جانبه تجاری) قابل تحقق است، در غیر این صورت و نرفتن هیچ کدام از این راه‌ها باعث افزایش هزینه‌های مبادله کالا در ایران با کشور‌های دیگر می‌شود.

وی آسانترین مسیر را رفتن به سمت توافق‌نامه‌های تجاری ذکر کرد و گفت: در ۳۰ سال گذشته ۷۰۰ موافقت نامه بین کشور‌ها شکل گرفته و شیب تندی را طی کرده است، اما تعداد توافق نامه‌های ایران با کشور‌های دیگر تنها هفت مورد است.

مشاور امور بین الملل توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت به موافقت نامه تجاری ایران و اوراسیا اشاره کرد و گفت: در طول چند سال گذشته برای مذاکرات با اتحادیه اوراسیا و پنج کشور عضو آن تلاش شد که موافقت نامه تجاری ترجیحی با پوشش محدود و کاهش تعرفه منعقد شود، ایران زیربار تجارت آزاد یکباره نرفت و موافقت نامه تجاری ترجیحی را منعقد کرد و توانست تعرفه واردات ۴۰۰ کالا را کاهش دهد، از زمان این موافقت نامه تاکنون نیز هر سال حجم تبادل دو طرف افزایش داشته است.

سیدی افزود: سپس ایران به سمت انعقاد موافقت نامه تجارت آزاد با کشور‌های عضو اتحادیه اوراسیا رفت که این مهم پارسال در سن پتروزبورگ امضا شد، هم اکنون نیز در مجلس در دست بررسی برای تصویب بوده و سال آینده اجرا می‌شود.

تک نرخی شدن ارز ضروری است

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در این همایش با بیان اینکه از واردات ۲ هزار و ۵۰۰ قلم کالا به کشور جلوگیری شده است، گفت: پیمان‌ها در سطح بین‌الملل برای آن است که قادر به برداشتن تعرفه‌ها باشیم و مبادلات را آزاد کنیم، در صورتی که تعرفه‌ها برداشته شود، آن وقت کدام یک از تولیدات ما می‌تواند فروش خود را در بازار‌های جهانی حفظ کند؟ یا کدام یک از تولیدات ما قابل رقابت با سایر کالا‌های مشابه در بازار‌های جهانی خواهد بود؟

محمدحسین روشنک اظهار کرد: هم اینک به جز برخی محصولات کشاورزی و کالا‌هایی که پایه نفتی دارند، ایران کالای صنعتی ندارد که بتواند با کالا‌های مشابه در سطح کشور‌های اوراسیا رقابت کند، لذا نمی‌توان ادعا کرد که ایران در پیمان‌های بین المللی خوب عمل کرده است، اگر هم همه تعرفه‌ها برای واردات کالا برداشته شود، اعتراض برخی تولیدکنندگان بلند خواهد شد، زیرا ایران مبدا صادرات نیست بلکه مقصد واردات است.

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: دست ایران در پیمان‌های بین المللی خیلی باز نیست، جابجایی ارز در کشور‌های آسیای میانه و افغانستان ممنوع است، بانک‌های ایران نیز ارز را جابجا نمی‌کنند، با این حال صادرات و واردات کالا در کشور در حال انجام است، این مهم نشان می‌دهد که روش ما در ایران برای تجارت با سایر نقاط دنیا تفاوت دارد.

روشنک به مساله رفع تعهد ارزی توسط صادرکنندگان کشور اشاره کرد و گفت: صادرکننده هر دلار را از کشور دیگر آورده و به بانک مرکزی با قیمت ۴۲۰ هزار ریال می‌دهد تا این ارز در اختیار واردکننده‌ای قرار گیرد که آن را با نرخ ۶۲۰ هزار ریال بفروشد، هیچ صادرکننده‌ای نیست که نخواهد ارز حاصل از صادرات را بازگرداند، اصلا بدون بازگرداندن ارز نمی‌توان کار صادرات انجام داد، در این صورت فقط ناامنی ایجاد می‌شود.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر ایران برای صادرات کالا سهمیه تعیین کرده است که در هیچ جای دنیا چنین اتفاقی نمی‌افتد، مگر می‌شود که صادرکننده را در صادرات کالا محدود کرد. به جای اینکه صادرکننده واقعی را تشویق کنیم، او را تنبیه می‌کنیم، خواسته نخست فعالان اقتصادی ایران این است که نرخ ارز یکسان و تک نرخی شود.

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: در ایران کالا‌های مازاد بر مصرف مردم به خارج از کشور صادر می‌شود، کالا با هدف صادرات تولید نمی‌شود، اگر بخواهیم صادرات موفقی داشته باشیم باید تولیدات کالا همراه با برندسازی باشد، در صورتی که رقابت باشد، برند‌ها جای خود را در اقتصاد کشور باز خواهند کرد.

وی اظهار کرد: بازار‌های صادراتی در منطقه بازار‌های خوبی هستند مشروط بر اینکه تلاش کنیم کالا‌های وارداتی را نیز از این کشور‌ها تامین کنیم، نیاز‌های کشورمان را در کالا‌های تولیدی آن کشور‌ها پیدا نماییم.